"Nauki społeczne wobec zmiany - alternatywa scalania"

Spis treści

Wprowadzenie 9

SEKULARYZACJA TRADYCYJNEJ MYŚLI SPOŁECZNEJ DOTYCZĄCEJPOJĘCIA ZMIANY (z teorii nauk bliskich pedagogice) 17

Rozdział pierwszyEwolucjonizm i neoewolucjonizm (Anna Wiłkomirska) 23 1.1. Ewolucjonizm 23

1.2. Neoewolucjonizm 27

1.2.1. Socjobiologia 28

1.2.2. Psychologia ewolucyjna 31

1.2.3. Neoewolucyjna antropologia 32

1.2.4. Ewolucja społeczna w ujęciu Niklasa Luhmanna 38

Zmiana w głównych perspektywach teoretycznych (Anna Wiłkomirska) 41 2.1. William Thomas i Florian Znaniecki – zmiana w procesie dezorganizacji-reorganizacji 41

2.2. Talcott Parsons – zmiana funkcjonalna 43

2.3. Materializm historyczny 45

2.4. Teorie konfliktu i władzy 47

2.5. Lewis Coser – (neo)funkcjonalna teoria konfliktu 49

2.6. Steven Lukes i Michel Foucault – władza w warunkach konfliktu, radykalne ujęcie władzy 50

Teorie modernizacji (Anna Wiłkomirska) 53 3.1. Od teorii konwergencji do teorii zależności 58

3.2. Teorie rozwoju endogennego 61

3.3. Cykliczne wizje dziejów i wybrane teorie cywilizacji 62

3.3.1. Koncepcje rozwoju cyklicznego 62

3.3.2. Nowoczesność jako światowa cywilizacja 66

ujęcia antropologicznego 71

3.5. Odwroty i powroty – trwałość i krytyka, sinusoida teorii modernizacji 74

Rozdział czwartyPostmodernizm-ponowoczesność – w walce z modernizacją(Anna Wiłkomirska) 81 4.1. Globalizacja – źródło i proces zmian 86

4.2. Teorie globalizacji 92

Rozdział piątyRewolucje, ruchy społeczne i transformacje (Anna Wiłkomirska) 98 5.1. Rewolucje 98

5.2. Ruchy społeczne 103

5.3. Transformacja – przykład Polski 109

5.4. Zakończenie 116

ZINDYWIDUALIZOWANE PERCEPCJE NIEKTÓRYCH OBLICZWSPÓŁCZESNOŚCI Z PERSPEKTYWY PEDAGOGIKI 119

Rozdział szóstyWzględnie trwałe czynniki sprawcze towarzyszące dobie transformacji w obszarze upośledzenia społecznego. Symptomy anomii, chaosu i dezorientacji a rehabilitacja publiczna (Krystyna Marzec-Holka, Andrzej Radziewicz-Winnicki) 121 6.1. Geneza i ewolucja przemian 121

6.2. Asynchronizacja rozwoju społeczno-gospodarczego, nierówności społeczne i zjawisko pauperyzacji 124

6.3. Ujęcie poznawcze ubóstwa społecznego 128

6.4. Traumatogenne przemiany w życiu jednostek i grup a upośledzenie społeczne 135

6.5. Anomia, anarchia i pojawiające się zręby fundamentalizmu w sferze organizacji publicznej a rehabilitacja społeczna 141

6.6. Zakończenie 147

Rozdział siódmyKapitał społeczny i jego funkcje. Kontrowersje wokół kapitału społecznego zbiorowego i indywidualnego (Krystyna Marzec-Holka) 149 7.1. Kapitał społeczny, prekursorzy, koncepcje teoretyczne 149

7.2. Kapitał społeczny a partycypacja publiczna na poziomie edukacji 156

7.3. Relacje społeczne w środowiskach lokalnych. Między zaangażowaniem a neutralnością 166

Rozdział ósmyKapitał społeczny w perspektywie indywidualnej i rodzinnej oraz możliwości stymulacji kapitału zbiorowego(Krystyna Marzec-Holka) 172 8.1. Przykłady empiryczne 172

8.2. Młodzi dorośli a syndrom rozwiedzionych rodziców. Kolejne egzemplifikacje 176

8.3. Bariery w tworzeniu zbiorowego kapitału społecznego 183

8.4. Teoria pola integrująca wizje życia społecznego 197

8.5. Mieszkańcy lokalnego środowiska wiejskiego w obronie szkoły 205

8.6. Rodzice i nauczyciele w obronie edukacji 209

Rozdział dziewiątyKomunitaryzm na tle teorii sprawiedliwości społecznej Johna Rawlsa. Utopijna próba obniżenia poczucia względnej deprywacji we współczesnej polskiej rodzinie (Andrzej Radziewicz-Winnicki) 221 9.1. Uwagi wprowadzające 221

9.2. John Rawls i teoretyczne ramy komunitaryzmu 224

9.3. Zasady sprawiedliwości a realia publiczne 227

9.4. Podsumowanie 233

(Andrzej Radziewicz-Winnicki) 235 10.1. Magia jako swoista wizja percepcji świata 237

10.2. Fenomen rewitalizacji 241

10.3. Racjonalność przekonań magicznych i wiara w rewitalizację 244

10.4. Refleksje końcowe 246

Rozdział jedenastyEkologia społeczna. Podmiotowość człowieka a inwestowanie w naturę w refleksjach ekspertów (Andrzej Radziewicz-Winnicki) 248 11.1. Pojmowanie ekologii społecznej 248

11.2. Postępowanie ekologiczne jako równoważnik podmiotowości jednostki 250

11.3. Refleksje końcowe 254

Zakończenie 257

Bibliografia 259