"Choroby wewnętrzne. Podręcznik dla studentów pielęgniarstwa i położnictwa"

Spis treści

Autorzy 5

Redaktorzy naukowi 5

Przedmowa 8

1. Choroby układu krążenia 24

1.1. Objawy kliniczne – Marcin Grabowski, Grzegorz Opolski 26

1.1.1. Badanie podmiotowe 26

1.1.1.1. Duszność 26

1.1.1.2. Ból w klatce piersiowej 27

1.1.1.3. Obrzęki 31

1.1.1.4. Kołatanie serca 31

1.1.1.5. Sinica 31

1.1.1.6. Omdlenia 31

1.1.1.7. Inne objawy 32

1.1.2. Badanie przedmiotowe 33

1.1.1.8. Ocena ograniczenia aktywności życiowej z powodu chorób sercowo-naczyniowych 33

1.1.2.1. Badanie ogólne 33

1.1.2.2. Badanie serca 33

1.1.2.3. Badanie naczyń 36

1.1.2.4. Pomiar ciśnienia tętniczego 37

1.2. Badania dodatkowe w diagnostyce chorób układu krążenia – Marcin Grabowski, Grzegorz Opolski 38

1.2.1. Diagnostyka biochemiczna 38

1.2.2. Zapis elektrokardiograficzny 39

1.2.2.1. Elektrokardiograficzny test wysiłkowy 41

1.2.3. Badania obrazowe 42

1.2.2.2. Elektrokardiografia metodą Holtera 42

1.2.3.1. Rentgen klatki piersiowej 42

1.2.4. Metody inwazyjne 43

1.2.3.2. Inne metody obrazowe 43

1.2.4.1. Koronarografia 43

1.2.4.2. Angiografia 44

1.2.4.3. Badanie elektrofizjologiczne 44

1.3. Nadciśnienie tętnicze – Tomasz Pilecki 45

1.3.1. Pomiar ciśnienia tętniczego 46

1.3.2. Podział nadciśnienia tętniczego 47

1.3.2.1. Nadciśnienie tętnicze pierwotne 47

1.3.2.2. Nadciśnienie tętnicze wtórne 47

1.3.2.3. Inne odrębne typy nadciśnienia tętniczego 49

1.3.3. Powikłania narządowe nadciśnienia tętniczego 50

1.3.4. Leczenie nadciśnienia tętniczego 50

1.3.4.1. Leczenie niefarmakologiczne 50

1.3.4.2. Leczenie farmakologiczne 51

1.3.4.3. Farmakoterapia w wybranych grupach chorych 56

1.3.4.4. Najczęstsze przyczyny oporności na leczenie hipotensyjne 56

1.3.4.5. Stany zagrożenia życia u chorych z nadciśnieniem tętniczym 56

1.4. Zaburzenia rytmu serca – Krzysztof J. Filipiak, Grzegorz Karpiński, Grzegorz Opolski 59

1.4.1. Podstawy elektrofizjologiczne 59

1.4.2. Etiologia 59

1.4.3. Objawy kliniczne 60

1.4.4. Podział 61

1.4.5. Bradyarytmie i wskazania do elektrostymulacji serca 64

1.4.6. Rozpoznanie arytmii 65

1.4.6.1. Badanie elektrokardiograficzne 66

1.4.6.2. Monitorowanie metodą Holtera 66

1.4.6.3. Inne metody diagnostyczne 66

1.4.7. Podejście terapeutyczne do zaburzeń rytmu 67

1.4.8. Farmakoterapia 68

1.4.8.1. Podział leków przeciwarytmicznych 68

1.4.8.2. Proarytmiczne działanie leków przeciwarytmicznych 68

1.4.9. Niefarmakologiczne metody leczenia zaburzeń rytmu 70

1.4.10. Charakterystyka wybranych typów arytmii i zasady postępowania 71

1.4.10.1. Przedwczesne pobudzenia dodatkowe nadkomorowe 71

1.4.10.2. Częstoskurcze nadkomorowe 71

1.4.10.3. Arytmie serca występujące w przebiegu zespołu preekscytacji 72

1.4.10.4. Migotanie i trzepotanie przedsionków 73

1.4.10.5. Łagodna arytmia komorowa 77

1.4.10.6. Arytmia komorowa potencjalnie złośliwa 78

