"Psychologia kliniczna"
Identyfikator Librowy: 167402
Spis treści
Wstęp (L. Cierpiałkowska, H. Sęk) 16
Część I Podstawy psychologii klinicznej 20
Rozdział 1 Psychologia kliniczna jako dziedzina badań i praktyki (L. Cierpiałkowska, H. Sęk) 22
1.1. Korzenie i nurty rozwojowe psychologii klinicznej 24
1.2. Sposoby ujmowania, przedmiot i zadania psychologii klinicznej 29
1.3. Podsumowanie 34
Rozdział 2 Teoretyczne i metodologiczne podstawy psychologii klinicznej (L. Cierpiałkowska, H. Sęk) 36
2.1. Z naczenie teoretycznych podstaw w psychologii klinicznej 38
2.2. T eorie, orientacje i modele w psychologii klinicznej 38
2.3. O rientacja patogenetyczna i salutogenetyczna oraz ich znaczenie dla psychologii klinicznej 40
2.4. Podsumowanie 49
Rozdział 3 Pojęcie normy, normalności i zdrowia (L. Cierpiałkowska, H. Sęk) 50
3.1. Norma i normalność w psychologii klinicznej 52
3.2. Sposoby konstruowania pojęć zdrowia 54
3.3. Psychologiczne koncepcje jakości życia i dobrostanu 58
3.4. Podsumowanie 61
Rozdział 4 Psychologia kliniczna i zdrowia a psychopatologia – wzajemne zależności (L. Cierpiałkowska, H. Sęk) 64
4.1. Psychologia zaburzeń psychicznych a psychopatologia 66
4.2. Psychologia kliniczna a klasyfikacje zaburzeń psychicznych 70
4.3. Kategorie wyjaśniające zdrowie i zaburzenia psychiczne w psychologii klinicznej 77
4.4. Podsumowanie 80
Rozdział 5 Etyka postępowania psychologa klinicznego w badaniach naukowych i praktyce (J.M. Brzeziński) 82
5.1. Psychologia kliniczna na tle psychologii w ogóle 84
5.2. Metodologiczny wymóg intersubiektywności jako jeden z warunków etyczności badania naukowego w psychologii klinicznej 85
5.3. Dwa konteksty etyczne badań naukowych i działań praktycznych w obrębie psychologii klinicznej 89
5.4. Standardy postępowania psychologa klinicznego w sferze praktyki społecznej 90
5.5. Z asady relacji psychologa klinicznego z osobami uczestniczącymi w badaniach naukowych i postępowaniu praktycznym 94
5.6. Nierzetelność w badaniach naukowych – przewinienia ffp (fabrykowanie, fałszowanie, plagiatowanie) 97
5.7. Ważne informacje dla tworzenia przekonań o etyce zawodowej psychologa klinicznego 97
5.8. Podsumowanie 98
Część II Kierunki i podejścia w ps ych ologii klinic znej 100
Rozdział 6 Współczesna psychoanaliza i jej znaczenie dla psychologii klinicznej (L. Cierpiałkowska) 102
6.1. Psychoanaliza jako teoria rozwoju i zaburzeń okresu edypalnego 104
6.2. Z aburzenia okresu preedypalnego w teorii relacji z obiektem i psychologii self 111
6.3. Psychologia defektu i fałszywego self 123
6.4. Podsumowanie 126
Rozdział 7 Kierunki behawioralne i podejście poznawcze w psychologii klinicznej (D. Górska, A Jasielska) 128
7.1. Podejście behawioralne 130
7.2. Podejście poznawcze 137
7.3. Nowe kierunki w rozwoju podejść poznawczo-behawioralnych 150
7.4. Podsumowanie 155
Rozdział 8 Podejście fenomenologiczne, egzystencjalne i humanistyczne w psychologii klinicznej (H. Sęk) 158
8.1. Znaczenie nurtów filozoficznych dla tworzenia założeń psychologicznych w orientacji fenomenologiczno-egzystencjalnej i humanistycznej 160
8.2. Założenia fenomenologii i egzystencjalizmu oraz ich znaczenie dla psychologii 160
8.3. Psychologia humanistyczna a psychologia kliniczna 163
8.4. Podsumowanie 169
Rozdział 9 Koncepcje systemowe i ich znaczenie dla psychologii klinicznej (B. Józefik) 172
9.1. Rozumienie psychopatologii w ujęciu systemowym – założenia ogólne 174
9.2. Mechanizmy rozwoju objawów w głównych nurtach systemowych 181
9.3. Znaczenie i ograniczenia diagnozy systemowej w psychologii klinicznej 191
