"Psychologia poznawcza"

Identyfikator Librowy: 116301

Spis treści

Przedmowa 14

Prolog 20

Rozdział 1. Umysł i poznanie 22

1.1. Poznanie – umysł – działanie 24

1.1.1. Umysł jako system przetwarzania informacji 24

1.1.2. Jedność poznania i działania 30

1.2. Psychologia poznawcza: dziedzina czy paradygmat 32

1.2.1. Narodziny i rozwój psychologii poznawczej 32

1.2.2. Psychologia a inne dziedziny badań nad poznaniem 35

1.2.3. Metody badań nad poznaniem 38

1.3. Ogólna architektura umysłu 46

1.3.1. Blokowe modele umysłu 47

1.3.2. Koncepcja poziomów przetwarzania 50

1.3.3. Umysł jako system modułowy 52

1.3.4. Sieciowe modele umysłu 54

1.4. Podsumowanie 57

Część I. Reprezentacje poznawcze 58

Rozdział 2. Istota i forma reprezentacji umysłowych 60

2.1. Pojęcie reprezentacji umysłowej 61

2.1.1. Reprezentacje a procesy poznawcze 61

2.1.2. Realizm a konstruktywizm 62

2.1.3. Rodzaje reprezentacji umysłowych 63

2.2. Reprezentacje obrazowe 65

2.2.1. Wyobraźnia, wyobrażenia i obrazy umysłowe 65

2.2.2. Teoria reprezentacji obrazowych Kosslyna 66

2.2.3. Hipoteza funkcjonalnej ekwiwalencji percepcji i wyobraźni 67

2.2.4. Rotacje mentalne 68

2.2.5. Skaning mentalny 73

2.2.6. Krytyka stanowiska obrazowego 76

2.3. Reprezentacje werbalne 77

2.3.1. Weryfikacja sylogizmów i treści zdań 77

2.3.2. Teoria podwójnego kodowania 81

2.3.3. Słowo i obraz – wzajemne relacje 83

2.3.4. Reprezentacje numeryczne 87

2.4. Pierwotność czy wtórność nietrwałych reprezentacji umysłowych 90

2.4.1. Hipoteza języka myśli 90

2.4.2. Teoria pierwotnych reprezentacji w formie zbioru sądów Pylyshyna 92

2.4.3. Teoria modeli mentalnych Johnson-Lairda 96

2.4.4. Stanowisko eklektyczne w sporze o kod reprezentacji umysłowych 97

2.5. Podsumowanie 98

Rozdział 3. Pojęcia i schematy 99

3.1. Konstrukt reprezentacji pojęciowej 100

3.1.1. Istota i funkcje reprezentacji pojęciowych 100

3.1.2. Ogólne właściwości pojęć 101

3.1.3. Pojęcia matrycowe i naturalne 103

3.2. Struktura i funkcjonowanie reprezentacji pojęciowych 104

3.2.1. Teorie klasyczne 104

3.2.2. Teorie probabilistyczne 109

3.2.3. Teorie prototypów 113

3.2.4. Teorie egzemplarzy 124

3.2.5. Porównanie koncepcji reprezentacji pojęciowych 126

3.3. Dynamiczna koncepcja umysłu, czyli o relacjach między pojęciami 127

3.3.1. Teorie sieci semantycznej 127

3.3.2. Złożone struktury sieciowe 129

3.3.3. Teoria schematów 130

3.3.4. Teoria ram 133

3.3.5. Teoria planów, scen i tematów 134

3.3.6. Porównanie koncepcji struktur sieciowych 135

3.4. Podsumowanie 136

Rozdział 4. Wiedza 137

4.1. Rodzaje wiedzy 139

4.1.1. Wiedza deklaratywna i proceduralna 139

4.1.2. Wiedza jawna i niejawna 141

4.2. Organizacja wiedzy 149

4.2.1. Reprezentacja wiedzy za pomocą cech 149

4.2.2. Organizacja wiedzy semantycznej 152

4.2.3. Organizacja wiedzy proceduralnej: systemy reguł 158

4.2.4. Organizacja wiedzy w modelach ACT, ACT* i ACT-R 160

4.3. Nabywanie wiedzy 164

4.3.1. Nabywanie wiedzy semantycznej 164

4.3.2. Nabywanie wiedzy proceduralnej 165

4.3.3. Nabywanie wiedzy niejawnej 167

4.4. Wiedza ekspercka 169

4.4.1. Kryteria i właściwości wiedzy eksperckiej 169

4.4.2. Nabywanie wiedzy eksperckiej 174

4.5. Podsumowanie 175

Część II. Elementarne procesy poznawcze 176

Rozdział 5. Uwaga i świadomość 178

5.1. Istota i aspekty uwagi 179

5.2. Teorie uwagi 187

5.2.1. Teorie selekcji źródła informacji 188

5.2.2. Teorie przeszukiwania pola percepcyjnego 196

5.2.3. Teorie przedłużonej koncentracji 201

5.2.4. Teorie podzielności 210

5.2.5. Teorie przerzutności 218

5.3. Uwaga, percepcja i (nie)świadomość 222