1.4.10.7. Złośliwa arytmia komorowa 78

1.4.10.8. Leczenie wybranych typów arytmii komorowych 78

1.4.11. Defibrylacja i kardiowersja w zaburzeniach rytmu zagrażających życiu 79

1.5. Choroba niedokrwienna serca – Tomasz Pilecki 81

1.5.1. Czynniki ryzyka 82

1.5.2. Profilaktyka 83

1.5.3. Objawy 83

1.5.4. Konsekwencje niedokrwienia mięśnia sercowego 85

1.5.5. Diagnostyka stabilnej choroby niedokrwiennej serca 85

1.5.6. Leczenie 87

1.5.6.1. Leczenie farmakologiczne 87

1.5.6.2. Przezskórne interwencje wieńcowe 90

1.5.6.3. Pomostowanie tętnic wieńcowych 90

1.6. Ostre zespoły wieńcowe – Krzysztof J. Filipiak, Grzegorz Opolski 91

1.6.1. Klasyfikacja 92

1.6.2. Patofizjologia 96

1.6.3. Obraz kliniczny i zasady postępowania przedszpitalnego 98

1.6.4. Badania diagnostyczne 100

1.6.4.1. Obraz elektrokardiograficzny 100

1.6.4.2. Biochemiczne markery ostrych zespołów wieńcowych 101

1.6.5. Postępowanie terapeutyczne w zawale serca z uniesieniem odcinka ST 102

1.6.4.3. Echokardiografia i inne badania obrazowe 102

1.6.5.1. Leczenie reperfuzyjne 102

1.6.5.2. Leczenie wspomagające reperfuzję i zapobiegające ponownemu zamknięciu naczynia 105

1.6.5.3. Inne leki stosowane w fazie ostrej zawału serca z uniesieniem odcinka ST 106

1.6.6. Postępowanie terapeutyczne w ostrych zespołach wieńcowych bez przetrwałego uniesienia odcinka ST 107

1.6.6.1. Ocena ryzyka chorych 107

1.6.6.2. Postępowanie zachowawcze 109

1.6.7. Wybrane następstwa i powikłania ostrych zespołów wieńcowych 110

1.6.6.3. Postępowanie inwazyjne 110

1.6.7.1. Ostra niedomykalność zastawki mitralnej 111

1.6.7.2. Pęknięcie wolnej ściany lewej komory 111

1.6.7.3. Pęknięcie przegrody międzykomorowej 111

1.6.7.4. Skrzepliny w lewej komorze 111

1.6.7.5. Powikłania zakrzepowo-zatorowe 111

1.6.8. Prewencja wtórna po zawale serca i leczenie poszpitalne 112

1.6.8.1. Kontrola czynników ryzyka 112

1.6.8.2. Farmakoterapia 112

1.7. Wstrząs kardiogenny – Andrzej Krupienicz 113

1.7.1. Przyczyny 113

1.7.2. Objawy 115

1.7.3. Leczenie 118

1.8. Niewydolność serca – Andrzej Krupienicz 121

1.8.1. Przyczyny 121

1.8.2. Podział 123

1.8.3. Rozpoznanie 125

1.8.4. Leczenie 127

1.9. Choroby zapalne serca – Krzysztof Mucha, Bartosz Foroncewicz 131

1.10. Wady serca – Bartosz Foroncewicz, Krzysztof Mucha 135

1.10.1. Wady wrodzone (pierwotne) 135

1.10.2. Wady nabyte 137

1.11. Kardiomiopatie – Krzysztof Mucha, Bartosz Foroncewicz 141

1.11.1. Kardiomiopatia rozstrzeniowa 141

1.11.2. Kardiomiopatia przerostowa 145

1.11.3. Kardiomiopatia restrykcyjna 145

1.12. Choroby naczyń – Kazimierz A. Wardyn, Katarzyna Życińska 147

1.12.1. Choroby tętnic 147

1.12.1.1. Tętniaki 147

1.12.1.2. Ostre niedokrwienie kończyn 149

1.12.2. Choroby żył 150

1.12.2.1. Żylaki kończyn dolnych 150

1.12.2.2. Zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych 151

1.12.2.3. Zakrzepica żył głębokich kończyn dolnych 154

