"Geriatria i pielęgniarstwo geriatryczne"
Identyfikator Librowy: 106951
Spis treści
CZĘŚĆ I GERONTOLOGIA 22
1. Charakterystyka procesu starzenia się 24
1.1. Aspekt biologiczny – Janusz Witowski 24
1.1.1. Starzenie się a choroba 24
1.1.2. Starzenie się a czas życia 25
1.1.3. Starzenie się w aspekcie genetycznym i ewolucyjnym 26
1.1.4. Teorie objaśniające mechanizm starzenia się 27
1.1.5. Progeria 29
1.1.6. Starzenie się komórek 29
1.1.7. Starzenie się a nowotwory 30
1.1.8. Restrykcja kaloryczna 31
1.2. Aspekt psychologiczny – Anna Izabela Brzezińska 33
1.2.1. Podział okresu późnej dorosłości na etapy 33
1.2.2. Czynniki wpływające na poczucie jakości życia w okresie późnej dorosłości 33
1.2.3. Zmiany w sferze poznawczej 35
1.2.4. Zmiany w sferze emocjonalnej 35
1.2.5. Zmiany w sferze społecznej 36
1.2.6. Religijność i sfera duchowa 36
1.2.7. Kryzys tożsamości w późnym okresie dorosłości 37
1.2.8. Nieuniknione doświadczenia utraty 37
1.2.9. Społeczne źródła zagrożeń rozwoju w okresie późnej dorosłości 39
1.2.10. Rola rodziny w podtrzymaniu wysokiej jakości życia osób starszych 40
1.3. Aspekt socjoekonomiczny – Piotr Błędowski 42
1.3.1. Populacja osób starszych w Polsce – cechy charakterystyczne 42
1.3.2. Osoby starsze w rodzinie i społeczeństwie 45
1.3.3. Ekonomiczne konsekwencje demograficznego starzenia się ludności 47
1.3.4. Pozycja ludzi starszych na rynku pracy 48
1.4. Starzenie się ludności jako proces demograficzny – Piotr Szukalski 50
2. Zmiany narządowe towarzyszące procesowi starzenia się – Barbara Bień 59
2.1. Następstwa starzenia się na poziomie narządowym 59
2.1.1. Układ krążenia 60
2.1.2. Układ nerwowy 61
2.1.3. Narządy zmysłów 61
2.1.4. Układ kostno-stawowy 62
2.1.5. Układ pokarmowy 64
2.1.6. Układ moczowy 64
2.1.7. Układ hormonalny 65
2.1.8. Układ immunologiczny 65
2.2. Następstwa starzenia się na poziomie organizmu 66
2.1.9. Układ oddechowy 66
3. Problemy psychospołeczne osób w starszym wieku – Hanna Kachaniuk 69
3.1. Osamotnienie i samotność 69
3.2. Przeżywanie żałoby 70
3.3. Agresja i przemoc jako następstwo poczucia zagrożenia i bezradności 71
3.4. Strategie adaptacji do starości 72
3.5. Wydłużenie aktywności zawodowej 73
3.6. Alkoholizm 74
4. Promocja zdrowia wobec osób w wieku podeszłym – Maria Biskupska 76
4.1. Mity i prawdziwe determinanty dotyczące procesu starzenia się 76
4.2. Aktywne starzenie się 77
4.2.1. Działania na rzecz aktywnego starzenia się 78
5. Zastosowanie modeli pielęgnowania w opiece nad pacjentem w wieku podeszłym – Dorota Talarska 84
5.1. Model aktywności życiowych 85
5.2. Analiza stanu pacjenta z wykorzystaniem modelu aktywności życiowych 88
CZĘŚĆ II SPECYFIKA CHOROBOWOŚCI U STARSZYCH PACJENTÓW 92
6. Typowe cechy medycyny geriatrycznej – Katarzyna Wieczorowska-Tobis 94
6.1. Hipotonia ortostatyczna 96
6.2. Frailty – zespół kruchości/zespół słabości 98
7. Analiza sprawności funkcjonalnej pacjenta geriatrycznego. Rola pielęgniarki w zespole geriatrycznym – Ewa Borowiak, Tomasz Kostka 100
8. Odrębności przebiegu wybranych stanów patologicznych w starości 118
8.1. Układ nerwowy 118
8.1.1. Choroba Parkinsona – Tadeusz Andrzej Mendel 118
8.1.2. Udar mózgu – Tadeusz Andrzej Mendel 123
8.1.3. Specyfika postępowania pielęgniarskiego w wybranych stanach patologicznych układu nerwowego – Halina Trzeciak 128
8.2. Układ krążenia 144
8.2.1. Niewydolność serca – Jolanta Życzkowska 144
8.2.2. Choroba niedokrwienna serca w wieku podeszłym – Anna Skalska 149
8.2.3. Nadciśnienie tętnicze w wieku podeszłym – Barbara Gryglewska 157