9.4. Podsumowanie 192
Część III Psychologiczna diagnoza kliniczna 194
Rozdział 10 Modele diagnozy klinicznej a problemy diagnostyczne (L.Cierpiałkowska, E. Soroko, H. Sęk) 196
10.1. Konteksty diagnozowania i diagnozy 198
10.2. Podstawowe założenia koncepcji diagnozy klinicznej 199
10.3. Diagnoza prospektywna w psychoterapii 211
10.4. Podsumowanie 213
Rozdział 11 Postępowanie diagnostyczne psychologa klinicznego a konteksty i sytuacje społeczne tworzenia diagnozy (L. Cierpiałkowska, H. Sęk, E. Soroko) 216
11.1. Postępowanie diagnostyczne jako czynność profesjonalna psychologa klinicznego – znaczenie kontekstów 218
11.2. Postępowanie diagnostyczne wobec grup i społeczności 225
11.3. Podsumowanie 232
Rozdział 12 Metody stosowane w psychologicznej diagnozie klinicznej (E. Soroko) 234
12.1. Psychologiczna diagnoza kliniczna – zbieranie danych: metody, techniki, narzędzia, testy 236
12.2. Najważniejsze grupy metod stosowanych w psychologii klinicznej 237
12.3. Wybrane problemy dotyczące stosowania metod diagnostycznych w psychologii klinicznej 256
12.4. Podsumowanie 261
Rozdział 13 Jakość diagnozy klinicznej i jej uwarunkowania (E. Soroko, L. Cierpiałkowska) 264
13.1. Rola diagnozowania opartego na dowodach 266
13.2. Dbanie o jakość procesu diagnozowania 270
13.3. Wybrane standardy w obszarze psychologii klinicznej 276
13.4. Podsumowanie 278
Część IV Psychologia zaburzeń psychicznych człowieka dorosłego 280
Rozdział 14 Psychologia zaburzeń osobowości (L. Cierpiałkowska, D. Górska) 282
14.1. Zaburzenia osobowości w modelach opisowych 284
14.2. Współczesna psychoanaliza a zaburzenia osobowości 290
14.3. Psychologia poznawcza i integracyjna a zaburzenia osobowości 295
14.4. Koncepcje bio-psycho-społeczne i ewolucyjne zaburzeń osobowości 301
14.5. Psychoterapia zaburzeń osobowości 302
14.6. Podsumowanie 303
Rozdział 15 Psychologia zaburzeń lękowych i dysocjacyjnych (L. Cierpiałkowska, D. Górska) 306
15.1. Zaburzenia lękowe i dysocjacyjne w modelach opisowych 308
15.2. Współczesna psychoanaliza a zaburzenia lękowe i dysocjacyjne 311
15.3. Psychologia behawioralna i poznawcza zaburzeń lękowych 313
15.4. Koncepcje biologiczne zaburzeń lękowych i zaburzeń z objawami somatycznymi 317
15.5. Efektywność leczenia zaburzeń lękowych, dysocjacyjnych i zaburzeń z objawami somatycznymi 317
15.6. Podsumowanie 319
Rozdział 16 Psychologia schizofrenii (S. Steuden, H. Sęk) 322
16.1. Spektrum schizofrenii i zaburzenia psychotyczne 324
16.2. Zaburzenia spektrum schizofrenii i zaburzenia psychotyczne w klasyfikacjach 326
16.3. Schizofrenia w świetle klasyfikacji psychiatrycznych 328
16.4. Psychologiczne badania eksperymentalne w schizofrenii 330
16.5. Koncepcje wyjaśniające mechanizmy zaburzeń w schizofrenii 334
16.6. Sposób doświadczania zaburzeń schizofrenicznych 338
16.7. Psychologiczne teorie wyjaśniające konsekwencje schizofrenii w życiu rodzinnym 340
16.8. Społeczne konsekwencje schizofrenii 343
16.9. Podsumowanie 345
Rozdział 17 Psychologia zaburzeń nastroju (H. Sęk) 348
17.1. Zaburzenia nastroju – charakterystyka objawów i zespołów symptomów 350
17.2. Zaburzenia nastroju w świetle klasyfikacji zaburzeń 353
17.3. Koncepcje wyjaśniające mechanizm i patogenezę zaburzeń afektywnych 355
17.4. Wybrane zagadnienia psychologicznej diagnozy i terapii zaburzeń nastroju 362
17.5. Podsumowanie 364
Rozdział 18 Psychologiczne następstwa doświadczeń traumatycznych (N. Ogińska-Bulik) 366
18.1. Trauma i jej negatywne następstwa 368
18.2. Pozytywne skutki doświadczeń traumatycznych – zjawisko potraumatycznego wzrostu 375
