"Żywienie osób z cukrzycą i chorobami towarzyszącymi"

Spis treści

1. Zaburzenia gospodarki węglowodanowej Anna Jeznach-Steinhagen 20

Klasyfikacja cukrzycy według WHO 25

2. Wybrane metody oceny stanu odżywienia i sposobu żywienia pacjenta z cukrzycą Anna Jeznach-Steinhagen, Aneta Czerwonogrodzka-Senczyna 30

Ocena stanu odżywienia 30

Wybrane metody oceny sposobu żywienia 39

3. Podstawowe informacje o składnikach odżywczych. Wartość energetyczna diety, makroskładniki oraz wybrane mikroskładniki diety Anna Jeznach-Steinhagen 50

Zapotrzebowanie energetyczne organizmu 50

Makroskładniki pokarmowe 55

Mikroskładniki pokarmowe 64

4. Rola diety w zapobieganiu cukrzycy. Przegląd badań naukowych Joanna Ostrowska, Dorota Szostak-Węgierek 74

Dieta śródziemnomorska 74

Diety niskowęglowodanowe 75

Spożycie błonnika zbożowego 77

Spożycie produktów mlecznych 77

Spożycie czerwonego mięsa 78

Spożycie kawy 78

Spożycie zielonej herbaty 79

5. Dieta w stanie przedcukrzycowym, insulinooporności i cukrzycy typu 2 Aneta Czerwonogrodzka-Senczyna, Anna Jeznach-Steinhagen 82

Dieta DASH (Dietary Approches to Stop Hypertension) 89

Dieta śródziemnomorska 89

Dieta o niskim indeksie i ładunku glikemicznym 90

Indeks insulinowy żywności i jego zastosowanie w insulinooporności 97

6. Żywienie w cukrzycy typu 1 Milena Kuzaka, Anna Jeznach-Steinhagen 104

Węglowodany 105

Warzywa i owoce w diecie osób z cukrzycą typu 1 106

Białka 109

Tłuszcze 110

Zasady żywienia osób z cukrzycą typu 1 leczonych przy użyciu osobistej pompy insulinowej. Metody edukacji pacjenta 115

Węglowodany w posiłku a dawkowanie insuliny 124

Wpływ białka i tłuszczu na glikemię 125

7. Odrębność żywienia przy różnych schematach i rodzajach insulinoterapii Milena Kuzaka, Anna Jeznach-Steinhagen 130

Różne schematy insulinoterapii a żywienie 131

Rodzaje insulinoterapii a żywienie 135

8. Zasady żywienia kobiet z cukrzycą ciążową Dariusz Włodarek, Anna Jeznach-Steinhagen 144

Kontrola glikemii 146

Wartość energetyczna diety 147

Zalecenia dietetyczne 147

Uwagi dotyczące diety 154

Zalecenia poporodowe 157

9. Żywienie pacjenta z cukrzycową chorobą nerek Anna Jeznach-Steinhagen, Longin Niemczyk 160

Przewlekła choroba nerek 161

Postępowanie dietetyczne w cukrzycowej chorobie nerek 164

Zapotrzebowanie energetyczne 166

10. Żywienie osób z cukrzycą i chorobami tarczycy Hanna Stolińska 174

Hiperglikemia w nadczynności tarczycy 175

Hipoglikemia w niedoczynności tarczycy 176

Witaminy i składniki mineralne 178

Warość eneregtyczna diety oraz zawartość makroskładników 181

11. Zalecenia żywieniowe dla pacjentów z cukrzycą i celiakią Ewa Lange 188

Występowanie celiakii u osób z cukrzycą typu 1 195

Dieta bezglutenowa 196

12. Żywienie osób z cukrzycą i schorzeniami kardiologicznymi Dorota Szostak-Węgierek 210

Triada lipidowa 210

Chylomikronemia na czczo 216

Łagodzenie procesów wolnorodnikowych i przewlekłego zapalenia 216

Nasilona lipemia poposiłkowa 216

Nadciśnienie tętnicze 217

Niewydolność serca 218

13. Zalecenia żywieniowe w leczeniu cukrzycy u chorych z przewlekłym zapaleniem trzustki Karolina Dziubel, Beata Mrozikiewicz-Rakowska 220

Zaburzenia trawienia i wchłaniania składników odżywczych, witamin oraz mikro- i makroelementów 221