1.12.2.4. Przewlekła niewydolność żylna. Zespół pozakrzepowy 156

1.13. Zatorowość płucna – Bartosz Foroncewicz, Krzysztof Mucha 159

1.13.1. Etiologia i epidemiologia 159

1.13.2. Patogeneza 160

1.13.3. Objawy 160

1.13.4. Powikłania 161

1.13.5. Rozpoznanie 161

1.13.6. Diagnostyka 161

1.13.7. Leczenie 163

1.13.7.1. Postępowanie 163

1.13.7.2. Początkowe leczenie przeciwzakrzepowe heparyną 164

1.13.7.3. Długotrwałe leczenie przeciwzakrzepowe 164

1.13.7.4. Opieka ambulatoryjna po epizodzie zatorowości płucnej 164

1.13.7.5. Leczenie trombolityczne 164

1.13.7.6. Wprowadzenie filtru do żyły głównej dolnej 165

1.13.7.7. Embolektomia płucna 165

1.13.7.8. Przezżylne usunięcie lub rozkawałkowanie zatoru za pomocą cewnika 165

1.14. Choroby układu krążenia w czasie ciąży – Anna Cyganek, Krzysztof Mucha 166

1.14.1. Zmiany fizjologiczne w czasie ciąży 166

1.14.2. Wady serca 167

1.14.3. Leczenie ciężarnych z chorobą układu krążenia 168

1.14.4. Nadciśnienie tętnicze 169

1.14.4.1. Leczenie 171

1.14.4.2. Rzucawka 172

1.14.4.3. Nadciśnienie tętnicze przewlekłe 173

Pytania sprawdzające wiedzę 174

2. Choroby układu oddechowego 176

2.1. Diagnostyka chorób układu oddechowego – Jacek Ziółkowski 178

2.1.1. Wywiad 178

2.1.2. Badanie przedmiotowe 179

2.1.3. Pozapłucne objawy chorób układu oddechowego 181

2.1.4. Badania dodatkowe układu oddechowego 182

2.1.5. Płyn w jamie opłucnej 184

2.1.6. Badanie czynności układu oddechowego 186

2.2. Niewydolność oddechowa – Monika Niewczas, Grzegorz Senatorski 190

2.2.1. Podstawowe wiadomości z fizjologii oddychania 190

2.2.2. Przyczyny niewydolności oddechowej 191

2.2.3. Podział niewydolności oddechowej 191

2.2.4. Ocena stanu klinicznego 192

2.2.5. Postępowanie w ostrej niewydolności oddechowej 192

2.2.6. Zespół ostrej niewydolności oddechowej 194

2.3. Ostre zapalenie oskrzeli – Bartosz Foroncewicz, Krzysztof Mucha 196

2.3.1. Etiologia i patogeneza 196

2.3.2. Objawy 197

2.3.3. Leczenie 198

2.4. Alergia i astma oskrzelowa – Jolanta Żegarska 199

2.4.1. Patogeneza 200

2.4.2. Choroby alergiczne 201

2.4.2.1. Diagnostyka 202

2.4.2.2. Leczenie 202

2.4.3. Astma 204

2.4.3.1. Czynniki ryzyka i patogeneza 204

2.4.3.2. Typy 205

2.4.3.3. Objawy kliniczne 206

2.4.3.4. Różnicowanie 208

2.4.3.5. Leczenie 208

2.5. Przewlekła obturacyjna choroba płuc – Bartosz Foroncewicz, Krzysztof Mucha 214

2.5.1. Etiologia i patogeneza 214

2.5.2. Objawy 216

2.5.3. Diagnostyka 216

2.5.4. Rozpoznanie różnicowe 217

2.5.5. Postępowanie 219

2.5.5.1. Ograniczanie czynników ryzyka 219

2.5.5.2. Farmakoterapia 219

2.5.5.3. Leczenie niefarmakologiczne 220

2.5.5.4. Leczenie chirurgiczne 221

2.5.5.5. Profilaktyka 221

2.5.5.6. Szczepionki 222

2.5.5.7. Pielęgnacja chorych 222

2.6. Zapalenia płuc – Mariusz Niemczyk 223

2.6.1. Patogeneza i drogi zakażenia 223

2.6.2. Czynniki ryzyka i epidemiologia 224

2.6.3. Rozpoznanie 224

2.6.4. Klasyfikacja 225

