"Paradoks trucizn"
Identyfikator Librowy: 195557
Spis treści
Wykaz tytułów tabel 12
Wykaz skróconych podpisów pod rysunki 13
Wstęp 16
Jak korzystać z książki 17
1. Trucizny Stara sztuka, nowa nauka 18
Człowiek to związki chemiczne 24
2. Fizjologia Jak związki chemiczne działają na organizm i co organizm z nimi robi 29
Narażenie 29
Uszkodzenia miejscowe 30
Wchłanianie do organizmu 31
Losy związku chemicznego w organizmie 35
Usuwanie związków chemicznych z organizmu 38
Czynniki wpływające na większą lub mniejszą toksyczność związków chemicznych 44
Gatunki 45
Czynniki wpływające na działanie związków chemicznych na ludzi 46
Dieta 46
Wiek 46
Czynniki genetyczne 47
Stan zdrowia 47
Indukowanie i hamowanie enzymów 50
Styl życia 50
Skutki działania związków chemicznych na organizm 53
Tolerancja, synergizm, addytywność, wzmacnianie, antagonizm 53
Zależność dawka–reakcja 54
Skutki fizjologiczne 57
Uszkodzenia tkanek 58
Zaburzenia procesów metabolicznych 58
Wpływ na rozwój embrionu i płodu (teratogeneza) 59
Wpływ na układ odpornościowy 61
Działanie na materiał genetyczny (mutageneza) 62
Powstawanie raka (kancerogeneza) 62
Diagnozowanie i leczenie zatrucia 64
3. Nie obawiaj się leków Nie ma leków bezpiecznych, są tylko bezpieczne sposoby ich używania 67
Paracetamol 68
Poszukiwanie odtrutek 72
Talidomid 75
Na czym polega teratogenne działanie talidomidu 77
Aspiryna 78
W jaki sposób aspiryna powoduje krwawienia z żołądka 79
Przedawkowanie aspiryny 80
Syndrom Reyesa 80
Korzystne skutki działania aspiryny 81
Penicylina 83
Leki przeciwbakteryjne 83
W jaki sposób penicylina zabija bakterie 85
Niekorzystne działanie penicyliny 86
Inne leki pochodzące od pleśni 87
Hydralazyna i izoniazyd – czynniki genetyczne a toksyczność leku 88
Mutacje i oporność bakterii 88
Izoniazyd – wpływ czynników genetycznych na toksyczność 88
Hydralazyna (apresolina) 90
Narkotyki 92
Kokaina 92
Heroina 94
Nałóg i tolerancja 97
Leczenie zatruć wywołanych morfiną lub heroiną 98
Ekstaza 99
Leki ziołowe 102
Aristolochia fangchi 103
Dziurawiec 104
Ocena bezpieczeństwa leków 105
Herbaty ziołowe i alkaloidy pyrolizydynowe 105
4. Krew, pot i łzy Pestycydy 108
DDT i chloroorganiczne środki owadobójcze 109
Gromadzenie się związków chemicznych w łańcuchu pokarmowym – biokumulacja i biomagnifikacja 111
Jak działa DDT i dlaczego jest toksyczny dla owadów, a nie dla ssaków 113
Skutki zakazu stosowania DDT 116
Związki fosforoorganiczne 117
Wykrywanie i leczenie zatruć związkami fosforoorganicznymi 121
Opóźniona przewlekła neuropatia wywołana przez związki fosforoorganiczne 122
Parakwat – bezpieczny środek chwastobójczy czy niebezpieczna trucizna? 123
Leczenie zatruć parakwatem 125
Inne środki chwastobójcze 126
Inne pestycydy 127
Farba przeciw obrastaniu powierzchni i toksyczna tributylocyna 127
Czy pestycydy pozostają w żywności? 128
5. Pierwsze zginęły koty Zanieczyszczenia środowiskowe 130
Rtęć – skażenie i zatrucie 130
Choroba Minamata 132
Teratogenne działanie metylortęci 134
Dlaczego rtęć w różnych postaciach powoduje różne objawy 137
Arsen 138
Dioksyna (TCDD) 140
Narażenie człowieka na działanie dioksyn 142
PCB oraz PBB (polichlorobifenyle oraz polibromobifenyle) 147
Leki w ściekach 151
Środki powodujące zaburzenia w układzie hormonalnym 151
Ołów 156
Narażenie na działanie ołowiu występujące obecnie 158
Skutki zatrucia ołowiem 162
Glin 163
6. Naturalni zabójcy Trujące związki chemiczne stworzone przez naturę 165
Skopolamina i wrzeszczący korzeń mandragory 167
Alkaloidy pirolizydynowe 168
Rycyna 170
Cykuta i szczwół plamisty – kat Sokratesa 172
