"Agresywność, kompetencje społeczne i samoocena resocjalizowanych nieletnich a ich przestępczość w okresie dorosłości"

Spis treści

Wstęp 7

ROZDZIAŁ I. Sukces i fiasko resocjalizacji nieletnich 13

1.1. Wykolejenie społeczne i jego diagnozowanie 13

1.2. Nieletni jako sprawcy czynów karalnych 17

1.3. Resocjalizacja zakładowa nieletnich 19

1.4. Skuteczność resocjalizacji nieletnich 22

1.4.1. Pojęcie resocjalizacji 22

1.4.2. Kryteria skuteczności 23

1.5. Predyktory skutecznej resocjalizacji 25

1.5.1. Czynniki ryzyka i czynniki ochraniające. Odporność psychiczna 25

1.5.2. Predyktory recydywy i przestępczości gwałtownej 29

1.6. Współczesne koncepcje resocjalizacji a zagadnienie jej skuteczności 34

ROZDZIAŁ II. Funkcjonowanie psychospołeczne nieletnich w aspekcie zadań i efektów resocjalizacji 39

2.1. Agresywność w obrazie wykolejenia nieletnich i zadań resocjalizacyjnych 39

2.1.1. Pojęcie i formy agresji 39

2.1.2. Definicja i klasyfikacja przemocy 41

2.1.3. Przemoc i agresja w perspektywie sprawcy i ofiary 45

2.1.4. Teorie agresji i przemocy 48

2.1.5. Agresja i przemoc w zakładach resocjalizacyjnych 52

2.1.6. Agresywność i udział w przemocy jako predyktory nieprzystosowania i konfliktu z prawem 57

2.2. Kompetencje społeczne osób wykolejonych społecznie a zadania resocjalizacyjne 62

2.2.1. Kompetencje społeczne i ich struktura 62

2.2.2. Kompetencje społeczne w kontekście procesu wykolejenia i resocjalizacji 67

2.2.3. Kompetencje społeczne a psychologia pozytywna 70

2.3. Samoocena w aspekcie wykolejenia i resocjalizacji osób wykolejonych 71

2.3.1. Pojęcie samooceny i jej struktura 71

2.3.2. Samoocena jako regulator postępowania 73

2.3.3. Samoocena a agresja i przestępczość 74

ROZDZIAŁ III. Metodologia badań własnych 81

3.1. Problematyka badawcza 81

3.2. Cel badań, problemy badawcze i hipotezy robocze 83

3.3. Metoda i techniki badawcze 85

3.3.1. Skala do Badania Przemocy (SBP) 86

3.3.2. KwestionariuszNastroje i Humory Bussa i Durkee 87

3.3.3. Skala Wykolejenia (SW) Brodsky’ego i O’Neal-Smotherana w tłumaczeniu Radochońskiego 89

3.3.4. Kwestionariusz Kompetencji Społecznych (KKS) Matczak 89

3.3.5. Skala Samooceny (TSCS) Fittsa 90

3.3.6. Inwentarz Samowiedzy Wiechnik i Drwala 91

3.3.7. Kwestionariusz danych osobowych 93

3.4. Organizacja badań i kryteria doboru grup 94

3.5. Charakterystyka badanych grup 96

3.6. Procedura statystyczna 111

ROZDZIAŁ IV. Agresywność resocjalizowanych nieletnich a ich przestępczość w okresie dorosłości 113

4.1. Przejawianie, doznawanie i ocena przemocy przez nieletnich w świetle badania Skalą do Badania Przemocy (SBP) a ich przestępczość w okresie dorosłości 114

4.1.1. Percepcja przemocy przez nieletnich i ich rówieśników 114

4.1.2. Wyniki w SBP a długość pobytu w ośrodku oraz przestępczość w okresie dorosłości 118

4.1.3. Ocena poszczególnych aktów przemocy a przestępczość w okresie dorosłości 120

4.1.3.1. Rygoryzm – liberalność badanych w ocenie poszczególnych aktów przemocy 120

4.1.3.2. Ocena poszczególnych aktów przemocy a długość pobytu w ośrodku i przestępczość w wieku dorosłym 121

4.1.3.3. Częstość występowania poszczególnych aktów przemocy w środowisku w ocenie nieletnich i grupy porównawczej 126

4.1.3.4. Ocena częstości występowania poszczególnych aktów przemocy w otoczeniu a długość pobytu w ośrodku i przestępczość w wieku dorosłym 126