2.6.5. Różnicowanie 230

2.6.6. Leczenie 231

2.6.7. Zapobieganie 235

2.7. Choroby opłucnej – Krzysztof Mucha, Bartosz Foroncewicz 236

2.7.1. Odma opłucnowa 236

2.7.2. Choroby opłucnej przebiegające z obecnością płynu 238

2.7.3. Nowotwory opłucnej 239

2.8. Nowotwory płuc – Bartosz Foroncewicz, Radosław Zagożdżon 241

2.8.1. Rak oskrzeli 241

2.8.1.1. Etiologia 241

2.8.1.2. Obraz histologiczny 243

2.8.1.3. Objawy i diagnostyka 245

2.8.1.4. Leczenie 247

2.9. Gruźlica – Bartosz Foroncewicz, Ewa Jarkiewicz-Kochman 249

2.9.1. Etiologia i przebieg kliniczny 249

2.9.2. Objawy i diagnostyka 251

2.9.3. Leczenie 253

2.9.4. Profilaktyka 255

2.10. Sarkoidoza – Krzysztof Mucha, Bartosz Foroncewicz 256

2.10.1. Etiologia i patogeneza 256

2.10.2. Objawy 257

2.10.3. Rozpoznanie 258

2.10.4. Leczenie 260

Pytania sprawdzające wiedzę 260

3. Choroby układu pokarmowego 262

3.1. Objawy kliniczne chorób przewodu pokarmowego – Bartosz Foroncewicz, Krzysztof Mucha 264

3.2. Choroby przełyku – Krzysztof Mucha, Bartosz Foroncewicz 268

3.2.1. Achalazja 268

3.2.2. Refluks, choroba refluksowa i refluksowe zapalenie przełyku 269

3.2.3. Przepuklina rozworu przełykowego przepony 270

3.2.4. Uchyłki przełyku 271

3.2.5. Rak przełyku 272

3.3. Choroby żołądka – Krzysztof Mucha, Bartosz Foroncewicz 274

3.3.1. Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy 274

3.3.1.1. Wrzód żołądka 275

3.3.2. Zespół Zollingera-Ellisona 278

3.3.1.2. Wrzód dwunastnicy 278

3.3.3. Nowotwory żołądka 279

3.4. Choroby jelit – Krzysztof Mucha, Bartosz Foroncewicz, Ewa Jarkiewicz-Kochman 282

3.4.1. Uchyłek jelita krętego 282

3.4.2. Zespół złego wchłaniania 282

3.4.3. Choroby zapalne jelit 284

3.4.3.1. Choroba Leśniowskiego-Crohna 284

3.4.3.2. Wrzodziejące zapalenie jelita grubego 285

3.4.4. Nowotwory jelita cienkiego 287

3.4.5. Zespół jelita drażliwego 287

3.4.6. Uchyłkowatość i zapalenie uchyłków 288

3.4.7. Polipy okrężnicy 290

3.4.8. Rak okrężnicy i odbytnicy 290

3.4.9. Rak odbytu 292

3.5. Choroby trzustki – Krzysztof Mucha, Bartosz Foroncewicz 295

3.5.1. Ostre zapalenie trzustki 295

3.5.2. Przewlekłe zapalenie trzustki 298

3.5.3. Rak trzustki 299

3.6. Choroby wątroby – Urszula Ołdakowska-Jedynak 301

3.6.1. Żółtaczka 302

3.6.1.1. Żółtaczka hemolityczna (przedwątrobowa) 302

3.6.1.2. Żółtaczka wątrobowa (miąższowa) 303

3.6.1.3. Żółtaczka cholestatyczna (zaporowa) 304

3.6.2. Wirusowe zapalenia wątroby 305

3.6.2.1. Zapalenie ostre 305

3.6.2.2. Wirusowe zapalenie wątroby typu A(HAV) 306

3.6.2.3. Wirusowe zapalenie wątroby typu B (HBV) 307

3.6.2.4. Wirusowe zapalenie wątroby typu D (HDV) 309

3.6.2.5. Wirusowe zapalenie wątroby typu C (HCV) 310

3.6.2.6. Wirusowe zapalenie wątroby typu E (HEV) 311

3.6.3. Inne przewlekłe zapalenia wątroby 312

3.6.3.1. Autoimmunologiczne przewlekłe zapalenie wątroby 312

3.6.4. Marskości żółciowe 313

