"Leczenie cukrzycy w praktyce klinicznej. Tom 1"

Spis treści

1. Wyrównanie glikemii w cukrzycy typu 2 – ogólne wskazania dla niediabetologów Alicja Milczarczyk, Edward Franek 18

Cele leczenia cukrzycy typu 2 19

Klasy leków przeciwcukrzycowych 20

Metformina 23

Pochodne sulfonylomocznika 26

Leki inkretynowe: inhibitory DPP-4, agoniści receptora GLP-1 28

Inhibitory DPP-4 (gliptyny) 29

Agoniści receptora GLP-1 31

Inhibitory kotransportera sodowo-glukozowego typu 2, fl ozyny (SGLT-2 – sodium-glucose co-transporter 2) 34

Pochodne tiazolidynedionu 37

Inhibitory α-glukozydazy 39

Insulinoterapia w cukrzycy typu 2 40

Rozpoczęcie leczenia cukrzycy typu 2 41

Intensyfikacja leczenia cukrzycy typu 2 42

Leczenie stanów nagłych w cukrzycy 44

Hipoglikemia 44

Kwasica ketonowa 47

Stan hiperglikemiczno-hipermolalny 49

Kwasica mleczanowa 50

Piśmiennictwo 51

2. Leczenie cukrzycy w podstawowej opiece zdrowotnej (POZ) Ireneusz Szymczyk 54

Rola lekarza rodzinnego w sprawowaniu opieki nad osobą z cukrzycą 54

Rozpoznanie cukrzycy i stanów przedcukrzycowych w praktyce lekarza rodzinnego 57

Różnicowanie typów cukrzycy. Stany przedcukrzycowe 63

Edukacja pacjenta – niezbędny element leczenia 66

Leczenie cukrzycy typu 2 w warunkach praktyki lekarza rodzinnego 70

Cele leczenia 70

Obniżanie hiperglikemii 75

Leczenie zaburzeń lipidowych 82

Leczenie nadciśnienia tętniczego 85

Powikłania cukrzycy: hipoglikemia, makroangiopatia, mikroangiopatia 87

Hipoglikemia 87

Makroangiopatia 90

Mikroangiopatia 93

Zakażenia w cukrzycy 98

Zabieg operacyjny u chorego na cukrzycę 100

Problem zespołu stopy cukrzycowej w gabinecie lekarza rodzinnego 101

Piśmiennictwo 105

3. Leczenie chorego na cukrzycę z infekcją Alicja Milczarczyk 106

Patogeneza zwiększonej skłonności do infekcji u chorych z cukrzycą 107

Infekcje swoiste dla cukrzycy 108

Mukormykoza 108

Złośliwe zapalenie ucha zewnętrznego 108

Zakażenia gazowe 109

Zespół stopy cukrzycowej 110

Infekcje częściej występujące u chorych z cukrzycą 112

Zakażenia układu moczowo-płciowego 112

Zakażenia skóry i tkanek miękkich 116

Zakażenia układu oddechowego 117

Zasady leczenia cukrzycy w przebiegu zakażeń 118

Podsumowanie 119

Piśmiennictwo 120

4. Leczenie cukrzycy przez ginekologa Ewa Wender-Ożegowska, Urszula Mantaj, Paweł Gutaj, Agnieszka Zawiejska 122

Model opieki nad ciężarnymi z cukrzycą przedciążową 123

Kryteria wyrównania metabolicznego 123

Kontrola wielospecjalistyczna 125

Cukrzyca typu 2 127

Przeciwwskazania do ciąży u kobiet chorujących na cukrzycę 127

Insulinoterapia w czasie ciąży 128

Dieta cukrzycowa 131

Wpływ ciąży na przebieg cukrzycy 132

Cukrzyca przedciążowa jako czynnik pogarszający płodność 133

Ciąża powikłana cukrzycą jako ciąża wysokiego ryzyka 134

Opieka okołoporodowa 136

Postępowanie po porodzie 137

Piśmiennictwo 138

5. Postępowanie z noworodkiem matki chorej na cukrzycę Katarzyna Wróblewska-Seniuk 142

Problemy kliniczne u noworodków matek chorych na cukrzycę 143

Wady wrodzone u noworodków matek z cukrzycą 143

Zaburzenia wzrastania u noworodków matek z cukrzycą 145

