"Pielęgnowanie pacjentów w starszym wieku"

Spis treści

1. Propedeutyka starzenia się organizmu 32

1.1. Podstawy biologicznego starzenia się organizmu człowieka oraz mechanizmy starzenia się – Kornelia Kędziora-Kornatowska 32

Część I 32

1.1.1. Zmiany strukturalne i czynnościowe w wieku podeszłym 32

1.1.2. Mechanizmy starzenia się człowieka 38

1.1.3. Teorie stochastyczne 39

1.1.4. Teorie niestochastyczne 40

1.1.5. Teorie genetyczne 40

1.1.6. Podsumowanie 41

1.2. Łagodne zaburzenia poznawcze – Alina Borkowska 42

1.2.1. Wprowadzenie 42

1.2.2. Kryteria diagnostyczne i obraz kliniczny łagodnych zaburzeń poznawczych 43

1.2.3. Predyktory konwersji łagodnych zaburzeń poznawczych do otępienia 47

1.2.4. Znaczenie diagnozy neuropsychologicznej łagodnych zaburzeń poznawczych 50

1.2.5. Zaburzenia neuropsychiatryczne w łagodnych zaburzeniach poznawczych 53

1.2.6. Leczenie i prewencja łagodnych zaburzeń poznawczych 56

1.2.7. Podsumowanie 57

2.1. Pojęcie rewitalizacji w odniesieniu do seniora 62

2. Metody i możliwości działań rewitalizacyjnych u osób starszych – Hanna Kachaniuk, Wiesław Fidecki, Irena Wrońska 62

2.2. Rewitalizacja obszarów i przestrzeni publicznych jako element polityki senioralnej 64

2.3. Niektóre metody rewitalizacji i działania rewitalizacyjne dotyczące osób starszych 65

2.3.1. Zabiegi rewitalizujące 67

2.3.2. Dieta seniora 69

2.4. Podsumowanie 70

3.1. Rola osób w starszym wieku w rodzinie i społeczeństwie – Roman Ossowski 74

3. Wybrane aspekty funkcjonowania bio-psycho-społecznego osób w starszym wieku 74

3.1.1. Wstęp 74

3.1.2. Problemy uczestnictwa osób w okresie późnej dorosłości w życiu społecznym 75

3.1.3. Aktywność i uczestnictwo jako konieczność życiowa i wyraz osobistej niezależności 77

3.1.4. Znaczenie więzi rodzinnych i uczestnictwa w życiu rodzinnym w wieku starszym 79

3.1.5. Wydarzenia kryzysowe okresu późnej dorosłości 85

3.1.6. Kierunki wsparcia osób w okresie starszym 87

3.1.7. Podsumowanie 92

3.2. Możliwości i metody wspomagania funkcjonowania poznawczego osób starszych – Ludmiła Zając-Lamparska 95

3.2.1. Plastyczność neuropoznawcza w okresie starości 95

3.2.2. Treningi funkcji poznawczych 97

3.2.3. Stymulacja poznawcza 100

3.2.4. Rehabilitacja poznawcza 101

3.2.5. Podsumowanie 103

3.3. Rehabilitacja osób w starszym wieku – metody i formy oddziaływania – Marta Podhorecka 105

3.3.1. Specyfika rehabilitacji osób starszych – pojęcie rewitalizacji i rehabilitacji 105

3.3.2. Wpływ aktywności ruchowej na organizm osoby starszej 106

3.3.3. Wytyczne dotyczące fizjoterapii i aktywności fizycznej osób starszych 107

3.3.4. Przeciwwskazania i środki ostrożności 108

3.3.5. Przykładowe formy i metody stosowane w rehabilitacji osób starszych 108

3.3.6. Podsumowanie 111

3.4. Przejawy przemocy wobec osób starszych, metody zapobiegania i pomocy – Magdalena Leszko 114

3.4.1. Przemoc wobec osób starszych – definicja i występowanie 114

3.4.2. Rodzaje przemocy wobec osób starszych 115

3.4.3. Czynniki narażające osoby starsze na bycie ofiarą przemocy 117

3.4.4. Rozpoznanie objawów stosowania przemocy 118

3.4.5. Postępowanie w przypadku wykrycia przemocy 121

3.4.6. Zapobieganie przemocy 122

3.4.7. Podsumowanie 123

3.5. Stereotypy starości i starzenia się – Magdalena Grabowska 125