3.6.4.1. Pierwotne marskości żółciowe 313

3.6.5. Marskość wątroby 314

3.6.4.2. Wtórna marskość żółciowa 314

3.6.6. Nadciśnienie wrotne 315

3.6.7. Encefalopatia wątrobowa i śpiączka wątrobowa 316

3.6.8. Nowotwory wątroby 317

3.6.8.1. Nowotwory łagodne 317

3.6.8.2. Nowotwory złośliwe 317

3.7. Choroby pęcherzyka i dróg żółciowych – Bartosz Foroncewicz, Krzysztof Mucha 319

3.7.1. Kamica pęcherzyka żółciowego 319

3.7.2. Kamica przewodowa 322

3.7.3. Zapalenie pęcherzyka żółciowego 323

3.7.3.1. Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego 323

3.7.4. Nowotwory pęcherzyka i dróg żółciowych 324

3.7.3.2. Przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego 324

3.7.4.1. Rak dróg żółciowych 324

3.7.5. Cholesteroloza pęcherzyka żółciowego 325

Pytania sprawdzające wiedzę 325

3.7.4.2. Rak pęcherzyka żółciowego 325

4. Hematologia i transfuzjologia – Wiesław Wiktor Jędrzejczak 328

4.1. Fizjologia i patofizjologia krwi 330

4.1.1. Krzepnięcie 333

4.1.2. Odporność 334

4.1.3. Transport 335

4.2. Podstawowe metody laboratoryjne diagnostyki chorób krwi 337

4.3. Choroby niedoborowe krwi 340

4.3.1. Niedobory krwinkowe 340

4.3.1.1. Małopłytkowość 340

4.3.1.2. Leukopenia 341

4.3.1.3. Niedokrwistość 342

4.3.1.4. Pancytopenia 344

4.3.2. Niedobory osoczowych czynników krzepnięcia 345

4.3.3. Niedobory białek odpornościowych 346

4.3.4. Niedobory białek transportowych 346

4.3.5. Naczyniowe skazy krwotoczne 347

4.3.6. Odpornościowe skutki uszkodzenia naczyń 347

4.4. Choroby nadmiarowe krwi 348

4.4.1. Nadmiary krwinek 348

4.4.1.1. Nadmiary pierwotne 349

4.4.2. Nowotworowy nadmiar płytek krwi 350

4.4.3. Nowotworowe nadmiary krwinek białych 350

4.4.3.1. Nowotwory linii mieloidalnej 351

4.4.3.2. Nowotwory linii limfoidalnej 354

4.4.4. Nowotworowy nadmiar krwinek czerwonych 358

4.4.5. Nadmiary składników osocza 359

4.4.5.1. Nadmiary czynników krzepnięcia 359

4.4.5.2. Nadmiary białek odpornościowych 359

4.5. Charakterystyka chorych na choroby krwi 360

4.6. Pielęgniarstwo hematologiczne 362

4.6.1. Odwrotna izolacja 362

4.7. Wprowadzenie do transfuzjologii 363

4.8. Rola pielęgniarki w przetaczaniu krwi i preparatów krwiopochodnych 367

4.9. Podstawowe leki i metody lecznicze stosowane w chorobach krwi 369

4.9.1. Leki krwiotwórcze i wspomagające leczenie chorób krwi 369

4.9.2. Chemioterapia 370

4.9.3. Radioterapia 372

4.9.4. Przeszczepianie szpiku 372

4.10. Choroby śledziony 376

Pytania sprawdzające wiedzę 376

5. Choroby nerek i dróg moczowych 378

5.1. Objawy kliniczne chorób układu moczowego – Bartosz Foroncewicz, Krzysztof Mucha 380

5.2. Badania laboratoryjne w chorobach nerek – Bartosz Foroncewicz, Krzysztof Mucha 383

5.2.1. Badanie czynnościowe nerek 383

5.2.2. Badanie moczu 384

5.3. Pierwotne kłębuszkowe zapalenia nerek – Grzegorz Senatorski, Monika Niewczas 388

5.3.1. Submikroskopowe kłębuszkowe zapalenie nerek 388

