"Psychologia poznawcza"
Identyfikator Librowy: 116301
Spis treści
Przedmowa 14
Prolog 20
Rozdział 1. Umysł i poznanie 22
1.1. Poznanie – umysł – działanie 24
1.1.1. Umysł jako system przetwarzania informacji 24
1.1.2. Jedność poznania i działania 30
1.2. Psychologia poznawcza: dziedzina czy paradygmat 32
1.2.1. Narodziny i rozwój psychologii poznawczej 32
1.2.2. Psychologia a inne dziedziny badań nad poznaniem 35
1.2.3. Metody badań nad poznaniem 38
1.3. Ogólna architektura umysłu 46
1.3.1. Blokowe modele umysłu 47
1.3.2. Koncepcja poziomów przetwarzania 50
1.3.3. Umysł jako system modułowy 52
1.3.4. Sieciowe modele umysłu 54
1.4. Podsumowanie 57
Część I. Reprezentacje poznawcze 58
Rozdział 2. Istota i forma reprezentacji umysłowych 60
2.1. Pojęcie reprezentacji umysłowej 61
2.1.1. Reprezentacje a procesy poznawcze 61
2.1.2. Realizm a konstruktywizm 62
2.1.3. Rodzaje reprezentacji umysłowych 63
2.2. Reprezentacje obrazowe 65
2.2.1. Wyobraźnia, wyobrażenia i obrazy umysłowe 65
2.2.2. Teoria reprezentacji obrazowych Kosslyna 66
2.2.3. Hipoteza funkcjonalnej ekwiwalencji percepcji i wyobraźni 67
2.2.4. Rotacje mentalne 68
2.2.5. Skaning mentalny 73
2.2.6. Krytyka stanowiska obrazowego 76
2.3. Reprezentacje werbalne 77
2.3.1. Weryfikacja sylogizmów i treści zdań 77
2.3.2. Teoria podwójnego kodowania 81
2.3.3. Słowo i obraz – wzajemne relacje 83
2.3.4. Reprezentacje numeryczne 87
2.4. Pierwotność czy wtórność nietrwałych reprezentacji umysłowych 90
2.4.1. Hipoteza języka myśli 90
2.4.2. Teoria pierwotnych reprezentacji w formie zbioru sądów Pylyshyna 92
2.4.3. Teoria modeli mentalnych Johnson-Lairda 96
2.4.4. Stanowisko eklektyczne w sporze o kod reprezentacji umysłowych 97
2.5. Podsumowanie 98
Rozdział 3. Pojęcia i schematy 99
3.1. Konstrukt reprezentacji pojęciowej 100
3.1.1. Istota i funkcje reprezentacji pojęciowych 100
3.1.2. Ogólne właściwości pojęć 101
3.1.3. Pojęcia matrycowe i naturalne 103
3.2. Struktura i funkcjonowanie reprezentacji pojęciowych 104
3.2.1. Teorie klasyczne 104
3.2.2. Teorie probabilistyczne 109
3.2.3. Teorie prototypów 113
3.2.4. Teorie egzemplarzy 124
3.2.5. Porównanie koncepcji reprezentacji pojęciowych 126
3.3. Dynamiczna koncepcja umysłu, czyli o relacjach między pojęciami 127
3.3.1. Teorie sieci semantycznej 127
3.3.2. Złożone struktury sieciowe 129
3.3.3. Teoria schematów 130
3.3.4. Teoria ram 133
3.3.5. Teoria planów, scen i tematów 134
3.3.6. Porównanie koncepcji struktur sieciowych 135
3.4. Podsumowanie 136
Rozdział 4. Wiedza 137
4.1. Rodzaje wiedzy 139
4.1.1. Wiedza deklaratywna i proceduralna 139
4.1.2. Wiedza jawna i niejawna 141
4.2. Organizacja wiedzy 149
4.2.1. Reprezentacja wiedzy za pomocą cech 149
4.2.2. Organizacja wiedzy semantycznej 152
4.2.3. Organizacja wiedzy proceduralnej: systemy reguł 158
4.2.4. Organizacja wiedzy w modelach ACT, ACT* i ACT-R 160
4.3. Nabywanie wiedzy 164
4.3.1. Nabywanie wiedzy semantycznej 164
4.3.2. Nabywanie wiedzy proceduralnej 165
4.3.3. Nabywanie wiedzy niejawnej 167
4.4. Wiedza ekspercka 169
4.4.1. Kryteria i właściwości wiedzy eksperckiej 169
4.4.2. Nabywanie wiedzy eksperckiej 174
4.5. Podsumowanie 175
Część II. Elementarne procesy poznawcze 176
Rozdział 5. Uwaga i świadomość 178
5.1. Istota i aspekty uwagi 179
5.2. Teorie uwagi 187
5.2.1. Teorie selekcji źródła informacji 188
5.2.2. Teorie przeszukiwania pola percepcyjnego 196
5.2.3. Teorie przedłużonej koncentracji 201
5.2.4. Teorie podzielności 210
5.2.5. Teorie przerzutności 218
5.3. Uwaga, percepcja i (nie)świadomość 222
