"Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, tom 10, Losy Żydów łódzkich (1939-1942)"

Spis treści

Wykaz skrótów 10

Wstęp 13

Nota edytorska 22

Rozdział I. Od początku wojny do zamknięcia getta 26

Dok. 1. Po 12.1939, Warszawa – getto. [Eliasz (Eliahu) Gutkowski], Relacja pt. "שזדאָל" [„Łódź”] 27

Dok. 2. Po 11.1939, b.m. Fela Wiernikówna, Relacja pt. „Wspomnienia i przeżycia wojenne” 34

Dok. 3. Po 03.1941, b.m. [Jakub Samson?], Relacja pt. רעטעבראַ ןאַ ןופֿ ןשינעבעלרעביא" "1941 ץרעמ – 1939 רעבמעטפעס .עשראַוו ןוא שזדאָל ןיא עילימאַפֿ [„Przeżycia robotniczej rodziny w Łodzi i Warszawie. Wrzesień 1939 – marzec 1941”] 44

Dok. 4. Po 10.1941, Warszawa – getto. N.N., Relacja pt. „Moja druga ucieczka z Łodzi” (10.1941 r.) 48

Dok. 5. Po 16.11.1940, Warszawa – getto. N.N., Wspomnienia pt. „W okupowanej Łodzi” 53

Dok. 29. Po 06.11.1940, Warszawa – getto. Spis wydziałów i placówek (z adresami) administracji żydowskiej w getcie łódzkim 54

Dok. 6. Po 09.1939, Warszawa – getto. N.N., Relacja pt. "שזדאָל ןופֿ ןייגסיוראַ ןײַמ" [„Moje wyjście z Łodzi”] 76

Dok. 7. Po 09.1939, Warszawa – getto. N.N., Relacja pt. "שזדאָל" [„Łódź”] 79

Dok. 8. Po 09.1939, Warszawa – getto. N.N., Relacja pt. "שזדאָל ךאָנ ןייגקירוצ סאָד" [„Powrót do Łodzi”] 81

Dok. 9. Po 1939, Warszawa – getto. N.N., Relacja pt. "שזדאָל ןיא רעזײַה-קנאַב יד" [„Domy bankowe w Łodzi”] 84

Dok. 10. b.d., Warszawa – getto. N.N., Relacja pt. "שזדאָל ןופֿ" [„Z Łodzi”] 86

Dok. 11. b.d., Warszawa – getto. N.N., Relacja pt. "שזדאָל ןופֿ" [„Z Łodzi”] 88

Dok. 12. b.d., Warszawa – getto. N.N., Relacja z Łodzi 91

Dok. 13. Po 03.1941, Warszawa – getto. N.N., Relacja pt. "שזדאָל ןופֿ ןסקעלפֿער" [„Łódzkie refleksje”] (03.1941 r.) 94

Dok. 14. Po 18.04.1942, Warszawa – getto. N.N., Wspomnienia z Łodzi i Warszawy (fragment) 97

Dok. 15. Po 1939, Warszawa – getto. N.N., Relacja pt. טסעראַ ןײַמ ןופֿ ןעגנובעלרעביא ענײַמ" "רעגאַל רעשטשאָגאָדאַר םעד זיב [1939].11.8 [„Moje przeżycia od mojego aresztowania 8.11.[1939] do obozu w Radogoszczy”] 107

Dok. 16. Po 12.1939, Warszawa – getto. N.N., Relacja pt. ןעגנובעלרעביא רעשזדאָל ענײַמ" "(רעגאַל) [„Moje łódzkie przeżycia (obóz)”] 114

Dok. 17. Po 10.1939, Warszawa – getto. N.N., Relacja pt. "ןבעל הליהק רעשזדאָל רעד ןופֿ" [„Z życia łódzkiej gminy”] 116

Dok. 18. Po 09.1939, Warszawa – getto. [Rabin Szolem Trajstman], Relacja pt. "שזדאָל" [„Łódź”] 119

Dok. 19. b.d., Warszawa – getto. N.N., Relacja pt. "ןבעל רעשזדאָל ןופֿ" [„Z łódzkiego życia”] 122

Dok. 20. Po 28.04.1941, Warszawa – getto. N.N., Relacja pt. רעשזדאָל יד ןופֿ עידעגאַרט יד" "לוש רעשיטעטשטלאַ [„Tragedia staromiejskiej synagogi w Łodzi”] 124

Dok. 21. Po 5.05.1941, Warszawa – getto. N.N., Opracowanie na temat domu modlitwy przy starej synagodze w Łodzi (5.05.1941 r.) 126

Dok. 22. Po 12.1939, Łódź. [Władze niemieckie Łodzi], Merkblatt für die Aussiedlung von Juden [Zarządzenie o wysiedleniu Żydów] 128

