"Przywiązanie w kontekście wrażliwości rodzicielskiej, socjalizacji oraz wpływów kulturowych"

Spis treści

Wprowadzenie 10

Część I 20

Rozdział 1. Ramy teoretyczne książki 22

1.1. Założenia paradygmatu relacyjnych systemów rozwojowych 23

Rozdział 2. Kluczowe hipotezy teorii przywiązania 30

Rozdział 3. Przywiązanie 33

3.1. Organizacja przywiązania. Od systemów behawioralnych do podstawowych potrzeb psychologicznych 35

3.1.1. Systemy behawioralne 36

3.1.2. Podstawowe potrzeby psychologiczne 44

3.2. Różnice indywidualne w jakości przywiązania 47

3.2.1. Sytuacyjna aktywizacja behawioralnego systemu przywiązania 49

3.2.2. Strategia podstawowa 51

3.5.1. Przywiązanie a cechy osobowości 51

3.2.3. Strategie wtórne 52

3.2.4. Strategia zdezorganizowana 53

3.2.5. Stabilność strategii przywiązania w czasie 54

3.3. Rozwój przywiązania 55

3.3.1. Wczesnodziecięce fazy rozwoju przywiązania w ciągu życia 56

3.3.2. Przywiązanie w okresie dzieciństwa, adolescencji i dorosłości 61

3.4. Przywiązanie jako więź 66

3.5. Wewnętrzne modele robocze. Przywiązanie jako wymiar osobowości 70

3.6. Model podsumowujący przywiązanie 75

Rozdział 4. Rodzicielskie uwarunkowania rozwoju przywiązania 80

4.1. Problemy terminologiczne: rodzicielstwo, opieka i wychowanie 81

4.2. Znaczenie genetycznych uwarunkowań podatności dziecka na oddziaływania rodzicielskie 86

4.3. Ekologiczny model międzypokoleniowej transmisji przywiązania 88

4.3.1. Związek pomiędzy wczesnodziecięcym przywiązaniem rodzica i jego wrażliwością rodzicielską 90

4.3.2. Związek pomiędzy przywiązaniem rodzica i dziecka 91

4.3.3. Mediacyjna rola wrażliwości rodzicielskiej 93

4.3.4. Ekologiczny wymiar modelu międzypokoleniowej transmisji przywiązania 96

4.3.5. Podsumowanie ekologicznego modelu międzypokoleniowej transmisji przywiązania 100

4.4. System opieki i znaczenie wrażliwej responsywności 101

4.4.1. Konstrukt wrażliwości rodzicielskiej 101

4.4.2. Behawioralny system opieki 105

4.4.3. Systemy neuronalne zaangażowane w opiekę 106

4.4.4. Model systemu wykonawczego opieki w kontekście wrażliwej responsywności 107

4.4.5. Efekt wrażliwości na przywiązanie dziecka 120

4.4.6. Efekt braku wrażliwości 122

4.5. Socjalizacja. Rodzinne uwarunkowania jakości przywiązania 126

4.5.1. Domeny socjalizacji 127

4.5.2. Domeny socjalizacji ważne w rozwoju przywiązania 130

4.6. Model podsumowujący rodzicielstwo w ważnych dla przywiązania domenach socjalizacji 142

Rozdział 5. Kontekstualne i kulturowe uwarunkowania związku pomiędzy rodzicielstwem a przywiązaniem 148