5.3.1. Analiza wskazówek peryferycznych 224

5.3.2. Reakcje na informacje odrzucane 225

5.3.3. Poprzedzanie podprogowe 226

5.4. Podsumowanie 229

Rozdział 6. Kontrola poznawcza 230

6.1. Czynności automatyczne i automatyzacja 232

6.1.1. Kryteria automatyczności przetwarzania 232

6.1.2. Schneidera i Shiffrina teoria kontinuum 234

6.1.3. Logana teoria rywalizacji egzemplarzy 240

6.1.4. Konsekwencje automatyzacji czynności 249

6.2. Hamowanie jako mechanizm kontrolny 252

6.2.1. Istota i funkcje hamowania 252

6.2.2. Hamowanie dominującej reakcji 254

6.2.3. Odporność na dystrakcję 256

6.2.4. Odporność na interferencję proaktywną 262

6.2.5. Czy hamowanie jest konstruktem jednorodnym? 263

6.3. Funkcje zarządcze 267

6.3.1. Istota funkcji zarządczych czyli homunculus odnaleziony 267

6.3.2. Rodzaje funkcji zarządczych 268

6.3.3. Mechanizm zarządczy w koncepcji uwagi Posnera 270

6.3.4. Dwustopniowy system kontroli zachowania w koncepcji Shallice’a 272

6.3.5. Centralny system wykonawczy pamięci roboczej w modelu Baddeleya 275

6.4. Podsumowanie 277

Rozdział 7. Percepcja 278

7.1. Podstawowe właściwości percepcji 279

7.1.1. Recepcja sensoryczna i percepcja umysłowa 279

7.1.2. Naiwne koncepcje spostrzegania 281

7.1.3. Spostrzeganie a rozpoznawanie wzorców 282

7.2. Spostrzeganie jako proces oddolny 284

7.2.1. Odbiór i kodowanie wrażeń zmysłowych 284

7.2.2. Magazyny informacji sensorycznej 286

7.2.3. Spostrzeganie głębi 289

7.2.4. Identyfikacja obiektu 293

7.3. Spostrzeganie jako proces odgórny 296

7.3.1. Stałość spostrzegania 296

7.3.2. Nastawienie 297

7.3.3. Złudzenia i błędy percepcji 298

7.3.4. Wpływ kontekstu na spostrzeganie 299

7.4. Teorie percepcji 300

7.4.1. Teoria asocjacjonistyczna 300

7.4.2. Teoria postaciowa 302

7.4.3. Teoria wzorców 304

7.4.4. Teoria cech 306

7.4.5. Teoria obliczeniowa 308

7.4.6. Teoria ekologiczna 310

7.5. Proces spostrzegania w praktyce 313

7.5.1. Spostrzeganie twarzy 313

7.5.2. Czytanie słów 315

7.6. Podsumowanie 318

Rozdział 8. Pamięć 320

8.1. Natura pamięci 321

8.1.1. Rodzaje i funkcje pamięci 321

8.1.2. Blokowe (magazynowe) modele pamięci 327

8.1.3. Procesualne modele pamięci 334

8.2. Systemy pamięci przemijającej 341

8.2.1. Pamięć sensoryczna 341

8.2.2. Pamięć krótkotrwała 344

8.2.3. Pamięć robocza: wielokomponentowy model Baddeleya 350

8.2.4. Pamięć robocza: model aktywacyjny Cowana 356

8.2.5. Model długotrwałej pamięci roboczej Ericssona i Kintscha 359

8.2.6. Pamięć prospektywna 361

8.3. Systemy pamięci trwałej 364

8.3.1. Pamięć semantyczna 364

8.3.2. Pamięć epizodyczna 367

8.3.3. Pamięć autobiograficzna 370

8.4. Podsumowanie 372

Rozdział 9. Czynności pamięciowe 373

9.1. Fazy procesu pamięciowego: prawda czy złudzenie? 374

9.2. Zapamiętywanie 378

9.2.1. Procesy kodowania 378

9.2.2. Interferencja proaktywna 388

9.2.3. Konsolidacja śladu pamięciowego 390

9.2.4. Techniki mnemoniczne 391

9.3. Przechowywanie 397

9.3.1. Zapominanie 397

9.3.2. Interferencja retroaktywna 398

9.3.3. Zanikanie śladu kontra utrata dostępu 400

9.3.4. Reminiscencja 401

9.4. Odpamiętywanie 404

9.4.1. Rodzaje odpamiętywania 404

9.4.2. Rola wskazówek naprowadzających i kontekstu 408

9.5. Zawodność pamięci 410

9.5.1. Pamięć naocznych świadków 410

9.5.2. Fałszywe wspomnienia 413

9.5.3. Amnezja 415

9.6. Podsumowanie 417

Część III. Złożone procesy poznawcze 418

Rozdział 10. Myślenie i rozumowanie 420

10.1. Istota myślenia 422

10.2. Rodzaje myślenia 426

10.2.1. Myślenie autystyczne i realistyczne 426

10.2.2. Myślenie produktywne i reproduktywne 427