5.3.2. Ogniskowe i segmentalne szkliwienie kłębuszków nerkowych 389

5.3.3. Nefropatia błoniasta 390

5.3.4. Nefropatia IgA 391

5.3.5. Błoniasto-rozplemowe kłębuszkowe zapalenie nerek 392

5.3.6. Ostre kłębuszkowe zapalenie nerek 393

5.3.7. Gwałtownie postępujące podostre kłębuszkowe zapalenie nerek 393

5.4. Wtórne kłębuszkowe zapalenia nerek – Grzegorz Senatorski, Janusz Wyzgał 395

5.4.1. Nefropatia cukrzycowa 395

5.4.2. Uszkodzenie kłębuszków nerkowych w amyloidozie 396

5.4.3. Nefropatia toczniowa 397

5.4.4. Uszkodzenie kłębuszków nerkowych w układowych zapaleniach naczyń 398

5.4.5. Krioglobulinemia mieszana samoistna 400

5.4.6. Plamica Schönleina-Henocha 401

5.5. Ostra niewydolność nerek – Michał Ciszek, Krzysztof Mucha 402

5.5.1. Przednerkowa ostra niewydolność nerek 403

5.5.2. Nerkowa ostra niewydolność nerek 405

5.5.3. Pozanerkowa ostra niewydolność nerek 406

5.6. Przewlekła niewydolność nerek – Krzysztof Mucha, Bożena Czarkowska-Pączek 408

5.7. Zespół nerczycowy – Bartosz Foroncewicz, Michał Ciszek 414

5.7.1. Objawy 416

5.7.2. Leczenie 416

5.8. Zakażenia układu moczowego – Michał Ciszek, Bartosz Foroncewicz 418

5.9. Kamica moczowa – Krzysztof Mucha, Michał Ciszek 422

5.9.1. Przyczyny powstawania złogów moczowych 422

5.9.2. Objawy kliniczne 423

5.9.3. Rozpoznanie 424

5.9.4. Postępowanie 427

5.10. Nowotwory dróg moczowych – Krzysztof Mucha, Radosław Zagożdżon 429

5.10.1. Nowotwory nerek 429

5.10.2. Nowotwory pęcherza moczowego 433

5.10.3. Nowotwory gruczołu krokowego 435

5.11. Dializoterapia – Michał Ciszek 437

5.11.1. Metody dializy zewnątrzustrojowej 438

5.11.2. Dializa otrzewnowa 440

Pytania sprawdzające wiedzę 441

6. Endokrynologia 444

6.1. Funkcjonowanie układu endokrynnego – Janusz Wyzgał, Joanna Sańko-Resmer 446

6.2. Choroby układu podwzgórzowo-przysadkowego – Joanna Sańko-Resmer, Janusz Wyzgał 448

6.2.1. Choroby podwzgórza 448

6.2.2. Choroby przysadki 449

6.2.2.1. Niedoczynność przysadki 449

6.2.2.2. Nadczynność przysadki 453

6.3. Choroby tarczycy – Joanna Sańko-Resmer, Janusz Wyzgał 463

6.3.1. Wole miąższowe i guzowate nietoksyczne 463

6.3.2. Niedoczynność tarczycy 466

6.3.3. Nadczynność tarczycy 470

6.3.2.1. Śpiączka hipometaboliczna 470

6.3.3.1. Choroba Gravesa-Basedowa 472

6.3.3.2. Przełom tyreotoksyczny 474

6.3.4. Zapalenia tarczycy 475

6.3.4.1. Ropne zapalenia tarczycy 475

6.3.4.2. Nieropne zapalenia tarczycy 476

6.3.5. Rak tarczycy 480

6.3.5.1. Klasyfikacja złośliwych nowotworów tarczycy 481

6.3.5.2. Charakterystyka raków tarczycy 482

6.4. Choroby gruczołów przytarczycznych – Joanna Sańko-Resmer, Janusz Wyzgał 484

6.4.1. Pierwotna nadczynność gruczołów przytarczycznych 484

6.4.1.1. Zespół hiperkalcemiczny 485

6.4.1.2. Przełom hiperkalcemiczny 486

6.4.2. Wtórna nadczynność gruczołów przytarczycznych 488

6.4.3. Trzeciorzędowa nadczynność gruczołów przytarczycznych 489

6.4.4. Niedoczynność gruczołów przytarczycznych 489