18.3. T erapia PTSD i wspieranie wzrostu po traumie 379
18.4. Podsumowanie 381
Rozdział 19 Psychologia uzależnień (L. Cierpiałkowska) 384
19.1. Wprowadzenie 386
19.2. Zaburzenia związane z używaniem substancji psychoaktywnych i uzależnienia behawioralne 386
19.3. Biologiczne modele uzależnienia od środków psychoaktywnych 392
19.4. Koncepcje i modele psychospołeczne ryzykownego picia alkoholu i używania innych substancji psychoaktywnych 398
19.5. Modele i efektywność programów leczenia 404
19.6. Podsumowanie 406
Rozdział 20 Psychologia zaburzeń odżywiania (B. Ziółkowska) 408
20.1. Wprowadzenie 410
20.2. Z aburzenia odżywiania w świetle obowiązujących klasyfikacji diagnostycznych 410
20.3. Psychofizjologiczny mechanizm sięgania po jedzenie 417
20.4. Mechanizm i patogeneza zaburzeń odżywiania w wybranych podejściach psychologicznych 419
20.5. Psychoterapia i leczenie zaburzeń odżywiania 424
20.6. Podsumowanie 426
Rozdział 21 Psychologia zaburzeń seksualnych (M. Beisert) 428
21.1. Klasyfikacja zaburzeń seksualnych 430
21.2. Tożsamość płciowa i jej zaburzenia 430
21.3. Orientacja seksualna i jej zaburzenia 433
21.4. Zaburzenia preferencji seksualnych 437
21.5. Realizacja roli płciowej 442
21.6. Dysfunkcje seksualne 443
21.7. Leczenie i pomoc psychologiczna 444
21.8. Podsumowanie 447
Część V Dziedziny zastosowań psychologii klinicznej 450
Rozdział 22 Psychologia kliniczna dzieci i młodzieży (I. Grzegorzewska, E. Pisula, A.R. Borkowska) 452
22.1. Specyfika zaburzeń okresu dzieciństwa i adolescencji 454
22.2. Zaburzenia emocjonalne u dzieci i młodzieży 463
22.3. Zaburzenia behawioralne u dzieci i młodzieży 466
22.4. Dziecko w sytuacji trudnej 468
22.5. Specyfika terapii dzieci i młodzieży z zaburzeniami emocjonalnymi i zachowania 473
22.6. Całościowe zaburzenia rozwoju – definicja, klasyfikacja i etiologia 474
22.7. Charakterystyka kliniczna całościowych zaburzeń rozwoju 477
22.8. Diagnoza zaburzeń ze spektrum autyzmu 480
22.9. Terapia i wspieranie rozwoju osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu 481
22.10. Problemy rodziny z dzieckiem z zaburzeniami ze spektrum autyzmu 484
22.11. Neuropsychologia dzieci i młodzieży 487
22.12. Neuropsychologiczna diagnoza dziecka 495
22.13. Terapia dziecka z dysfunkcją OU N i jego rodziny 496
22.14. Podsumowanie 497
Rozdział 23 Neuropsychologia kliniczna jako dziedzina badań i praktyki (A. Herzyk) 500
23.1. Kształtowanie się przedmiotu i zakresu badań w neuropsychologii klinicznej w kontekście rozwoju neuronauk 502
23.2. Przesłanki taksonomii zespołów i objawów neuropsychologicznych 506
23.3. Charakterystyka przedmiotu badań neuropsychologicznych w psychiatrii 512
23.4. Postępowanie diagnostyczne i oddziaływania terapeutyczne w neuropsychologii 513
23.6. Podsumowanie 516
Rozdział 24 Kliniczna psychologia zdrowia (I. Heszen) 518
24.1. Wprowadzenie 520
24.2. Choroba w paradygmacie stresu psychologicznego 520
24.3. Osobowość a zachorowalność i radzenie sobie z chorobą 534
24.4. Podsumowanie 540
Rozdział 25 Psychologia niepełnosprawności i rehabilitacja psychologiczna (S. Kowalik) 542
25.1. Wprowadzenie 544
25.2. Niepełnosprawność i rehabilitacja – ustalenia pojęciowe i klasyfikacja 545
25.3. Psychologiczne koncepcje niepełnosprawności i rehabilitacji 547
25.4. Podsumowanie 554
Rozdział 26 Psychologia kliniczna seniorów (S. Steuden) 556
26.1. Psychologia starzenia się i starości – subdyscyplina psychologii klinicznej 558
26.2. Charakterystyka procesu starzenia się i starości 559
26.3. Doświadczanie starości przez osoby starsze 562
26.4. Miejsce osoby starszej w rodzinie i społeczeństwie 565