3.5.1. Definicja stereotypu 125

3.5.2. Geneza stereotypów starości 128

3.5.3. Zawartość treściowa stereotypu starości 129

3.5.4. Konsekwencje stereotypów starości 131

3.5.5. Metody przeciwdziałania stereotypom i eliminowania ageizmu 136

3.5.6. Podsumowanie 138

3.6. Seksualność osób starzejących się – Magdalena Grabowska 141

3.6.1. Pojęcie seksualności 141

3.6.2. Obraz seksualności osób w okresie późnej dorosłości 145

3.6.3. Czynniki determinujące aktywność seksualną seniorów 148

3.6.4. Podsumowanie 151

4.1. Aspekty organizacyjne opieki instytucjonalnej nad osobami w starszym wieku w Polsce i na świecie – Alicja Marzec 154

4. Formy organizacyjne opieki nad osobami w starszym wieku 154

4.1.1. Uwarunkowania rozwoju opieki nad osobami w starszym wieku 154

4.1.2. Formy organizacyjne opieki nad osobami starszymi w Polsce i na świecie 157

4.1.3. Opieka długoterminowa medyczna 160

4.1.4. Podsumowanie 164

4.2. Rola POZ w opiece nad osobami starszymi – Halina Doroszkiewicz 166

4.2.1. Społeczno-demograficzne uwarunkowania świadczenia opieki nad osobami starszymi 166

4.2.2. Rola podstawowej opieki zdrowotnej w opiece nad osobami starszymi 169

4.2.3. Rola pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej wobec starszych podopiecznych 170

4.2.4. Podsumowanie 174

4.3. Rola pomocy społecznej w opiece nad osobami starszymi – Ewa Borowiak 176

4.3.1. Cele, zadania, rodzaje świadczeń i tryb ich udzielania oraz organizacja pomocy społecznej 176

4.3.2. Usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania 179

4.3.3. Dzienne domy pomocy społecznej i domy pomocy społecznej 181

4.3.4. Specyficzne problemy pielęgnacyjne osób mieszkających w domach pomocy społecznej 183

4.3.5. Podsumowanie 184

5.1. Wprowadzenie 186

5. Wybrane aspekty opieki medycznej w geriatrii – Kornelia Kędziora‑Kornatowska 186

5.2. Problem wielochorobowości i specyfika przebiegu schorzeń u pacjentów w starszym wieku 188

5.3. Problemy opieki nad osobami starszymi w Polsce 189

5.4. Wybrane aspekty opieki medycznej i pielęgniarskiej 193

5.5. Podsumowanie 196

6.1. Całościowa ocena geriatryczna jako standard w ocenie ludzi starszych 198

6. Całościowa ocena geriatryczna – Barbara Bień, Zyta Beata Wojszel 198

6.2. Zespołowe podejście geriatryczne 199

6.3. Cele całościowej oceny geriatrycznej 200

6.4. Struktura i stadia procesu całościowej oceny geriatrycznej 202

6.5. Podsumowanie 204

7.1. Wprowadzenie 206

7. Wielkie problemy geriatryczne – rola zespołu terapeutycznego w opiece nad pacjentem – Zyta Beata Wojszel, Barbara Bień 206

7.2. Zaburzenia funkcji zwieraczy 207

7.2.1. Występowanie, przyczyny i następstwa nietrzymania moczu 207

7.2.2. Diagnostyka i postępowanie w nietrzymaniu moczu 209

7.2.3. Nietrzymanie stolca jako problem geriatryczny 210

7.3. Upadki 212

7.4. Zespoły otępienne i depresje wieku podeszłego 215

7.4.1. Występowanie i podstawy patofizjologiczne otępienia 215

7.4.2. Kryteria rozpoznawania i obraz kliniczny otępienia 215

7.4.3. Terapia otępienia 217

7.4.4. Depresje wieku podeszłego 217

7.5. Zespoły splątania 219

7.6. Geriatryczny zespół jatrogenny 220

8.1. Wprowadzenie 224

8. Wybrane aspekty roli pielęgniarki w farmakoterapii osób w podeszłym wieku – Elżbieta Krajewska-Kułak, Mateusz Cybulski, Marek Szczepański 224

