"Dzieje kultury europejskiej. Średniowiecze"
Identyfikator Librowy: 224009
Spis treści
Od autora 12
EPOKA NIE TYLKO WSTECZNA 18
Rozdział I 18
Alegoryzacja pogańskiego dorobku starożytności 19
Patres Ecclesiae 23
Anachoreci i wczesny ruch monastyczny 24
Ascetyzm i ascetycy 26
Wczesne herezje 30
BIZANTYJSKI RYWAL ZACHODU – PODSTAWY POTĘGI 38
Rozdział II 38
Prawa Justyniana i ich dalekosiężny wpływ cywilizacyjny 41
Podstawy bizantyjskiej kultury – edukacja i nauka 45
IMPERIUM I BUDOWNICZYCH, I ARTYSTÓW 54
Rozdział III 54
Architektura bizantyjska 54
Sztuka – hegemonia tematyki religijnej 68
MUZYKA I LITERATURA BIZANTYJSKA 76
Rozdział IV 76
Związek muzyki z poezją 76
Literatura bizantyjska poza hymnografią 85
Zagadka nieobecności teatru i dramatu bizantyjskiego 96
Rola Bizancjum w zachowaniu tradycji antyku 98
KULTURY BIZANTYJSKIEGO OBRZEŻA 99
Rozdział V 99
Armenia 99
Sakartwelo – Gruzja 105
POCZĄTEK WĘDRÓWKI LUDÓW 111
Rozdział VI 111
Hunowie i Attyla – „Bicz Boży” 113
Awarowie 117
GERMANIE 123
Rozdział VII 123
Sąsiedzi Rzymian – Germania w opisie Tacyta 123
Germańska mitologia 125
Romanizacja plemion germańskich 127
Migracje głównych plemion germańskich 128
ŚWIT PAŃSTWOWOŚCI GERMAŃSKICH 140
Rozdział VIII 140
Longobardowie 140
Ustanowienie królestwa Anglii 145
Fryzowie 149
Wikingowie i początki państw skandynawskich 151
IMPERIUM KAROLIŃSKIE – WSPÓLNY POCZĄTEK KULTUR NIEMIECKIEJ I FRANCUSKIEJ 160
Rozdział IX 160
Renesans karoliński 162
Architektura doby karolińskiej 164
Sztuka Karolingów 165
Kształtowanie się państw niemieckich i Francji, znaczenie Burgundii 167
Rozdział X 169
SARACEŃSKA ALTERNATYWA 169
Muzułmański podbój i chrześcijańska rekonkwista 171
Literatura arabska w Europie 178
Arabska filozofia i nauka 179
Architektura andaluzyjska 179
Rozdział XI 184
SPOŁECZNOŚCI CELTYCKIE W ŚREDNIOWIECZU 184
Fatalizm irlandzkich losów 184
Złota epoka kultury irlandzkiej 185
Alban, czyli Szkocja 197
Walia 200
POCZĄTKI CYWILIZACJI SŁOWIAN 204
Rozdział XII 204
Pochodzenie Słowian 204
Pogańska mitologia Słowian 206
Państwo Samona 210
Początki chrystianizacji Słowiańszczyzny 211
Chrystianizacja pierwszych państw słowiańskich 214
Rozdział XIII 239
WIELKOŚĆ I UPADEK RUSI KIJOWSKIEJ 239
Od Rusi Kijowskiej do Księstwa Moskiewskiego 239
Kultura staroruska 243
NARODZINY I ROZWÓJ PAŃSTWA POLSKIEGO 253
Rozdział XIV 253
Legendarne i rzeczywiste początki 253
Kontrowersje wokół początków chrztu i Polski 254
Bolesław Chrobry i misja św. Wojciecha 256
Od Mieszka II do Łokietka 259
BAŁTOWIE – MIĘDZY UNICESTWIENIEM A PRZETRWANIEM 260
Rozdział XV 260
Pogańska mitologia Bałtów 261
Estonia – najstarsza ojczyzna Bałtów 264
Prusowie 268
Litwa Mendoga, Gedymina i Jagiełły 270
Tajemniczy lud Jaćwingów 270
Żmudź – Samogitia 276
Łotwa – Livonia 277
OSTATNI PRZYBYSZE ZE STEPÓW 279
Rozdział XVI 279
Madziarzy docierają do Europy 280
Mongołowie jako lud europejski? 287
FEUDALIZM 299
Rozdział XVII 299
Etymologia pojęcia i kwestie terminologii 299
Geneza feudalizmu 300
Feudalizm poza głównymi ośrodkami jego rozwoju 303
Wielka Karta Wolności 306
Rozdział XVIII 308
ROZWÓJ MIAST, ICH URBANISTYKA I ARCHITEKTURA 308
