"Paradoks trucizn"

Identyfikator Librowy: 195557

Spis treści

Wykaz tytułów tabel 12

Wykaz skróconych podpisów pod rysunki 13

Wstęp 16

Jak korzystać z książki 17

1. Trucizny Stara sztuka, nowa nauka 18

Człowiek to związki chemiczne 24

2. Fizjologia Jak związki chemiczne działają na organizm i co organizm z nimi robi 29

Narażenie 29

Uszkodzenia miejscowe 30

Wchłanianie do organizmu 31

Losy związku chemicznego w organizmie 35

Usuwanie związków chemicznych z organizmu 38

Czynniki wpływające na większą lub mniejszą toksyczność związków chemicznych 44

Gatunki 45

Czynniki wpływające na działanie związków chemicznych na ludzi 46

Dieta 46

Wiek 46

Czynniki genetyczne 47

Stan zdrowia 47

Indukowanie i hamowanie enzymów 50

Styl życia 50

Skutki działania związków chemicznych na organizm 53

Tolerancja, synergizm, addytywność, wzmacnianie, antagonizm 53

Zależność dawka–reakcja 54

Skutki fizjologiczne 57

Uszkodzenia tkanek 58

Zaburzenia procesów metabolicznych 58

Wpływ na rozwój embrionu i płodu (teratogeneza) 59

Wpływ na układ odpornościowy 61

Działanie na materiał genetyczny (mutageneza) 62

Powstawanie raka (kancerogeneza) 62

Diagnozowanie i leczenie zatrucia 64

3. Nie obawiaj się leków Nie ma leków bezpiecznych, są tylko bezpieczne sposoby ich używania 67

Paracetamol 68

Poszukiwanie odtrutek 72

Talidomid 75

Na czym polega teratogenne działanie talidomidu 77

Aspiryna 78

W jaki sposób aspiryna powoduje krwawienia z żołądka 79

Przedawkowanie aspiryny 80

Syndrom Reyesa 80

Korzystne skutki działania aspiryny 81

Penicylina 83

Leki przeciwbakteryjne 83

W jaki sposób penicylina zabija bakterie 85

Niekorzystne działanie penicyliny 86

Inne leki pochodzące od pleśni 87

Hydralazyna i izoniazyd – czynniki genetyczne a toksyczność leku 88

Mutacje i oporność bakterii 88

Izoniazyd – wpływ czynników genetycznych na toksyczność 88

Hydralazyna (apresolina) 90

Narkotyki 92

Kokaina 92

Heroina 94

Nałóg i tolerancja 97

Leczenie zatruć wywołanych morfiną lub heroiną 98

Ekstaza 99

Leki ziołowe 102

Aristolochia fangchi 103

Dziurawiec 104

Ocena bezpieczeństwa leków 105

Herbaty ziołowe i alkaloidy pyrolizydynowe 105

4. Krew, pot i łzy Pestycydy 108

DDT i chloroorganiczne środki owadobójcze 109

Gromadzenie się związków chemicznych w łańcuchu pokarmowym – biokumulacja i biomagnifikacja 111