8.2. Ogólne zasady przygotowania, podawania i przechowywania leków obowiązujące pielęgniarkę 228

8.3. Ogólne niebezpieczeństwa związane z podawaniem leków 231

8.4. Polipragmazja, politerapia, niedostateczne leczenie 232

8.5. Geriatryczny Zespół Jatrogenny w aspekcie pracy pielęgniarki 236

8.6. Przyczyny niepowodzeń leczenia u osób w podeszłym wieku 239

8.7. Podstawowe zasady stosowania leków w wieku podeszłym 244

8.8. Przygotowanie chorego do przyjmowania leku w domu 246

8.9. Możliwości wypisywania recept przez pielęgniarki 249

8.10. Podsumowanie 253

9.1. Wprowadzenie 258

9. Diagnoza pielęgniarska pacjenta geriatrycznego na przykładzie chorego z cukrzycą – Marta Muszalik, Zbigniew Bartuzi 258

9.2. Odrębności przebiegu klinicznego cukrzycy w wieku starszym 260

9.2.1. Studium przypadku pacjenta geriatrycznego z cukrzycą 261

9.3. Podsumowanie 269

10.1. Podstawowe aspekty pielęgnacji i komunikacji z osobami starszymi – Monika Biercewicz 272

10. Wybrane aspekty pielęgnacji osób w starszym wieku 272

10.1.1. Pielęgnacja skóry osób w podeszłym wieku oraz profilaktyka odleżyn 272

10.1.2. Podsumowanie 278

10.1.3. Postępowanie pielęgnacyjne wobec chorego z dysfunkcją narządu słuchu i wzroku 279

10.1.4. Podsumowanie 282

10.2. Pielęgnowanie seniorów ze schorzeniami układu moczowo-płciowego – Grażyna Puto 284

10.2.1. Zmiany inwolucyjne układu moczowego 284

10.2.2. Zakażenia układu moczowego 285

10.2.3. Objawy kliniczne 286

10.2.4. Kryteria diagnostyczne 286

10.2.5. Udział pielęgniarki w procesie diagnostycznym, działaniach opiekuńczo‑pielęgnacyjnych, leczeniu, profilaktyce i edukacji 287