Niedotlenienie wewnątrzmaciczne i okołoporodowe 147

Zaburzenia oddychania 147

Zaburzenia metaboliczne u noworodków matek z cukrzycą 148

Hiperbilirubinemia 150

Policytemia 150

Zaburzenia dotyczące układu krążenia 151

Zakrzepica żył nerkowych 151

Zaburzenia neurologiczne 152

Zespół małej lewej części okrężnicy 153

Powikłania odległe 154

Schemat postępowania z noworodkiem matki chorej na cukrzycę 154

Piśmiennictwo 155

6. Leczenie cukrzycy w pediatrii Agnieszka Szypowska 156

Dziecko z cukrzycą w gabinecie lekarza POZ 156

Kiedy u dziecka należy podejrzewać cukrzycę? 156

Cele leczenia cukrzycy u dzieci 158

Zalecenia dotyczące samokontroli cukrzycy 161

Zaburzenia odżywiania u dziecka z cukrzycą 162

Hipoglikemia 163

Hiperglikemia 165

Infekcja u dziecka z cukrzycą 166

Wysiłek fizyczny 167

Dziecko z cukrzycą typu 1 w szpitalu 168

Kwasica ketonowa 168

Stan hiperglikemiczno-hipermolalny 173

Stan hiperglikemiczno-hipermolalny towarzyszący kwasicy ketonowej 175

Zabieg chirurgiczny u dziecka z cukrzycą 175

Piśmiennictwo 176

7. Leczenie genetycznie uwarunkowanych postaci cukrzycy Tomasz Klupa 178

Wprowadzenie. Znaczenie terminu „genetycznie uwarunkowane postacie cukrzycy” 178

Cukrzyca dziedziczona wielogenowo 178

Podział cukrzycy monogenowej 179

Cukrzyca dziedziczona monogenowo 179

Cukrzyca typu MODY 179

Cukrzyca zależna od mutacji w DNA mitochondrialnym 180

Cukrzyca monogenowa związana z insulinoopornością 181

Przetrwała cukrzyca noworodkowa 181

Leczenie cukrzycy monogenowej 182

Leczenie cukrzycy typu MODY 182

Leczenie cukrzycy zależnej od mutacji w DNA mitochondrialnym 183

Leczenie w cukrzycy monogenowej związanej z insulinoopornością 184

Leczenie w przetrwałej cukrzycy noworodkowej 184

Piśmiennictwo 185

8. Leczenie cukrzycy w endokrynologii Magdalena Walicka, Edward Franek 188

Akromegalia 189

Zespół Cushinga 192

Guzy neuroendokrynne przewodu pokarmowego 195

Guz chromochłonny 196

Nadczynność tarczycy 197

Pierwotna nadczynność przytarczyc 197

Pierwotny hiperaldosteronizm 198

Podsumowanie 198

Piśmiennictwo 199

9. Leczenie cukrzycy w kardiologii Marcin Wełnicki, Artur Mamcarz 200

Współistnienie cukrzycy i migotania przedsionków 202

Choroba niedokrwienna serca i ostry zespół wieńcowy u pacjenta z cukrzycą 204

Pacjent z cukrzycą i niewydolnością serca 208

Nadciśnienie tętnicze i cukrzyca 213

Dyslipidemia i cukrzyca 214

Podsumowanie 217

Piśmiennictwo 218

Komentarz diabetologa do rozdziału „Leczenie cukrzycy w kardiologii” Irina Kowalska 219

Piśmiennictwo 225

10. Leczenie cukrzycy w nefrologii Tomasz Stompór 228

Przewlekła choroba nerek: klasyfi kacja i epidemiologia 228

Nieprawidłowości metabolizmu węglowodanów u chorych z PChN 230

Kryteria rozpoznania i monitorowanie wyrównania metabolicznego cukrzycy przy współistnieniu PChN 231

Zasady leczenia hipoglikemizującego u chorych na cukrzycę i PChN 232

Leczenie niefarmakologiczne cukrzycy u pacjentów z PChN 233

Farmakoterapia cukrzycy u pacjentów z PChN 234

Leczenie hiperlipidemii i nadciśnienia tętniczego u pacjentów chorych na cukrzycę i PChN 244