Chrześcijaństwo a zmiany w strukturze miast 308
Wikińska geneza miast skandynawskich 311
Typy praw określających lokowanie miast 312
Federacje miast średniowiecznych 313
Gildie kupieckie i cechy rzemieślnicze 315
Mieszczańskie bractwa strzeleckie 317
Wnętrze średniowiecznego domostwa 318
OBROŃCY LUDU I BOHATEROWIE WALK NARODOWOWYZWOLEŃCZYCH 322
Rozdział XIX 322
Dwieście zapomnianych powstań 322
ŻYDZI, WIECZNI WĘDROWCY 335
Rozdział XX 335
Żydzi w Hiszpanii 336
Polemiki talmudystów z chrześcijanami 340
Nasilanie się prześladowań 341
Polski azyl 346
KLASZTORY, SKRYPTORIA I KRONIKARZE 349
Rozdział XXI 349
Monastycyzm zachodni 349
Skryptoria klasztorne 354
Kronikarze i kroniki 356
Rozdział XXII 365
STYL ROMAŃSKI W ARCHITEKTURZE, SZTUCE I RZEMIOŚLE ARTYSTYCZNYM 365
Wczesny romanizm – renesans ottoński 365
Dojrzały styl romański w architekturze i sztuce 379
Rozdział XXIII 393
STRZELISTE PIĘKNO GOTYKU 393
Świątynie w stylu gotyckim 394
Świeckie budowle gotyckie 398
Sztuka gotycka 399
KULTURA KLASY RYCERSKIEJ 415
Rozdział XXIV 415
Geneza rycerstwa europejskiego 415
Rycerska koncepcja honoru i miłości 418
Rynsztunek rycerski 421
Turnieje rycerskie 426
Polowania 427
Zakony rycerskie i wyprawy krzyżowe 431
EDUKACJA I NAUKA W WIEKACH ŚREDNICH 441
Rozdział XXV 441
Początki uniwersytetów na Zachodzie 441
Scholastyka – filozofia i teologia katolicka 444
HEREZJE SPRZECIWU SPOŁECZNEGO 453
Rozdział XXVI 453
Waldensi 453
Katarzy i Albigensi 455
Lollardzi, Wiklef, Hus i Jędrzej Gałka z Dobczyna 459
EPOSY, LEGENDY I ROMANSE 464
Rozdział XXVII 464
Epika tradycji pogańskiej 465
Epos tradycji chrześcijańskiej 470
Romanse średniowieczne 480
LITERATURA RELIGIJNA 485
Rozdział XXVIII 485
Liryka religijna 485
Arcydzieło hagiografii – Złota legenda 490
Religijne formy dramatyczne – misteria, mirakle i moralitety 491
ŚREDNIOWIECZNA POEZJA ŚWIECKA 498
Rozdział XXIX 498
Trubadurzy, truwerzy, minnesingerzy i meistersingerzy 498
Goliardzi – Carmina Burana 501
François Villon 504
Rozdział XXX 509
SATYRYCY I PRZEŚMIEWCY 509
Satyra, literatura moralizatorska i plebejskie formy prześmiewcze 509
Étienne de Fougères i jego księga poświęcona obyczajom 510
Satyry o tematyce chłopskiej 514
Renard – chytry lis 519
MUZYKA TRADYCJI ZACHODNIEJ 521
Rozdział XXXI 521
Tradycja pogańska 521
Dziedzictwo zachodniej muzyki kościelnej 523
Najstarsze ślady muzyki i pieśni Słowian 528
Instrumenty muzyczne średniowiecza 539
Tańce średniowieczne 543
ŻYCIE CODZIENNE I OBYCZAJE 546
Rozdział XXXII 546
Narodziny, dzieciństwo i sieroctwo 547
Zawieranie małżeństw 547
Pogrzeby 551
Zmiany w ubiorach – niezwykła rola spodni i guzika 553
Nowe tradycje kulinarne 558
Higiena i łaźnie 567
Gry i zabawy ludowe 569
Pielgrzymki, czyli średniowieczna turystyka 574
CIEMNE STRONY ŚREDNIOWIECZA 577
Rozdział XXXIII 577
Niewolnicy średniowiecznej Europy 577
Prostytucja 580
Psychoreligijne patologie 584
Młot na wspólniczki szatana 589
Tortury – metody, narzędzia i kaci 591
WAGA I ZNACZENIE ŚREDNIOWIECZA 596
Zakończenie 596
Skróty stosowane w przypisach 598
Bibliografia 600
Indeks nazwisk 612
Źródła ilustracji 639