Dok. 23. Po 12.1939, Warszawa – getto. Mojsze Szaja, Relacja żydowskiego chłopca wywiezionego z Łodzi (12.[1939]) 130

Rozdział II. Getto – organizacja i warunki życia 132

Dok. 24. Po 02.1940, Warszawa – getto. D.T., Relacja pt. ןיא אָטעג ןופֿ עיצאַזינאַגראָ יד" "שזדאָל [„Organizacja getta w Łodzi”] 133

Dok. 25. Po 03.1940, Warszawa – getto. L.G., Relacja o wydarzeniach w Łodzi (grudzień 1939 – marzec 1940 r.) 136

Dok. 26. b.d., Warszawa – getto. N.N., Relacja pt. "שזדאָל" [„Łódź”] 144

Dok. 27. Po 04.1941, Warszawa – getto. Jan Kapczan, טפֿאַשטריוו-סנאַניפֿ רעד ןגעוו ןלאַירעטאַמ" "המחלמ רעד תעשב תוליהק [עשי]דיי ןופֿ [„Materiały o gospodarce finansowej żydowskich gmin w czasie wojny”] 148

Dok. 28. Po 10.1940, Warszawa – getto. Zestawienie wszystkich wydziałów resortu pracy w getcie łódzkim i ich wyrobów (fragment) 152

Dok. 30. 06.1940–02.1941, Łódź – getto 158

1) nr 60 z 12.06.1940 r., o spisie ludności w getcie w dniu 16.06.1940 r. 158

a) Przełożony Starszeństwa Żydów w Litzmannstadt [Łodzi], Mordechaj Chaim Rumkowski, Obwieszczenia 158

2) nr 73 z 28.06.1940 r., o urządzeniu w getcie półkolonii dla dzieci w wieku 4–7 lat i kolonii dla dzieci 7–15-letnich 159

3) nr 74 z 2.07.1940 r., o zakazie wychodzenia na ulicę po godzinie 18.00 w dniu 3.07.1940 r. 160

4) nr 104 z 12.08.1940 r., apel o zachowanie spokoju w getcie 160

5) nr 107 z 13.08.1940 r., w sprawie składania podań przez komitety domowe o pozwolenie na prowadzenie ogólnodostępnych kuchni 161

6) nr 123 z 20.09.1940 r., o zasadach przyznawania zasiłków, budżecie RŻ 162

7) nr 133 z 4.10.1940 r., o wprowadzeniu godziny policyjnej w dniu 4.10.1940 r. na 21.00 164

8) nr 134 z 11.10.1940 r., o zakazie handlu w soboty 164

9) nr 136 z 11.10.1940 r., o bezprawnym ubieganiu się o zasiłki 164

10) nr 158 z 6.11.1940 r., o powołaniu Najwyższej Izby Kontroli dla tępienia wykroczeń 165

11) nr 162 z 14.11.1940 r., o przydziale żywności i opału na zimę (grudzień 1940–luty 1941 r.) 166

12) nr 166 z 19.11.1940 r., o możliwości pracy dla mężczyzn (600 osób) poza gettem, rejestracja 24.11.1940 r. 167

13) nr 176 z 8.12.1940 r., o zakazie handlu artykułami żywnościowymi nabywanymi w sklepach Mordechaja Chaima Rumkowskiego 168

14) nr 177 z 10.12.1940 r., o przejęciu 12.12.1940 r. kuchni domowych 168

15) nr 178 z 12.12.1940 r., o rozdaniu kartek żywnościowych 15.12.1940 r. 170

16) nr 182 z 20.12.1940 r., o wypłatach dla robotników pracujących poza gettem 170

17) nr 185 z 24.12.1940 r., spis kuchni (adresy) w getcie łódzkim przejętych przez Mordechaja Chaima Rumkowskiego 171

18) nr 186 z 27.12.1940 r., o wprowadzeniu przydziału żywności na kartki w sklepach Rumkowskiego 174

19) nr 187 z 28.12.1940 r., o darze chanukowym dla rodzin najuboższych w getcie 175

20) nr 195 z 16.01.1941 r., o dodatkowym przydziale chleba 177

21) nr 197 z 17.01.1941 r., o podwyżce zasiłków za styczeń 1941 r. 177

22) nr 198 z 18.01.1941 r., o nakazie uprzątnięcia śniegu 178

23) nr 199 z 18.01.1941 r., wezwanie do wypożyczenia Wydziałowi Robót Publicznych sprzętu do odśnieżania 179

24) nr 200 z 21.01.1941 r., o przydziale chleba 179

25) nr 206 z 1.02.1941 r., o utworzeniu komisji organizujących przesiedlenie ludności w związku z decyzją o zmniejszeniu getta 179

1) 12.1940 r., Blankiet karty pocztowej powołania do pracy poza gettem 180

b) Przełożony Starszeństwa Żydów w Litzmannstadt [Łodzi], Mordechaj Chaim Rumkowski, Druki 180