Dodatkowa diagnostyka przed wprowadzeniem leczenia żywieniowego 222

Zastosowanie leczenia żywieniowego 223

14. Zalecenia żywieniowe dla osób z cukrzycą i niealkoholową stłuszczeniową chorobą wątroby Anna Jeznach-Steinhagen 234

Wartość energetyczna diety 238

Prebiotyki i probiotyki 242

Aktywność fizyczna 244

15. Zalecenia dietetyczne dla wegetarian i wegan z cukrzycą Hanna Stolińska 248

16. Zasady opieki dietetycznej dla osób z cukrzycą kwalifi kowanych do zabiegów bariatrycznych Iwona Boniecka 258

Zalecenia dotyczące spożywania napojów 264

Etapy diety po operacji bariatrycznej 265

Chirurgiczne leczenie cukrzycy typu 1 268

17. Bezpieczeństwo stosowania różnego rodzaju diet, w tym alternatywnych, u pacjentów z cukrzycą Dariusz Włodarek 272

Dieta DASH 273

Dieta o niskim indeksie glikemicznym 274

Dieta śródziemnomorska 275

Dieta niskowęglowodanowa 277

Dieta niskotłuszczowa 281

Przerywane poszczenie (intermittent fasting, IF) 285

18. Niedożywienie, leczenie żywieniowe pacjentów z cukrzycą Zuzanna Przekop, Anna Jeznach-Steinhagen 290

Definicja i epidemiologia niedożywienia 290

Niedożywienie u osób z cukrzycą i zespołem stopy cukrzycowej 293

Niedożywienie u pacjentów onkologicznych z cukrzycą, kacheksja 294

Niedożywienie u osób starszych z cukrzycą, sarkopenia 296

Leczenie żywieniowe niedożywienia u osób z cukrzycą 299

Doustne suplementy pokarmowe w cukrzycy 301

Diety do podawania przez zgłębnik lub stomię dla osób z cukrzycą (EN, enteral nutrition, żywienie dojelitowe) 303

Żywienie pozajelitowe osób z cukrzycą (TPN, total parenteral nutrition) 304

19. Psychogenne zaburzenia odżywiania w cukrzycy Joanna Ostrowska 306

Definicja oraz klasyfikacja zaburzeń związanych z odżywianiem się 307

Sygnały ostrzegawcze występowania zaburzeń związanych z odżywianiem się 313

20. Psychodietetyka – psychologiczne i żywieniowe aspekty otyłości i depresji współistniejącej z cukrzycą Agnieszka Bzikowska-Jura 316

Zjawisko głodu w ujęciu psychologicznym 317

Jedzenie jako reakcja na bodźce emocjonalne 318

Jedzenie jako reakcja na bodźce zewnętrzne 319

Otyłość w paradygmatach psychologicznych 320

Zaburzenia poznawcze, zmiany strukturalne i funkcjonalne w mózgu u osób otyłych 320

Dieta a funkcje poznawcze 322

Funkcje wykonawcze 322

Psychodietetyka a diagnostyka i leczenie otyłości 323

Leczenie żywieniowe diapresji 324

Podsumowanie 325

21. Dieta sportowca z cukrzycą Mateusz Michalski, Andrzej Gawrecki, Dorota Zozulińska-Ziółkiewicz 328

Dlaczego aktywność fi zyczna jest ważnym elementem naszego życia? 328

Postępowanie dietetyczne w aktywności fi zycznej u chorych na cukrzycę typu 1 330

Strategie zapobiegające występowaniu hipoglikemii 338

Odrębności dotyczące postępowania z pacjentami chorującymi na cukrzycę typu 2 343

22. Niskokaloryczne substancje słodzące Anna Jeznach-Steinhagen, Katarzyna Okręglicka 346

Substancje słodzące jako znaczący aspekt żywieniowy z punktu widzenia pacjentów z cukrzycą typu 2 346

Niskokaloryczne substancje słodzące 352

23. Rola mikroflory jelitowej w cukrzycy Anna Jeznach-Steinhagen 358

Skład mikrobioty 358

Funkcje mikrobioty jelitowej 359

Zaburzenia metaboliczne 363

ZAŁĄCZNIK 1. Tabele indeksu glikemicznego (IG), ładunku glikemicznego (ŁG) i indeksu insulinowego (FII) oraz wymienników węglowodanowych (WW) wybranych produktów spożywczych 370