8.2.4. Miażdżyca – Barbara Gryglewska 163
8.2.5. Zaburzenia rytmu serca u chorych w starszym wieku – Dariusz Kozłowski 168
8.2.6. Specyfika postępowania pielęgniarskiego w wybranych zaburzeniach układu krążenia – Lucyna Płaszewska-Żywko 175
8.3. Układ oddechowy – Ewa Pisarczyk-Bogacka, Krystyna Misiak, Zbigniew Machaj, Izabela Wróblewska 186
8.3.1. Zapalenia płuc 186
8.3.2. Choroby obturacyjne 187
8.3.3. Specyfika postępowania pielęgniarskiego w wybranych stanach patologicznych układu oddechowego 191
8.4. Układ pokarmowy – Jan Szewieczek, Ewa Nowakowska-Duława 201
8.4.1. Choroba wrzodowa 201
8.4.2. Zaparcie 204
8.4.3. Biegunka 209
8.4.4. Specyfika postępowania pielęgniarskiego w wybranych chorobach układu pokarmowego – Elżbieta Kopczyńska 215
8.5. Układ endokrynologiczny 227
8.5.1. Cukrzyca – Jarosław Derejczyk, Katarzyna Wieczorowska-Tobis 227
8.5.2. Choroby tarczycy – Katarzyna Wieczorowska-Tobis 234
8.5.3. Specyfika postępowania pielęgniarskiego w wybranych stanach patologicznych układu endokrynologicznego – Joanna Stanisławska, Elżbieta Drozd-Gajdus 237
8.6. Układ moczowy 250
8.6.1. Zakażenia układu moczowego – Michał Ciszek, Leszek Pączek 250
8.6.2. Odwodnienie – Michał Ciszek, Leszek Pączek 253
8.6.3. Specyfika postępowania pielęgniarskiego w wybranych chorobach układu moczowego – Łukasz Czyżewski, Anna Kraszczyńska 255
8.7. Układ ruchu 265
8.7.1. Osteoporoza – Krzysztof Galus 265
8.7.2. Choroba zwyrodnieniowa stawów – Włodzimierz Samborski 272
8.7.3. Reumatoidalne zapalenie stawów – Włodzimierz Samborski 277
8.7.4. Specyfika postępowania pielęgniarskiego w wybranych patologiach układu ruchu – Grażyna Bączyk 282
8.7.5. Opieka nad pacjentem po endoprotezoplastyce stawów – Aleksandra Zielińska 290
9. Wybrane wielkie zespoły geriatryczne 298
9.1. Nietrzymanie moczu i stolca – Arkadiusz Styszyński, Urszula Kwapisz 298
9.1.1. Nietrzymanie moczu 298
9.1.2. Nietrzymanie stolca 305
9.2. Upadki i zaburzenia lokomocji – Kornelia Kędziora-Kornatowska, Monika Biercewicz 308
9.2.1. Przyczyny upadków 309
9.2.2. Konsekwencje upadków 311
9.2.3. Profilaktyka upadków 312
9.3. Otępienie – Alicja Klich-Rączka 316
9.3.1. Choroba Alzheimera 316
9.3.2. Rozpoznawanie otępień 319
9.3.3. Leczenie otępień 320
9.3.4. Pielęgnowanie chorych z otępieniem 322
9.4. Depresja – Tadeusz Parnowski 327
9.5. Psychoedukacja, psychoterapia i opieka pielęgniarska jako działania optymalizujące funkcjonowanie społeczne osób starszych z zaburzeniami psychicznymi – Krystyna Górna, Katarzyna Gołębiewska 334
9.5.1. Psychoedukacja 334
9.5.2. Psychoterapia 335
9.5.3. Opieka pielęgniarska 336
10. Czynniki wpływające na przebieg działań opiekuńczo-pielęgnacyjnych wobec osób w wieku podeszłym 346
10.1. Specyfika czynności pielęgnacyjno-higienicznych wobec osób starszych – Maria Stachowska, Magdalena Strugała 346
10.2. Specyficzne problemy wynikające ze sprawowania opieki w warunkach domowych – Halina Doroszkiewicz 352
10.2.1. Uwarunkowania zapotrzebowania na opiekę nad osobami starszymi 352
10.2.2. Zmiany w rodzinie a możliwości zapewnienia opieki osobom starszym w warunkach domowych 353
10.2.3. Problemy opieki w warunkach domowych na przykładzie osoby starszej z otępieniem 356
10.3. Komunikacja ze starszym pacjentem z uwzględnieniem zaburzeń wzroku i słuchu oraz zaburzeń funkcji poznawczych – Magdalena Strugała 360
10.3.1. Komunikowanie się z osobą starszą o upośledzonym wzroku 360
10.3.2. Komunikowanie się z osobą starszą z zaburzeniami słuchu 362