10.2.6. Podsumowanie 290

10.3. Pielęgnowanie osób w starszym wieku ze schorzeniami onkologicznymi – Beata Leśniczak 292

10.3.1. Epidemiologia i ogólna charakterystyka chorób nowotworowych u osób w starszym wieku 292

10.3.2. Opieka pielęgniarska nad osobą starszą z chorobą nowotworową 294

10.3.3. Opieka nad osobą starszą poddaną chemioterapii 302

10.3.4. Radioterapia u osób w starszym wieku 305

10.3.5. Opieka nad osobą starszą z zespołem kacheksji nowotworowej 306

10.3.6. Podsumowanie 307

10.4. Pielęgnowanie pacjentów w starszym wieku ze schorzeniami narządu wzroku – Ewa Borowiak, Agnieszka Kotarba 309

10.4.1. Zaćma 309

10.4.2. Jaskra 313

10.4.3. Zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem 317

10.4.4. Diagnoza pielęgniarska pacjenta w podeszłym wieku ze schorzeniami narządu wzroku 319

10.4.5. Psychologiczne aspekty opieki nad osobą w podeszłym wieku ze schorzeniami narządu wzroku 323

10.4.6. Podsumowanie 330

10.5. Wybrane aspekty i zasady żywienia osób starszych – Alina Jaroch 333

10.5.1. Zmiany inwolucyjne układu pokarmowego – wpływ na przyswajanie składników odżywczych 333

10.5.2. Zmiany w składzie ciała zachodzące wraz z wiekiem 335

10.5.3. Metody ewaluacji sposobu żywienia oraz stanu odżywienia 336

10.5.4. Ogólne zasady oraz odrębności w żywieniu osób starszych 340

10.5.5. Sposoby wzbogacania diety seniora 342

10.5.6. Podsumowanie 343

11.1. Wprowadzenie, definicja otępienia, informacje wstępne 346

11. O tępienia – diagnostyka, leczenie i postępowanie – Robert Kucharski, Katarzyna Łachut 346

11.1.1. Choroby powodujące otępienie 347

11.2. Objawy psychiatryczne i neurologiczne towarzyszące otępieniu 348

11.1.2. Kiedy i u kogo może wystąpić problem 348

11.3. Metody diagnostyki pacjenta z otępieniem 352

11.3.1. Rozpoznanie choroby 352

11.3.2. Specyfika podstawowych chorób powodujących otępienie 353

11.4. Problemy szczególne towarzyszące otępieniu i sposoby postępowania w konkretnych przypadkach 354

11.4.1. Problemy psychologiczne 354

11.4.2. Problemy prawne 360

11.5. Leczenie farmakologiczne i pozafarmakologiczne 362

11.6. Podsumowanie 365

12.1. Wstęp 366

12. Uzależnienia u osób starszych – specyfika postępowania – Grażyna Puto 366

12.2. Czynniki ryzyka rozwoju uzależnienia osób starszych od alkoholu i/lub leków 367

12.3. Uzależnienie od alkoholu u osób starszych 367

12.3.1. Wpływ alkoholu na organizm osoby starszej 368

13.3.2. Objawy sugerujące uzależnienie od alkoholu u osób starszych 368

12.3.3. Typy uzależnienia od alkoholu u osób starszych 369

12.3.4. Problemy związane z diagnozowaniem uzależnienia od leków u osób starszych 369

13.3.5. Udział pielęgniarki w procesie diagnostycznym 370

13.3.6. Udział pielęgniarki w procesie leczenia 372

12.4. Uzależnienie od leków u osób starszych 373

12.4.1. Rozwój uzależnień od leków u osób starszych 373

12.4.2. Objawy sugerujące uzależnienie od leków 374

13.4.3. Udział pielęgniarki w procesie diagnostycznym 374

12.5. Podsumowanie 375

13.1. Opieka przedoperacyjna nad chorym w starszym wieku 378

13. Postępowanie wobec pacjentów w starszym wieku leczonych chirurgicznie – Maria Szewczyk, Paulina Mościcka, Justyna Cwajda-Białasik 378

13.1.1. Podstawowe działania diagnostyczne i pielęgnacyjne przed zabiegiem operacyjnym 380

13.2. Podsumowanie 384

14.1. Wstęp – opieka paliatywna a opieka hospicyjna 388

14. Opieka paliatywna nad pacjentem nieuleczalnie chorym – Krystyna de Walden-Gałuszko 388

14.2. Opieka nad pacjentem z chorobą nowotworową 389

14.2.1. Organizacja opieki paliatywnej 389

14.2.2. Ogólne zasady postępowania w opiece paliatywnej 390

14.3. Specyfika opieki paliatywnej u chorych w starszym wieku 393

14.4. Zwalczanie bólu 395

14.5. Opieka psychologiczna nad pacjentem umierającym – zadania pielęgniarki 399

15.1. Wprowadzenie w zagadnienie 410

15. Wybrane zespoły starczej niesprawności w praktyce pielęgniarskiej – zespół słabości – Marta Muszalik 410

15.2. Podsumowanie 416

16. Materiały dydaktyczne dla studentów – Marta Muszalik 422

Część II 422

17.1. Wprowadzenie 436

17. Propozycja standardu opieki nad pacjentem z otępieniem w środowisku – Marta Muszalik 436

17.2. Otępienie 437

17.2.1. Standard opieki nad pacjentem z otępieniem w praktyce pielęgniarskiej w środowisku zamieszkania – propozycja 438

17.3. Podsumowanie 444

18.1. Wprowadzenie 446

18. Studium przypadku pacjenta w starszym wieku z wielochorobowością – Ilona Grzeszak, Edyta Balas, Ilona Lutostańska 446

18.2. Studium przypadku pacjentki geriatrycznej z wielochorobowością 447

18.3. Podsumowanie 455

Skorowidz 458