10.2.3. Myślenie twórcze i odtwórcze 428

10.2.4. Myślenie krytyczne 429

10.2.5. Od myślenia sensoryczno-motorycznego do postformalnego 430

10.3. Teorie myślenia 431

10.3.1. Teoria Berlyne’a 432

10.3.2. Teoria Barona 434

10.4. Struktura myślenia 437

10.4.1. Elementy struktury myślenia 437

10.4.2. Operacje i strategie 438

10.4.3. Reguły, algorytmy i heurystyki 440

10.4.4. Myślenie a inne złożone procesy poznawcze 443

10.5. Rozumowanie dedukcyjne 445

10.5.1. Dedukcja i indukcja 445

10.5.2. Rozumowanie sylogistyczne 448

10.5.3. Błędy rozumowania sylogistycznego 450

10.5.4. Wpływ wiedzy i kontekstu na rozumowanie sylogistyczne 454

10.6. Rozumowanie warunkowe 456

10.6.1. Istota rozumowania warunkowego 456

10.6.2. Błędy rozumowania warunkowego 457

10.6.3. Wpływ wiedzy i kontekstu na rozumowanie warunkowe 459

10.7. Teorie rozumowania dedukcyjnego 463

10.7.1. Teoria abstrakcyjnych reguł 463

10.7.2. Teoria modeli mentalnych 466

10.8. Rozumowanie indukcyjne 473

10.8.1. Testowanie hipotez 473

10.8.2. Rozumowanie przez analogię 474

10.9. Inne rodzaje rozumowania 479

10.9.1. Rozumowanie probabilistyczne 479

10.9.2. Rozumowanie nieformalne 480

10.10. Podsumowanie 482

Rozdział 11. Rozwiązywanie problemów 484

11.1. Problem i rozwiązywanie problemu 485

11.2. Typy problemów 487

11.2.1. Podział problemów ze względu na ich cechy i strukturę 488

11.2.2. Podział problemów ze względu na wymagania poznawcze 492

11.3. Teorie rozwiązywania problemów 499

11.3.1. Teoria Newella i Simona 499

11.3.2. Inne ujęcia teoretyczne procesu rozwiązywania problemów 503

11.4. Heurystyki rozwiązywania problemów 504

11.4.1. Metoda redukcji różnicy 504

11.4.2. Metoda poruszania się wstecz 508

11.4.3. Metoda analizy środków i celów 508

11.5. Fazy rozwiązywania problemów 513

11.5.1. Faza identyfikacji problemu 514

11.5.2. Faza definiowania problemu 515

11.5.3. Faza doboru strategii 520

11.5.4. Faza zdobywania informacji 524

11.5.5. Faza alokacji zasobów 525

11.5.6. Faza monitorowania postępu 528

11.5.7. Faza oceny poprawności rozwiązania 529

11.6. Przeszkody w rozwiązywaniu problemów 530

11.6.1. Sztywność myślenia 530

11.6.2. Nastawienie 531

11.6.3. Fiksacja funkcjonalna 532

11.7. Czynniki wspomagające rozwiązywanie problemów 534

11.7.1. Transfer pozytywny 534

11.7.2. Transfer przez analogię 535

11.7.3. Inkubacja 536

11.7.4. Wgląd 538

11.8. Rozwiązywanie złożonych problemów 542

11.9. Podsumowanie 547

Rozdział 12. Wydawanie sądów i podejmowanie decyzji 549

12.1. Wydawanie sądów 550

12.1.1. Tendencyjność w wydawaniu sądów 551

12.1.2. Ignorowanie proporcji podstawowej 558

12.1.3. Wady i zalety prostych heurystyk 562

12.1.4. Sądy intuicyjne 564

12.2. Podejmowanie decyzji 573

12.2.1. Klasyczna teoria decyzji 573

12.2.2. Strategie w podejmowaniu decyzji 577

12.2.3. Teoria perspektywy 582

12.2.4. Proces podejmowania decyzji 585

12.3. Podsumowanie 589

Rozdział 13. Język i mowa 590

13.1. Natura języka 591

13.1.1. Język jako system 591

13.1.2. Poziomy języka 595

13.1.3. Język a poznanie 600

13.2. Przyswajanie języka 603

13.2.1. Problem natywizmu 603

13.2.2. Stadia przyswajania języka 608

13.2.3. Dwujęzyczność i wielojęzyczność 610

13.3. Mówienie 613

13.3.1. Planowanie mowy 613

13.3.2. Kodowanie semantyczno-syntaktyczne 616

13.3.3. Kodowanie fonologiczne 617

13.4. Rozumienie przekazów językowych 620

13.4.1. Złamanie kodu 620

13.4.2. Rozbiór zdania 622

13.4.3. Budowa modelu sytuacyjnego i wnioskowanie 626

13.5. Podsumowanie 629

Słownik terminów 630

Bibliografia 664

Indeks nazwisk 722

Indeks rzeczowy 734