10.3.3. Komunikowanie się z osobą starszą z zaburzeniami poznawczymi 364
10.3.4. Komunikowanie się z pacjentem z afazją 365
10.4. Pielęgnowanie skóry u osób w podeszłym wieku – Irena Blenke-Krysiak 367
10.4.1. Ochrona przed czynnikami niekorzystnymi dla skóry 371
10.4.2. Wspomaganie osłabionych funkcji skóry 373
10.4.3. Higiena ciała 375
10.4.4. Przywracanie nawilżenia skóry 378
10.5. Odleżyny – Irena Blenke-Krysiak 384
10.5.1. Wprowadzenie 384
10.5.2. Zapobieganie odleżynom 389
10.5.3. Wystąpienie odleżyny – postępowanie 396
10.5.4. Powikłania ran odleżynowych 402
10.6. Owrzodzenia podudzi – Zyta Beata Wojszel 403
10.6.1. Etiologia owrzodzeń podudzi 403
10.6.2. Leczenie owrzodzeń podudzi 404
10.6.3. Profilaktyka owrzodzeń podudzi 408
10.7. Delirium – Andrzej Jóźwiak 409
10.8. Pacjent dializowany – Beata Hornik, Jan Duława 412
10.8.1. Hemodializa 413
10.8.2. Dializa otrzewnowa 415
10.9. Pacjent ze stomią – Elżbieta Kopczyńska, Lech Cierpka 419
10.10. Eliminacja i profilaktyka bólu w starości – Hanna Kachaniuk 423
10.10.1. Diagnostyka bólu 424
10.10.2. Profilaktyka i leczenie bólu 428
11. Wybrane aspekty żywienia osób starszych 434
11.1. Zasady odżywiania w starszym wieku – Marian Grzymisławski 434
11.2. Niedożywienie – Zyta Beata Wojszel 441
11.3. Otyłość – Marian Grzymisławski, Katarzyna Wieczorowska-Tobis 446
12. Opieka nad pacjentem starszym w okresie okołooperacyjnym – Beata Skokowska 452
12.1. Wiek jako czynnik ryzyka leczenia operacyjnego 452
12.2. Przedoperacyjna ocena i postępowanie okołooperacyjne 453
12.3. Nadzór i monitorowanie w okresie pooperacyjnym 455
13. Zasady usprawniania starszych pacjentów – Tomasz Kostka 458
13.1. Kinezyterapia 459
13.2. Inne metody usprawniania 460
13.3. Rehabilitacja w chorobach układu krążenia 461
13.4. Rehabilitacja w chorobach układu ruchu 462
13.5. Zapobieganie hipokinezji 462
13.6. Inne specyficzne problemy usprawniania osób starszych 463
14. Jakość życia osób starszych – Krystyna Górna, Krystyna Jaracz 466
14.1. Specyfika jakości życia osób starszych 467
15. Zasady medycyny paliatywnej w odniesieniu do pacjentów starszych 470
15.1. Wprowadzenie – Katarzyna Wieczorowska-Tobis 470
15.2. Zasady postępowania ze starszym pacjentem w terminalnej fazie choroby – Maria Stachowska 473
16. Podstawowe zasady farmakoterapii geriatrycznej – Agnieszka Neumann-Podczaska, Katarzyna Wieczorowska-Tobis 476
16.1. Rola personelu pielęgniarskiego w ograniczaniu błędów popełnianych przez pacjentów w czasie pobierania leków 478
16.2. Niepodatność pacjenta na zalecenia dotyczące leczenia 480
17. Opieka stomatologiczna nad starszym pacjentem 482
17.1. Wprowadzenie – Ryszard Koczorowski 482
17.2. Rola pielęgniarki w sprawowaniu opieki – Magdalena Strugała 488
18. Interpretacja istotnych dla pielęgnacji objawów i wyników badań u chorych w starszym wieku – Jarosław Derejczyk 492
CZĘŚĆ III ORGANIZACJA OPIEKI NAD STARSZYM PACJENTEM 502
19. Formy opieki nad starszym pacjentem stosowane w Polsce 504
19.1. Podstawowa opieka zdrowotna – Maria Stachowska, Marlena Szewczyczak 504
19.1.1. Pielęgniarska opieka długoterminowa 506
19.2. Wybrane formy opieki instytucjonalnej nad starszym pacjentem – Hanna Kachaniuk 509
20. Wybrane europejskie modele opieki geriatrycznej – Dorota Talarska 516
21. Telemedyczna opieka geriatryczna – Aleksandra Suwalska 524
21.1. Wstęp 524
21.2. Definicje pojęć 524
21.3. Przykłady zastosowania technologii w opiece zdrowotnej 525
Test sprawdzający zdobytą wiedzę 529
Literatura uzupełniająca 539
Skorowidz 542