"Problematyka przekładu filozoficznego"

Spis treści

Wstęp 10

1. Tekst filozoficzny w perspektywie przekładoznawczej 14

1.1. Tekst filozoficzny a typologie przekładów 15

1.1.1. Funkcje tekstu 17

1.1.2. Cel retoryczny 19

1.1.3. Stopień specjalizacji 19

1.1.4. Treść przedmiotowa 20

1.2. Tekst filozoficzny w świetle wybranych teorii przekładu 21

1.2.1. Friedrich Schleiermacher 22

1.2.2. Eugene A. Nida 23

1.2.3. Hermeneutyka 24

1.2.4. Etyka przekładu 26

1.2.5. Przekład wyobcowujący – Antoine Berman i Lawrence Venuti 29

1.2.6. Jean-René Ladmiral 32

1.2.7. Poetyka tłumaczenia – Henri Meschonnic 33

1.2.8. Jacques Derrida o przekładzie 35

1.3. Przekład tekstu naukowego 38

1.3.1. Terminologia i styl 41

1.3.2. Intertekstualność 43

1.3.3. Obudowa tekstu naukowego 46

2. Specyfika przekładu filozoficznego 50

2.1. Terminologia filozoficzna 54

2.1.1. Rola języków klasycznych 57

2.1.2. Wyrazy języka potocznego 62

2.1.3. Pozorna ekwiwalencja 64

2.1.4. Synonimia i wieloznaczność 68

2.1.5. Udomowienie czy wyobcowanie 72

2.1.6. Odniesienie do języków trzecich 76

2.2. Styl 79

2.3. Tłumacz jako interpretator 82

2.4. Kontekst kulturowy 86

2.4.1. Realia społeczno-polityczne 86

2.4.2. Ewolucja przekładów filozoficznych: ponowne tłumaczenia 89

2.5. Wybór strategii uzależniony od tekstu i filozofa 97

2.6. Styl Jacques’a Derridy 101

2.7. Podsumowanie części teoretycznej 107

3. Wyzwanie translatorskie La différance: mikrostudium przekładu 112

3.1. Tytuł 114

3.2. Terminologia 124

3.2.1. Ogólna terminologia filozoficzna 124

3.2.2. Terminy innych filozofów 129

3.2.3. Terminologia Derridiańska 134

3.2.4. Gry słów 142

3.3. Intertekstualność 145

3.4. Problemy językowe 149

3.4.1. Problemy gramatyczne 149

3.4.2. Problemy leksykalne 152

3.4.3. Pominięcia 155

3.4.4. Styl 157

3.5. Podsumowanie 158

4. Terminologia Jacques’a Derridy 160

4.1. Metodologia bazy terminologicznej 161

4.2. Przykłady problemów terminologicznych 164

4.3. Gry słów 166

4.3.1. Pominięcie gry słów w tekście docelowym 167

4.3.2. Przeniesienie gry słów na grunt języka polskiego ze zmianą znaczenia 171

4.3.3. Przeniesienie gry słów z wykorzystaniem zasobów języka docelowego 179

4.3.4. Przytoczenie gry słów w oryginalnym brzmieniu 185

4.3.5. Neologia w języku docelowym 189

4.3.6. Błędne tłumaczenie 191

4.4. Podsumowanie 194

5. Strategie polskich tłumaczy Jacques’a Derridy 196

5.1. Lata 1975–1989 197

5.1.1. Joanna Skoczylas, 1975–1978 197

5.1.2. Wiktoria Krzemień, 1986 199

5.1.3. Stanisław Cichowicz, 1988 200

5.1.4. Tadeusz Komendant, 1988 201

5.2. Bogdan Banasiak, 1988–2012 202

5.3. Lata dziewięćdziesiąte XX wieku 208

5.3.1. Krzysztof Matuszewski, 1992 208

5.3.2. Paweł Pieniążek, 1992 209

5.3.3. Agnieszka Drop, 1993 209

5.3.4. Bożena Shallcross, 1993 211

5.3.5. Jakub M. Godzimirski, 1994 211

5.3.6. Waleria Szydłowska, 1993–2000 212

5.3.7. Arkadiusz Rączka, 1995 216

5.3.8. Maria Gołębiewska, 1996–1999 217

5.3.10. Uta Hrehorowicz, 1997 219

5.3.9. Jacek Gutorow i Joanna Tarnowska, 1997 219

5.3.11. Michał Paweł Markowski, 1997–2000 221

5.3.12. Krzysztof Jarosz, 1997 224

5.3.13. Andrzej Siemek, 1998 225

5.3.14. Piotr Mrówczyński, 1999 226

5.3.15. Anna Wasilewska, 1999 227

5.4. Lata 2000–2010 228

5.4.1. Adam Dziadek, 2000–2010 229

5.4.2. Adam Wodnicki, 2001 232

5.4.3. Janusz Margański, 2002 232

5.4.4. Joanna Latkiewicz i Jacek Migasiński, 2002 233

5.4.5. Małgorzata Kwietniewska, 2002–2003 234

5.4.6. Krzysztof Kłosiński, 2004 237

5.4.7. Paweł Mościcki, 2004–2006 238

5.4.8. Katarzyna Liszka i Michalina Pawlikowska, 2005 239

5.4.9. Małgorzata Kowalska, 2006 240

5.5. Po roku 2010 241

5.5.1. Tomasz Swoboda, 2011 241

5.5.2. Kajetan Maria Jaksender, 2014 242

5.5.3. Barbara Brzezicka, 2015–2017 244

5.5.4. Tomasz Załuski, 2016–2017 246

5.5.5. Andrzej Wajs, 2017 248

5.6. Podsumowanie 249

Aneks. Wybór terminów Jacques’a Derridy 256

Bibliografia podmiotowa 398

Bibliografia przedmiotowa 404

Indeks nazwisk 412

Summary/Résumé 420