6.5. Choroby kory nadnerczy – Janusz Wyzgał, Joanna Sańko-Resmer 493

6.5.1. Glikokortykosteroidy 494

6.5.2. Mineralokortykosteroidy 495

6.5.3. Badania laboratoryjne czynności kory nadnerczy 495

6.5.4. Nadczynność kory nadnerczy 496

6.5.4.1. Zespół Cushinga 496

6.5.4.2. Aldosteronizm 498

6.5.4.3. Zespół nadmiaru androgenów nadnerczowych 499

6.5.5. Niedoczynność kory nadnerczy 500

6.5.5.1. Pierwotna niedoczynność kory nadnerczy 500

6.5.5.2. Wtórna niedoczynność kory nadnerczy 501

6.5.5.3. Ostra niedoczynność kory nadnerczy 501

6.6. Cukrzyca – Janusz Wyzgał, Grzegorz Senatorski 502

6.6.1. Klasyfikacja i patogeneza 503

6.6.1.1. Cukrzyca typu 1 503

6.6.1.2. Cukrzyca typu 2 504

6.6.2. Objawy 505

6.6.3. Powikłania 506

6.6.3.1. Nefropatia cukrzycowa 507

6.6.3.2. Retinopatia cukrzycowa 507

6.6.3.3. Choroba niedokrwienna serca u osób z cukrzycą 509

6.6.3.4. Udar mózgu 510

6.6.3.5. Neuropatia cukrzycowa 510

6.6.3.6. Zespół stopy cukrzycowej 511

6.6.4. Leczenie cukrzycy 512

6.7. Menopauza – Joanna Sańko-Resmer, Janusz Wyzgał 515

6.8. Andropauza – Janusz Wyzgał, Joanna Sańko-Resmer 519

Pytania sprawdzające wiedzę 520

7. Choroby tkanki łącznej 522

7.1. Zapalne choroby stawów – Krzysztof Mucha, Jacek Imiela 524

7.1.1. Infekcyjne zapalenie stawów 524

7.1.1.1. Rzeżączkowe zapalenie stawów 525

7.1.1.2. Krętkowe zapalenie stawów 526

7.1.1.3. Mikobakteryjne zapalenie stawów 526

7.1.1.4. Grzybicze zapalenie stawów 526

7.1.2. Reumatoidalne zapalenie stawów 527

7.1.1.5. Wirusowe zapalenie stawów 527

7.1.3. Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa 529

7.2. Układowe choroby tkanki łącznej – Michał Ciszek 532

7.3. Choroby zapalne naczyń – Bartosz Foroncewicz, Jacek Imiela 537

Pytania sprawdzające wiedzę 540

8. Choroby zakaźne 542

8.1. Objawy kliniczne chorób zakaźnych – Urszula Ołdakowska-Jedynak, Dorota Zygier 544

8.2. Badania dodatkowe i rozpoznawanie chorób zakaźnych – Urszula Ołdakowska-Jedynak, Dorota Zygier 547

8.3. Zakażenia bakteryjne – Dorota Zygier, Urszula Ołdakowska-Jedynak 550

8.3.1. Zakażenia bakteryjne skóry 551

8.3.2. Powikłania infekcji gronkowcowych 552

8.3.3. Zakażenia górnych dróg oddechowych 553

8.3.4. Zakażenia dolnych dróg oddechowych 554

8.3.5. Zakażenia bakteryjne przewodu pokarmowego 555

8.4. Zakażenia wirusowe – Urszula Ołdakowska-Jedynak, Dorota Zygier 557

8.4.1. Zakażenia wywołane przez DNA-wirusy 557

8.4.1.1. Ospa wietrzna 557

8.4.1.2. Półpasiec 558

8.4.1.3. Zakażenie wirusem opryszczki zwykłej 559

8.4.1.4. Mononukleoza zakaźna 559

8.4.1.5. Zakażenie wirusem cytomegalii 560

8.4.1.6. Rumień zakaźny 561

8.4.2. Zakażenia wywołane przez RNA-wirusy 562

8.4.1.7. Zakażenie adenowirusami 562

8.4.2.1. Odra 562

8.4.2.2. Różyczka 563

8.4.2.3. Nagminne zapalenie przyusznic 564

8.4.2.4. Grypa 565

8.4.2.5. Zakażenia enterowirusami 566