5.3.1. Analiza wskazówek peryferycznych 224
5.3.2. Reakcje na informacje odrzucane 225
5.3.3. Poprzedzanie podprogowe 226
5.4. Podsumowanie 229
Rozdział 6. Kontrola poznawcza 230
6.1. Czynności automatyczne i automatyzacja 232
6.1.1. Kryteria automatyczności przetwarzania 232
6.1.2. Schneidera i Shiffrina teoria kontinuum 234
6.1.3. Logana teoria rywalizacji egzemplarzy 240
6.1.4. Konsekwencje automatyzacji czynności 249
6.2. Hamowanie jako mechanizm kontrolny 252
6.2.1. Istota i funkcje hamowania 252
6.2.2. Hamowanie dominującej reakcji 254
6.2.3. Odporność na dystrakcję 256
6.2.4. Odporność na interferencję proaktywną 262
6.2.5. Czy hamowanie jest konstruktem jednorodnym? 263
6.3. Funkcje zarządcze 267
6.3.1. Istota funkcji zarządczych czyli homunculus odnaleziony 267
6.3.2. Rodzaje funkcji zarządczych 268
6.3.3. Mechanizm zarządczy w koncepcji uwagi Posnera 270
6.3.4. Dwustopniowy system kontroli zachowania w koncepcji Shallice’a 272
6.3.5. Centralny system wykonawczy pamięci roboczej w modelu Baddeleya 275
6.4. Podsumowanie 277
Rozdział 7. Percepcja 278
7.1. Podstawowe właściwości percepcji 279
7.1.1. Recepcja sensoryczna i percepcja umysłowa 279
7.1.2. Naiwne koncepcje spostrzegania 281
7.1.3. Spostrzeganie a rozpoznawanie wzorców 282
7.2. Spostrzeganie jako proces oddolny 284
7.2.1. Odbiór i kodowanie wrażeń zmysłowych 284
7.2.2. Magazyny informacji sensorycznej 286
7.2.3. Spostrzeganie głębi 289
7.2.4. Identyfikacja obiektu 293
7.3. Spostrzeganie jako proces odgórny 296
7.3.1. Stałość spostrzegania 296
7.3.2. Nastawienie 297
7.3.3. Złudzenia i błędy percepcji 298
7.3.4. Wpływ kontekstu na spostrzeganie 299
7.4. Teorie percepcji 300
7.4.1. Teoria asocjacjonistyczna 300
7.4.2. Teoria postaciowa 302
7.4.3. Teoria wzorców 304
7.4.4. Teoria cech 306
7.4.5. Teoria obliczeniowa 308
7.4.6. Teoria ekologiczna 310
7.5. Proces spostrzegania w praktyce 313
7.5.1. Spostrzeganie twarzy 313
7.5.2. Czytanie słów 315
7.6. Podsumowanie 318
Rozdział 8. Pamięć 320
8.1. Natura pamięci 321
8.1.1. Rodzaje i funkcje pamięci 321
8.1.2. Blokowe (magazynowe) modele pamięci 327
8.1.3. Procesualne modele pamięci 334
8.2. Systemy pamięci przemijającej 341
8.2.1. Pamięć sensoryczna 341
8.2.2. Pamięć krótkotrwała 344
8.2.3. Pamięć robocza: wielokomponentowy model Baddeleya 350
8.2.4. Pamięć robocza: model aktywacyjny Cowana 356
8.2.5. Model długotrwałej pamięci roboczej Ericssona i Kintscha 359
8.2.6. Pamięć prospektywna 361
8.3. Systemy pamięci trwałej 364
8.3.1. Pamięć semantyczna 364
8.3.2. Pamięć epizodyczna 367
8.3.3. Pamięć autobiograficzna 370
8.4. Podsumowanie 372
Rozdział 9. Czynności pamięciowe 373
9.1. Fazy procesu pamięciowego: prawda czy złudzenie? 374
9.2. Zapamiętywanie 378
9.2.1. Procesy kodowania 378
9.2.2. Interferencja proaktywna 388
9.2.3. Konsolidacja śladu pamięciowego 390
9.2.4. Techniki mnemoniczne 391
9.3. Przechowywanie 397
9.3.1. Zapominanie 397
9.3.2. Interferencja retroaktywna 398
9.3.3. Zanikanie śladu kontra utrata dostępu 400
9.3.4. Reminiscencja 401
9.4. Odpamiętywanie 404
9.4.1. Rodzaje odpamiętywania 404
9.4.2. Rola wskazówek naprowadzających i kontekstu 408
9.5. Zawodność pamięci 410
9.5.1. Pamięć naocznych świadków 410
9.5.2. Fałszywe wspomnienia 413
9.5.3. Amnezja 415
9.6. Podsumowanie 417
Część III. Złożone procesy poznawcze 418
Rozdział 10. Myślenie i rozumowanie 420
10.1. Istota myślenia 422
10.2. Rodzaje myślenia 426
10.2.1. Myślenie autystyczne i realistyczne 426
10.2.2. Myślenie produktywne i reproduktywne 427