4.1.3.5. Akty przemocy przejawianej i doświadczanej przez nieletnich i grupę porównawczą 127

4.1.3.6. Stosowanie i doświadczanie poszczególnych aktów przemocy a pobyt w ośrodku i przestępczość w okresie dorosłym 136

4.1.4. Bycie sprawcą a ofiarą agresji i przemocy w badanych grupach 137

4.1.5. Subtypy Sprawca-Ofiara w badanych grupach 142

4.1.6. Zmienne SBP jako predyktory karalności, aktywności (uporczywości) kryminalnej i rodzaju przestępstwa. Regresja logistyczna 145

4.1.6.1. Skale SBP jako predyktory przestępczości 145

4.1.6.2. Wyniki w poszczególnych pozycjach skali A jako predyktory przestępczości 152

4.1.6.3. Wyniki w poszczególnych pozycjach Skali C jako predyktory przestępczości 161

4.1.6.4. Wyniki w poszczególnych pozycjach Skali B jako predyktory przestępczości 169

4.1.6.5. Wyniki w poszczególnych pozycjach Skali D jako predyktory przestępczości 170

4.1.6.6. Subtypy Sprawca-Ofiara jako predyktory przestępczości. Regresja logistyczna 183

4.2. Agresywność nieletnich w świetle badania kwestionariuszem Nastroje i Humory a ich kariera przestępcza w okresie dorosłości 192

4.2.1. Agresywność nieletnich i grupy porównawczej 193

4.2.2. Wyniki w kwestionariuszu Nastroje i Humory a długość pobytu w ośrodku oraz przestępczość w okresie dorosłości 197

4.2.3. Wyniki w kwestionariuszu Nastroje i Humory Bussa-Durkee jako predyktory przestępczości – analiza regresji logistycznej 199

4.3. Zachowania antyspołeczne badanych w świetle badania Skalą Wykolejenia a ich przestępczość w okresie dorosłości 201

4.3.1. Zachowania antyspołeczne nieletnich i grupy porównawczej 201

4.3.2. Wyniki w Skali Wykolejenia a długość pobytu w ośrodku oraz przestępczość w okresie dorosłości 204

4.3.3. Wyniki w Skali Wykolejenia jako predyktory przestępczości – analiza regresji logistycznej 206

Podsumowanie 208

ROZDZIAŁ V. Kompetencje społeczne i samoocena nieletnich a ich przestępczość w okresie dorosłości 213

5.1. Poziom kompetencji społecznych nieletnich w świetle badania kwestionariuszem Kwestionariusza Kompetencji Społecznych (KKS) Matczak a ich przestępczość w okresie dorosłości 213

5.1.1. Umiejętność radzenia sobie w sytuacjach społecznych badanych nieletnich i grupy porównawczej 213

5.1.2. Umiejętność radzenia sobie w sytuacjach społecznych nieletnich a długość pobytu w ośrodku oraz przestępczość w okresie dorosłości 219

5.1.3. Umiejętności społeczne badanych jako predyktory przestępczości – analiza regresji logistycznej 220

5.2. Samoocena nieletnich mierzona Skalą TSCS Fittsa a ich przestępczość w okresie dorosłości 223

5.2.1. Samoocena nieletnich oraz grupy porównawczej w świetle badania skalą TSCS Fittsa 223

5.2.2. Wyniki w skali TSCS Fittsa a długość pobytu w ośrodku oraz przestępczość w okresie dorosłości 233

5.2.3. Wyniki w skali TSCS Fittsa jako predyktory przestępczości – analiza regresji logistycznej 235

5.3. Samoocena nieletnich w świetle badania Inwentarzem Samowiedzy a ich przestępczość w okresie dorosłości 241

5.3.1. Samoocena nieletnich i grupy porównawczej 241

5.3.2. Wyniki w Inwentarzu Samowiedzy a długość pobytu w ośrodku oraz przestępczość w okresie dorosłości 249

5.3.3. Wyniki w Inwentarzu Samowiedzy jako predyktory przestępczości – analiza regresji logistycznej 252

Podsumowanie 257

Zakończenie 263

Bibliografia 273

Spis tabel i wykresów 283

Aneks 287