8.4.2.6. Zakażenie HIV. Zespół nabytego upośledzenia odporności 566

8.5. Choroby grzybicze – Urszula Ołdakowska-Jedynak, Dorota Zygier 569

8.5.1. Kandydoza głęboka 569

8.5.2. Grzybica kropidlakowa 570

8.5.3. Kryptokokoza 570

8.5.4. Fusarioza 571

8.5.5. Histoplazmoza 571

8.5.6. Kokcydioidomikoza 572

8.6. Choroby pasożytnicze – Dorota Zygier, Urszula Ołdakowska-Jedynak 573

8.6.1. Choroby wywoływane przez pierwotniaki 574

8.6.1.1. Zarodnikowce 574

8.6.1.2. Wiciowce 575

8.6.1.3. Pełzaki 576

8.6.1.4. Orzęski 576

8.6.2. Choroby wywoływane przez robaki obłe 577

8.6.3. Choroby wywoływane przez robaki płaskie 580

8.6.3.1. Tasiemczyce 580

8.6.3.2. Bąblowice 581

8.6.3.3. Przywry 581

8.7. Bakteriemia i posocznica – Dorota Zygier, Urszula Ołdakowska-Jedynak 584

Pytania sprawdzające wiedzę 586

9. Choroby naczyniowe mózgu – Rafał Górski, Mirosław Ząbek 588

9.1. Unaczynienie mózgu 591

9.2. Fizjologia i patofizjologia krążenia mózgowego 594

9.3. Udary zakrzepowo-zatorowe 597

9.3.1. Objawy 597

9.3.2. Rozpoznanie 599

9.3.3. Leczenie 601

9.4. Zatorowy udar mózgu 603

9.4.1. Objawy 604

9.4.2. Rozpoznanie 604

9.4.3. Leczenie 604

9.5. Udary krwotoczne 605

9.5.1. Objawy 605

9.5.2. Rozpoznanie 606

9.5.3. Leczenie 608

9.5.4. Krwawienie podpajęczynówkowe 608

9.6. Inne przyczyny udarów mózgu 617

Pytania sprawdzające wiedzę 618

10. Przeszczepianie jako metoda leczenia schyłkowej niewydolności narządów – Urszula Ołdakowska-Jedynak, Liliana Gradowska, Leszek Pączek 620

10.1. Przeszczepianie nerek 624

10.2. Przeszczepianie nerki i trzustki 626

10.3. Przeszczepianie wątroby 628

10.4. Przeszczepianie serca 630

10.5. Przeszczepianie płuc 632

10.6. Krew pępowinowa i komórki macierzyste 633

10.7. Perspektywy transplantologii 635

Pytania sprawdzające wiedzę 637

11. Diagnostyka obrazowa w chorobach wewnętrznych 638

11.1. Rentgenodiagnostyka konwencjonalna – Marek Gołębiowski 641

11.1.1. Środki cieniujące stosowane w rentgenodiagnostyce 645

11.1.2. Diagnostyka przewodu pokarmowego 649

11.1.3. Diagnostyka układu moczowego 652

11.1.4. Diagnostyka dróg żółciowych 653

11.1.5. Radiologia naczyniowa i interwencyjna 653

11.2. Tomografia komputerowa – Marek Gołębiowski 655

11.3. Ultrasonografia – Marek Gołębiowski 658

11.4. Rezonans magnetyczny – Marek Gołębiowski 661

11.5. Echokardiografia – Grzegorz Senatorski, Piotr Pruszczyk 666

11.5.1. Właściwości fizyczne i interakcje ultradźwięków z tkankami 666

11.5.2. Rodzaje obrazowania 668

11.5.3. Nowe techniki echokardiograficzne 671

Pytania sprawdzające wiedzę 674

12. Diagnostyka laboratoryjna – Irena Bartłomiejczyk, Leszek Soluch 676

12.1. Kategorie badań laboratoryjnych 679

12.2. Profile badań laboratoryjnych 681

12.3. Rodzaje materiału biologicznego 684

12.4. Badania pilne i ich zasadność 689

12.5. Zasady interpretacji wyniku badania laboratoryjnego 692

Pytania sprawdzające wiedzę 695

Bibliografia 696

Skorowidz 697