Jak działa DDT i dlaczego jest toksyczny dla owadów, a nie dla ssaków 113

Skutki zakazu stosowania DDT 116

Związki fosforoorganiczne 117

Wykrywanie i leczenie zatruć związkami fosforoorganicznymi 121

Opóźniona przewlekła neuropatia wywołana przez związki fosforoorganiczne 122

Parakwat – bezpieczny środek chwastobójczy czy niebezpieczna trucizna? 123

Leczenie zatruć parakwatem 125

Inne środki chwastobójcze 126

Inne pestycydy 127

Farba przeciw obrastaniu powierzchni i toksyczna tributylocyna 127

Czy pestycydy pozostają w żywności? 128

5. Pierwsze zginęły koty Zanieczyszczenia środowiskowe 130

Rtęć – skażenie i zatrucie 130

Choroba Minamata 132

Teratogenne działanie metylortęci 134

Dlaczego rtęć w różnych postaciach powoduje różne objawy 137

Arsen 138

Dioksyna (TCDD) 140

Narażenie człowieka na działanie dioksyn 142

PCB oraz PBB (polichlorobifenyle oraz polibromobifenyle) 147

Leki w ściekach 151

Środki powodujące zaburzenia w układzie hormonalnym 151

Ołów 156

Narażenie na działanie ołowiu występujące obecnie 158

Skutki zatrucia ołowiem 162

Glin 163

6. Naturalni zabójcy Trujące związki chemiczne stworzone przez naturę 165

Skopolamina i wrzeszczący korzeń mandragory 167

Alkaloidy pirolizydynowe 168

Rycyna 170

Cykuta i szczwół plamisty – kat Sokratesa 172

Strychnina – otruty przez ostatnią dawkę w butelce 175

Paproć 177

Toksyny grzybowe – trujące muchomory i grzyby magiczne 177

Toksyny zwierzęce 178

Węże – grzechotniki i kobry 178

Trujące ropuchy i pieniące się żaby 180

Toksyny pochodzące od stworzeń morskich 181

Pająki 182

Skorpiony 183

Bakterie 184

7. Szalony kapelusznik i ciężki przypadek trądziku Przemysłowe związki chemiczne 185

Rtęć 186

Chlorek winylu 188

Kadm 195

Rozpuszczalniki 196

Azbest 198

Najczęstsze skutki działania przemysłowych związków chemicznych na robotników 202

Prawodawstwo chroniące robotników 203

8. Pod zlewem i w ogrodowej szopie Trucizny domowe 204

W jaki sposób środek do usuwania powłok malarskich powoduje zatrucie tlenkiem węgla 206

Tlenek węgla – zwyczajna, a jednak zabójcza trucizna 207

Płyn do chłodnic – słodki, a jednak zabójczy 213

Dlaczego płyn do chłodnic jest trujący 214

Alkohol metylowy 215

Leczenie zatrucia płynem do chłodnic 215

Leczenie zatrucia alkoholem metylowym 217

Alkohol – ulubiony środek odurzający 218

Wąchanie kleju lub odurzanie się rozpuszczalnikami 218

Tolerancja alkoholu 228

Leczenie alkoholizmu – rola przypadkowości 229

Ochronne działanie napoi alkoholowych 229

9. Zemsta na Rasputinie Związki chemiczne używane do zabijania 233

Cyjanek – gorzkie migdały, Herman Goering i Rasputin 235

Wykrywanie i leczenie zatrucia cyjankiem 239

Arsen 240

Arsen – użyteczny lek czy śmiertelna trucizna? 243

Jak przebiega zatrucie arsenem 244

Objawy i wykrywanie zatrucia arsenem 246

Strychnina 247

Objawy i wykrywanie zatrucia strychniną 248

Tal – trucizna prawie doskonała 249

Jak tal działa w organizmie? 251

Leczenie zatrucia talem 251

Morderstwo za pomocą herbicydu 252

Morderstwo za pomocą tlenku węgla 252

Trucizny używane w czasie wojny 254

10. Napitek imbirowy i olej hiszpański Toksyczne składniki i zanieczyszczenia żywności 257

Naturalne zanieczyszczenia żywności 258

Aflatoksyna i spleśniałe orzeszki ziemne 258

Sporysz 262

Czarownice z Salem 262

Ergotyzm 263

Trikoteceny i inne mikotoksyny 265

Ochratoksyna i nefropatia bałkańska 266

Botulina i botulizm 267

Czerwone przypływy i trujące małże 268

Żywność zawierająca substancje toksyczne 270

Fugu – ryba rozdymkokształtna 270

Badacze polarni i witamina A 272

Maniok, jabłka i migdały 273

Fasola fawa i anemia hemolityczna 274

Nienaturalne zanieczyszczenia żywności 275

Dioksyny i belgijski skandal z mięsem drobiowym 275

Katastrofa rolnicza w Michigan 276

Tragedia spowodowana imbirowym napitkiem i „the jake walk blues” 276

Syndrom hiszpańskiego oleju toksycznego 281

Zanieczyszczenia żywności powstające podczas jej przygotowywania 283

Niebezpieczne frytki i szwedzki tunel 284

11. Żółcień masłowa i zieleń Scheele’a Dodatki do żywności 287

Rodzaje dodatków do żywności 289

Czy dodatki do żywności są szkodliwe? 291

Tartrazyna 291

Inne barwniki żywności 294

Kwas benzoesowy i benzoesany 294

Przeciwutleniacze 294

Sacharyna 295

Glutaminian sodu i syndrom chińskiej restauracji 296

Ocena bezpieczeństwa dodatków do żywności i jej zanieczyszczeń 298

12. Ryzykowny interes Ocena bezpieczeństwa i ryzyka chemicznego 300

Ocena narażenia 301

Niebezpieczeństwo 302

Badania niebezpieczeństwa dla ludzi 302

Badania niebezpieczeństwa dla zwierząt 309

Badania niebezpieczeństwa prowadzone in vitro 312

Badania niebezpieczeństwa prowadzone na innych rodzajach zwierząt 315

Ocena bezpieczeństwa i jak się ona przydaje 316

Historia sacharyny 320

Ocena ryzyka związanego z zanieczyszczeniami żywności 323

Jak ludzie postrzegają ryzyko? 327

Literatura 333

Słowniczek 341

Skorowidz 350