5.1. Kontekst relacji pomiędzy rodzicem i dzieckiem 149

5.1.1. Modele kontekstualne rozwoju 149

5.1.2. Nisza rozwojowa przywiązania 152

5.2. Wpływ czynników kulturowych na strategie socjalizacji 163

5.2.1. Kultura i kryteria jej różnicowania 164

5.2.2. Globalne trendy różnic międzykulturowych w strategiach socjalizacyjnych 166

5.2.3. Uwarunkowania zróżnicowania i zmiany kultur 170

5.2.4. Zakres wpływu czynników kulturowych na przywiązanie, rodzicielstwo oraz związek pomiędzy nimi 175

5.3. Wewnątrzkulturowe uwarunkowania różnic w strategiach socjalizacji na przykładzie Polski 181

5.3.1. Polska kultura w perspektywie międzykulturowej 183

5.3.2. Różnice wewnątrzkulturowe 185

5.4. Model podsumowujący kulturę polską i jej wewnętrzne zróżnicowanie jako kontekst socjalizacji 194

Rozdział 6. Kulturowy model rodzicielstwa jako socjalizacyjnej niszy rozwoju przywiązania 196

6.1. Od modelu teoretycznego do modelu empirycznego 200

Część II 204

Rozdział 7. Domeny socjalizacji, międzypokoleniowa transmisja przywiązania w okresie adolescencji oraz jej kulturowe uwarunkowania. Badania własne 206

7.1. Projekt Value of Children and Intergenerational Relations 207

7.1.1. Próba badawcza w Polsce 211

7.1.2. Procedura badania 211

7.2. Kalibracja głównych skal pomiarowych 212

7.1.3. Narzędzia pomiarowe 212

7.2.1. Analiza teoretyczna i empiryczna skali AAS oraz jej właściwości psychometryczne 213

7.2.2. Analiza teoretyczna i empiryczna struktury skróconej wersji skali kontroli Rohnera oraz jej właściwości psychometryczne 220

7.2.3. Wnioski dotyczące restrukturyzacji konstruktów przywiązania i zachowań rodzicielskich z perspektywy użytych skal pomiarowych 223

7.3. Badanie 1: domeny socjalizacji 225

7.3.1. Hipotezy badawcze w Badaniu 1 226

7.3.2. Analiza właściwości psychometrycznych skal użytych w Badaniu 1 228

7.3.3. Wyniki Badania 1 230

7.3.4. Dyskusja wyników Badania 1 245

7.4. Badanie 2: międzypokoleniowa transmisja przywiązania w relacji z matką w okresie adolescencji 249

7.4.1. Hipotezy badawcze w Badaniu 2 250

7.4.2. Analiza właściwości psychometrycznych skal użytych w Badaniu 2 253

7.4.3. Wyniki Badania 2 256

7.4.4. Dyskusja wyników Badania 2 270

7.5. Badanie 3: kontekstualne uwarunkowania międzypokoleniowej transmisji przywiązania w relacji z matką w okresie adolescencji 278

7.5.1. Hipotezy badawcze w Badaniu 3 279

7.5.2. Analiza właściwości psychometrycznych skal użytych w Badaniu 3 289

7.5.3. Wyniki Badania 3 296

7.5.4. Dyskusja wyników Badania 3 341

7.6. Wnioski z badań własnych i ich dyskusja 353

7.6.1. Trafność analizowania doświadczeń związanych z przywiązaniem jako domeny socjalizacji 354

7.6.2. Model międzypokoleniowej transmisji przywiązania w okresie adolescencji 358

7.6.3. Ekologiczne moderatory modelu międzypokoleniowej transmisji przywiązania 364

7.6.4. Znaczenie badań własnych w kontekście metateorii relacyjnych systemów rozwojowych 369

7.7. Ograniczenia i dalsze kierunki badań 372

7.8. Podsumowanie 373

7.8.1. Płaszczyzna teoretyczna rodzicielskich uwarunkowań przywiązania 374

7.8.2. Wyniki badań nad rodzicielskimi uwarunkowaniami przywiązania nastolatków w kulturowo poinformowanym podejściu 375

Załącznik 1. Dodatkowe szczegółowe wyniki badań własnych 376

Załącznik 2. Dylematy terminologiczne 401

Załącznik 3. Przegląd badań międzykulturowych nad przywiązaniem 404

Bibliografia 410

Indeks osób 436

O Autorce 445