Leczenie nerkozastępcze u chorych ze schyłkową niewydolnością nerek i cukrzycą 246

Piśmiennictwo 246

Komentarz diabetologa do rozdziału „Leczenie cukrzycy w nefrologii” Elżbieta Bandurska-Stankiewicz 248

Piśmiennictwo 253

11.Leczenie cukrzycy w transplantologii Władysław Grzeszczak 256

Zachorowalność na cukrzycę potransplantacyjną wg International Consensus Guidelines 257

Czynniki ryzyka rozwoju cukrzycy u chorych po transplantacji 258

Inne powikłania u chorych po transplantacji narządów 261

Wpływ rozwoju cukrzycy na przeżycie graftu 261

Leczenie chorych po transplantacji narządów cierpiących z powodu cukrzycy przebywających na oddziałach szpitalnych 262

Leczenie hospitalizowanych chorych po transplantacji narządów litych 262

Rokowanie u chorych po transplantacji innych narządów 262

Rokowanie u chorych po transplantacji nerki 262

Leczenie przeciwcukrzycowe u chorych po transplantacji wypisanych ze szpitala 263

Leczenie doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi 263

Zapobieganie rozwojowi cukrzycy u chorych po transplantacji narządów 264

Piśmiennictwo 265

Podsumowanie 265

Komentarz diabetologa do rozdziału „Leczenie cukrzycy w transplantologii” Elżbieta Bandurska-Stankiewicz 269

Piśmiennictwo 271

12. Leczenie cukrzycy w psychiatrii Andrzej Kokoszka 274

Ryzyko zaburzeń gospodarki węglowodanowej jako działanie niepożądane leków psychotropowych i ogólne zasady ich stosowania 274

Cukrzyca jako czynnik podtrzymujący objawy zaburzeń psychicznych 276

Cukrzyca u pacjentów za schizofrenią i innymi zaburzeniami psychotycznymi 278

Cukrzyca w przebiegu depresji i innych zaburzeń afektywnych 280

Wpływ leków przeciwdepresyjnych na przebieg cukrzycy 281

Cukrzyca w przebiegu innych zaburzeń psychicznych 282

Zakończenie – w poszukiwaniu optymalnych strategii postępowania 282

Piśmiennictwo 284

Komentarz diabetologa do rozdziału „Leczenie cukrzycy w psychiatrii” Szymon Suwała, Roman Junik 285

Zaburzenia depresyjne w cukrzycy 285

Zaburzenia lękowe i behawioralne w cukrzycy 289

Schizofrenia a cukrzyca 291

Zaburzenia funkcji poznawczych w cukrzycy 293

Zaburzenia odżywiania w cukrzycy 294

Uzależnienia – palenie tytoniu i nadmierne spożycie alkoholu w przebiegu cukrzycy 295

Piśmiennictwo 297

Wnioski 297

13. Leczenie cukrzycy w medycynie sportowej Bartłomiej Matejko, Tomasz Klupa 300

Sport w cukrzycy typu 1 302

Wpływ poszczególnych rodzajów aktywności fi zycznej na glikemię 302

Nawodnienie pacjentów z cukrzycą typu 1 podejmujących aktywność sportową 307

Podsumowanie 307

Przeciwwskazania do uczestniczenia w treningach i zawodach sportowych 307

Piśmiennictwo 308

14. Chory na cukrzycę w podróży Teresa Benbenek-Klupa 310

Przygotowanie do podróży 310

Cukrzyca typu 1 311

Cukrzyca typu 2 311

Przewlekłe powikłania cukrzycy a podróże 311

Środek transportu 312

Kierunek podróży – zmiana stref czasowych 313

Pacjent chory na cukrzycę typu 1 313

Utylizacja odpadów medycznych 313

Cukrzyca a szczepienia ochronne związane z podróżą 328

Pacjent chory na cukrzycę typu 2 328

Zatrucie pokarmowe podczas podróży 328

Piśmiennictwo 330

15. Odrębności leczenia cukrzycy w różnych religiach Anna Stempkowska-Najbar, Edward Franek 332

Grupy ryzyka pojawienia się powikłań terapii cukrzycy w trakcie postu 333

Chrześcijaństwo 334

Islam 334

Hinduizm 336

Buddyzm 337

Piśmiennictwo 338

Podsumowanie 338

Skorowidz 340