26.5. Formy aktywizacji osób starszych wspierające zdrowie 567
26.6. Starzenie się patologiczne – wybrane zagadnienia 569
26.7. Podsumowanie 573
Rozdział 27 Psychologia sądowa a psychologia kliniczna (B. Pastwa-Wojciechowska, J. Groth) 576
27.1. Przedmiot i zadania psychologii sądowej 578
27.2. Problemy opiniodawcze w obszarze psychologii sądowej 582
27.3. Specyfika diagnozy sądowo-psychologicznej 587
27.4. Problemy diagnostyczne psychologii penitencjarnej 593
27.5. Etyczno-zawodowe problemy biegłego psychologa sądowego i psychologa penitencjarnego 596
27.6. Podsumowanie 601
Część VI Typy pomocy psychologicznej w rozwiązywaniu problemów zdrowotnych 604
Rozdział 28 Psychoterapia indywidualna i grupowa (L. Cierpiałkowska, Cz. Czabała) 606
28.1. Psychoterapia i pomoc psychologiczna 608
28.2. Psychoterapia jako metoda leczenia indywidualnego i grupowego 617
28.3. Psychoanaliza i psychoterapia psychodynamiczna 622
28.4. Terapia behawioralna i poznawczo-behawioralna 626
28.5. Psychoterapia humanistyczna i egzystencjalna 632
28.6. Klasyczna i postmediolańska systemowa terapia rodzin 636
28.7. Podsumowanie 638
Rozdział 29 Poradnictwo psychologiczno-zdrowotne (L. Cierpiałkowska, Cz. Czabała) 640
29.1. Poradnictwo psychologiczne – teoria i praktyka 642
29.2. Etapy i cele poradnictwa psychologicznego w różnych modelach 651
29.3. Poradnictwo społeczne a przemiany społeczno-kulturowe 653
29.4. Podsumowanie 656
Rozdział 30 Promocja zdrowia i prewencja zaburzeń (H. Sęk, Ł. Kaczmarek) 658
30.1. Promocja zdrowia w naukach o zdrowiu i podejściu Światowej Organizacji Zdrowia 660
30.2. Koncepcje promocji zdrowia w psychologii 662
30.3. Prewencja psychologiczna – terminologia i poziomy prewencji 665
30.4. Promocja zdrowia i prewencja zaburzeń – podobieństwa i różnice 668
30.5. Zastosowanie teorii w planowaniu programów promocji zdrowia i prewencji zaburzeń 670
30.6. Inspiracje z obszaru psychologii pozytywnej dla promocji i prewencji 670
30.7. Podsumowanie 671
Rozdział 31 Pomoc psychologiczna w różnych typach kryzysu (D. Kubacka-Jasiecka, M. Ziarko) 674
31.1. Kryzys emocjonalny (psychologiczny) 676
31.2. Rodzaje kryzysów 678
31.3. Pomoc w kryzysach emocjonalnych 681
31.4. Podejście systemowe w interwencji kryzysowej 685
31.5. Choroba przewlekła jako sytuacja kryzysowa 688
31.6. Pomoc psychologiczna osobom dotkniętym kryzysem zdrowotnym 693
31.7. Podsumowanie 695
Rozdział 32 Społeczna rehabilitacja zaburzeń psychicznych. Środowiskowe metody pomocy osobom z doświadczeniem choroby psychicznej (M. Sawicka, P. Bronowski) 696
32.1. Wprowadzenie 698
32.2. Modele powstawania zaburzeń psychicznych 698
32.3. Modele rehabilitacji w zaburzeniach psychicznych. Cele, zasady, efekty, postawy terapeutyczne 701
32.4. Nowe kierunki w pomocy psychologicznej dla osób chorujących psychicznie 704
32.5. Podsumowanie 710
Rozdział 33 Grupy samopomocy a społeczność terapeutyczna (J. Chodkiewicz) 712
33.1. Idea samopomocy 714
33.2. O kreślenie i podział grup samopomocowych 714
33.3. Modele społeczności terapeutycznej 720
33.6. Grupy samopomocowe i społeczności terapeutyczne 725
33.7. Podsumowanie 726
Rozdział 34 Efektywność poradnictwa psychologicznego i psychoterapii (L. Cierpiałkowska) 728
34.1. Cele pomagania w zdrowiu i zaburzeniach psychicznych – badania nad ich skutecznością 730
34.2. Badania nad skutecznością psychoterapii i poradnictwa psychologicznego 733
34.3. Podsumowanie 738
Załącznik. Praktyka psychologiczna oparta na dowodach 740
Bibliografia 760
Indeks nazwisk 822
Indeks rzeczowy 842
O Autorach 852