Strychnina – otruty przez ostatnią dawkę w butelce 175
Paproć 177
Toksyny grzybowe – trujące muchomory i grzyby magiczne 177
Toksyny zwierzęce 178
Węże – grzechotniki i kobry 178
Trujące ropuchy i pieniące się żaby 180
Toksyny pochodzące od stworzeń morskich 181
Pająki 182
Skorpiony 183
Bakterie 184
7. Szalony kapelusznik i ciężki przypadek trądziku Przemysłowe związki chemiczne 185
Rtęć 186
Chlorek winylu 188
Kadm 195
Rozpuszczalniki 196
Azbest 198
Najczęstsze skutki działania przemysłowych związków chemicznych na robotników 202
Prawodawstwo chroniące robotników 203
8. Pod zlewem i w ogrodowej szopie Trucizny domowe 204
W jaki sposób środek do usuwania powłok malarskich powoduje zatrucie tlenkiem węgla 206
Tlenek węgla – zwyczajna, a jednak zabójcza trucizna 207
Płyn do chłodnic – słodki, a jednak zabójczy 213
Dlaczego płyn do chłodnic jest trujący 214
Alkohol metylowy 215
Leczenie zatrucia płynem do chłodnic 215
Leczenie zatrucia alkoholem metylowym 217
Alkohol – ulubiony środek odurzający 218
Wąchanie kleju lub odurzanie się rozpuszczalnikami 218
Tolerancja alkoholu 228
Leczenie alkoholizmu – rola przypadkowości 229
Ochronne działanie napoi alkoholowych 229
9. Zemsta na Rasputinie Związki chemiczne używane do zabijania 233
Cyjanek – gorzkie migdały, Herman Goering i Rasputin 235
Wykrywanie i leczenie zatrucia cyjankiem 239
Arsen 240
Arsen – użyteczny lek czy śmiertelna trucizna? 243
Jak przebiega zatrucie arsenem 244
Objawy i wykrywanie zatrucia arsenem 246
Strychnina 247
Objawy i wykrywanie zatrucia strychniną 248
Tal – trucizna prawie doskonała 249
Jak tal działa w organizmie? 251
Leczenie zatrucia talem 251
Morderstwo za pomocą herbicydu 252
Morderstwo za pomocą tlenku węgla 252
Trucizny używane w czasie wojny 254
10. Napitek imbirowy i olej hiszpański Toksyczne składniki i zanieczyszczenia żywności 257
Naturalne zanieczyszczenia żywności 258
Aflatoksyna i spleśniałe orzeszki ziemne 258
Sporysz 262
Czarownice z Salem 262
Ergotyzm 263
Trikoteceny i inne mikotoksyny 265
Ochratoksyna i nefropatia bałkańska 266
Botulina i botulizm 267
Czerwone przypływy i trujące małże 268
Żywność zawierająca substancje toksyczne 270
Fugu – ryba rozdymkokształtna 270
Badacze polarni i witamina A 272
Maniok, jabłka i migdały 273
Fasola fawa i anemia hemolityczna 274
Nienaturalne zanieczyszczenia żywności 275
Dioksyny i belgijski skandal z mięsem drobiowym 275
Katastrofa rolnicza w Michigan 276
Tragedia spowodowana imbirowym napitkiem i „the jake walk blues” 276
Syndrom hiszpańskiego oleju toksycznego 281
Zanieczyszczenia żywności powstające podczas jej przygotowywania 283
Niebezpieczne frytki i szwedzki tunel 284
11. Żółcień masłowa i zieleń Scheele’a Dodatki do żywności 287
Rodzaje dodatków do żywności 289
Czy dodatki do żywności są szkodliwe? 291
Tartrazyna 291
Inne barwniki żywności 294
Kwas benzoesowy i benzoesany 294
Przeciwutleniacze 294
Sacharyna 295
Glutaminian sodu i syndrom chińskiej restauracji 296
Ocena bezpieczeństwa dodatków do żywności i jej zanieczyszczeń 298
12. Ryzykowny interes Ocena bezpieczeństwa i ryzyka chemicznego 300
Ocena narażenia 301
Niebezpieczeństwo 302
Badania niebezpieczeństwa dla ludzi 302
Badania niebezpieczeństwa dla zwierząt 309
Badania niebezpieczeństwa prowadzone in vitro 312
Badania niebezpieczeństwa prowadzone na innych rodzajach zwierząt 315
Ocena bezpieczeństwa i jak się ona przydaje 316
Historia sacharyny 320
Ocena ryzyka związanego z zanieczyszczeniami żywności 323
Jak ludzie postrzegają ryzyko? 327
Literatura 333
Słowniczek 341
Skorowidz 350