2) Karta mleczna na 03–05.1941 r. 181

3) Dziecięca karta żywnościowa, 1941 r. 182

4) Talon na produkty dla chorych, 1941 r. 182

Dok. 31. 15.05.1940, Łódź – getto. Pieniądze papierowe getta łódzkiego 183

Dok. 32. Po 06.1940, Warszawa – getto. Tabela pt. "1940 ינוי ןיא שזדאָל ןיא ןזײַרפ" [„Ceny w Łodzi w czerwcu 1940”] 184

Dok. 33. Po 01.1941, b.m. N.N., „Notatka o położeniu gospodarczym getta łódzkiego w końcu stycznia 1941 r.” (30.01.1941 r.) (fragment) 185

Dok. 34. Po 30.04.1940, Warszawa – getto. N.N., Relacja pt. "אָטעג רעשזדאָל ןופֿ ןדאָזיפע" [„Epizody z łódzkiego getta”] 190

Dok. 35. 1941, Łódź – getto. Kalendarz z getta łódzkiego na rok 1942, opracował Szmul Rozensztajn 191

Dok. 36. 01–04.1942, Łódź – getto. Kooperatywa B. (Litzmannstadt – Getto, Kirchgasse 4), Rachunki wystawione dla B. Strykowskiego za różne artykuły spożywcze i przemysłowe objęte przydziałami kartkowymi w getcie łódzkim 243

Dok. 37. 1942, Warszawa – getto. N.N., Notatka o roli Mordechaja Chaima Rumkowskiego w getcie łódzkim 250

Dok. 38. [1942],Warszawa – getto. N.N., Relacja o getcie łódzkim 253

Dok. 39. a) 01.1942, Warszawa – getto. N.N., Zbiór wierszy: „Ojciec zażydzonych”, „Biją dzwony”, "ןקראַמ רענײַנ יד טימ" [„Za dziewięć marek...”] 255

b) Zbiór wierszy: „Lokomotywa”, „Oda do getta”, „Oda do młodości”, „Kuplety gettowe” 260

Dok. 40. b.d., Warszawa – getto. N.N., Relacja pt. "אָטעג ןופֿ ןפֿיולטנאַ ןײַמ" [„Moja ucieczka z getta”] 270

Dok. 41. b.d., Warszawa – getto. N.N., Relacja pt. "טילפ רעשזדאָל אַ ןופֿ עיגאָלאָריטראַמ יד" [„Martyrologia łódzkiego uchodźcy”] 271

Dok. 42. Po 24.10.1940, Warszawa – getto. [Mordechaj Szwarcbard?], "אמויד-ינינעמ" [„Aktualności”] 279

Dok. 43. 05.01.1941, Łódź – getto. Ch. Częstochowski (Łódź, ul. Towiańskiego 8 m. 1), List z 5.01.1941 r. do S. Schefner (Warszawa, ul. Leszno 64) 280

Dok. 44. 29.12.1941, Łódź – getto. Maria Ulinower (Łódź – getto, Rembrandtstrasse 13), List z 29.12.1941 r. do Sary Brawerman (Częstochowa, ul. Katedralna 9, u I.M. Rotenberg) 282

Dok. 45. Po 1939, Łódź – getto. Chaim Emanuel (Łódź – getto), List do H.Ch. Szachno [Zagana?] (Warszawa) 283

Dok. 46. [15.05.1941], Warszawa – getto. [Hersz Wasser], Notatki 284

Dok. 47. Po 15.05.1941, Warszawa – getto. Mordechaj Chaim Rumkowski, „Referat przewodniczącego Rady Starszych miasta Łodzi wygłoszony w dniu 15.05.1941 r. do przedstawicieli ziomkostwa łódzkiego w Warszawie” 287

Dok. 48. [15.05.1941], Warszawa – getto. Mordechaj Chaim Rumkowski, טכיראַב-טאַרעפֿער" ײַמ 15 םעד ןטלאַהעג יקסװאָקמור .ח אָטעג טאַטשנאַמציל ןיא טאַר ןשידיי םענופֿ ןטסעטלע םענופֿ "עשראַװ ןיא טפֿאַשנאַמסדנאַל רעשזדאָל רעד ןופֿ רעײטשראָפֿ יד ראַפֿ 1941 [„Referat sprawozdawczy przewodniczącego Rady Żydowskiej getta w Łodzi Chaima Rumkowskiego z 15.05.1941 r. wygłoszony przed przedstawicielami ziomkostwa łódzkiego w Warszawie”] 289

Słownik terminów częściej występujących w tekście 292

Bibliografia 296

Summary 298

Indeks osób 300

Indeks geograficzny 304

Nazwy ulic w Łodzi i w innych miastach 307

Wykaz sygnatur 313