10.2.3. Myślenie twórcze i odtwórcze 428
10.2.4. Myślenie krytyczne 429
10.2.5. Od myślenia sensoryczno-motorycznego do postformalnego 430
10.3. Teorie myślenia 431
10.3.1. Teoria Berlyne’a 432
10.3.2. Teoria Barona 434
10.4. Struktura myślenia 437
10.4.1. Elementy struktury myślenia 437
10.4.2. Operacje i strategie 438
10.4.3. Reguły, algorytmy i heurystyki 440
10.4.4. Myślenie a inne złożone procesy poznawcze 443
10.5. Rozumowanie dedukcyjne 445
10.5.1. Dedukcja i indukcja 445
10.5.2. Rozumowanie sylogistyczne 448
10.5.3. Błędy rozumowania sylogistycznego 450
10.5.4. Wpływ wiedzy i kontekstu na rozumowanie sylogistyczne 454
10.6. Rozumowanie warunkowe 456
10.6.1. Istota rozumowania warunkowego 456
10.6.2. Błędy rozumowania warunkowego 457
10.6.3. Wpływ wiedzy i kontekstu na rozumowanie warunkowe 459
10.7. Teorie rozumowania dedukcyjnego 463
10.7.1. Teoria abstrakcyjnych reguł 463
10.7.2. Teoria modeli mentalnych 466
10.8. Rozumowanie indukcyjne 473
10.8.1. Testowanie hipotez 473
10.8.2. Rozumowanie przez analogię 474
10.9. Inne rodzaje rozumowania 479
10.9.1. Rozumowanie probabilistyczne 479
10.9.2. Rozumowanie nieformalne 480
10.10. Podsumowanie 482
Rozdział 11. Rozwiązywanie problemów 484
11.1. Problem i rozwiązywanie problemu 485
11.2. Typy problemów 487
11.2.1. Podział problemów ze względu na ich cechy i strukturę 488
11.2.2. Podział problemów ze względu na wymagania poznawcze 492
11.3. Teorie rozwiązywania problemów 499
11.3.1. Teoria Newella i Simona 499
11.3.2. Inne ujęcia teoretyczne procesu rozwiązywania problemów 503
11.4. Heurystyki rozwiązywania problemów 504
11.4.1. Metoda redukcji różnicy 504
11.4.2. Metoda poruszania się wstecz 508
11.4.3. Metoda analizy środków i celów 508
11.5. Fazy rozwiązywania problemów 513
11.5.1. Faza identyfikacji problemu 514
11.5.2. Faza definiowania problemu 515
11.5.3. Faza doboru strategii 520
11.5.4. Faza zdobywania informacji 524
11.5.5. Faza alokacji zasobów 525
11.5.6. Faza monitorowania postępu 528
11.5.7. Faza oceny poprawności rozwiązania 529
11.6. Przeszkody w rozwiązywaniu problemów 530
11.6.1. Sztywność myślenia 530
11.6.2. Nastawienie 531
11.6.3. Fiksacja funkcjonalna 532
11.7. Czynniki wspomagające rozwiązywanie problemów 534
11.7.1. Transfer pozytywny 534
11.7.2. Transfer przez analogię 535
11.7.3. Inkubacja 536
11.7.4. Wgląd 538
11.8. Rozwiązywanie złożonych problemów 542
11.9. Podsumowanie 547
Rozdział 12. Wydawanie sądów i podejmowanie decyzji 549
12.1. Wydawanie sądów 550
12.1.1. Tendencyjność w wydawaniu sądów 551
12.1.2. Ignorowanie proporcji podstawowej 558
12.1.3. Wady i zalety prostych heurystyk 562
12.1.4. Sądy intuicyjne 564
12.2. Podejmowanie decyzji 573
12.2.1. Klasyczna teoria decyzji 573
12.2.2. Strategie w podejmowaniu decyzji 577
12.2.3. Teoria perspektywy 582
12.2.4. Proces podejmowania decyzji 585
12.3. Podsumowanie 589
Rozdział 13. Język i mowa 590
13.1. Natura języka 591
13.1.1. Język jako system 591
13.1.2. Poziomy języka 595
13.1.3. Język a poznanie 600
13.2. Przyswajanie języka 603
13.2.1. Problem natywizmu 603
13.2.2. Stadia przyswajania języka 608
13.2.3. Dwujęzyczność i wielojęzyczność 610
13.3. Mówienie 613
13.3.1. Planowanie mowy 613
13.3.2. Kodowanie semantyczno-syntaktyczne 616
13.3.3. Kodowanie fonologiczne 617
13.4. Rozumienie przekazów językowych 620
13.4.1. Złamanie kodu 620
13.4.2. Rozbiór zdania 622
13.4.3. Budowa modelu sytuacyjnego i wnioskowanie 626
13.5. Podsumowanie 629
Słownik terminów 630
Bibliografia 664
Indeks nazwisk 722
Indeks rzeczowy 734