"Dorosłość osób wychowywanych w rodzinie alkoholowej"

Spis treści

Wstęp 10

1. Uzależnienie od alkoholu – klasyfikacje diagnostyczne ICD-10 i DSM-5 14

ROZDZIAŁ I. Rodzina alkoholowa 14

2. Charakterystyka osoby uzależnionej od alkoholu – mechanizmy uzależnienia 20

3. Współuzależnienie – modele wyjaśniające genezę zjawiska 27

3.1. Model psychopatologiczny współuzależnienia 30

3.2. Model zaburzeń osobowościowych współuzależnienia 34

3.3. Współuzależnienie jako konsekwencja reakcji na stres 36

4. Modele wyjaśniające funkcjonowanie rodziny alkoholowej 38

4.1. Podejście systemowe w wyjaśnianiu funkcjonowania rodziny alkoholowej – główne aspekty definicyjne, implikacje teoretyczne 45

4.1.1. Ekwifinalność, ekwipotencjalność, homeostaza rodzinna, sprzężenia zwrotne, triangulacja 48

4.1.2. Zjawisko triangulacji 50

4.1.3. Granice w systemie rodzinnym 53

4.1.4. Granice wewnętrzne oraz zewnętrzne w systemie alkoholowym – główne założenia teoretyczne 55

4.1.5. Nie mów, nie czuj, nie ufaj – trzy kluczowe zasady rodziny alkoholowej 58

4.2. Model Petera Steinglassa rodziny alkoholowej – główne implikacje teoretyczne 61

4.2.1. Homeostaza rodziny w odniesieniu do systemu alkoholowego 62

4.2.2. Głębokie struktury regulacyjne systemu alkoholowego 63

4.2.3. Zachowania regulacyjne systemu alkoholowego 65

5. Fazy rozwoju systemu alkoholowego 70

1. Rodzina w kryzysie. Radzenie sobie w sytuacji stresu oraz kryzysu 80

ROZDZIAŁ II. Wsparcie społeczne rodziny alkoholowej 80

1.1. Stres rodzinny oraz sytuacja kryzysowa 81

1.2. Zjawisko kryzysu oraz kryzysu w rodzinie 83

2. Wsparcie społeczne – główne ujęcia definicyjne 91

3. Wsparcie społeczne percypowane a wsparcie społeczne otrzymywane i pożądane 96

4. Dylematy dotyczące działania wsparcia społecznego 98

5. Zjawisko paradoksu wsparcia – gdy wsparcie społeczne niesie za sobą niepożądane skutki 101

6. Osobowość jednostki a wsparcie społeczne 102

7. Wsparcie systemu rodzinnego 105

8. Wsparcie instytucjonalne rodziny alkoholowej 107

8.1. Detoksykacja i farmakoterapia osoby uzależnionej od alkoholu 108

8.2. Psychoterapia osoby uzależnionej od alkoholu 109

8.2.1. Integracyjna psychoterapia uzależnień 112

8.2.2. Redukcja szkód w psychoterapii – nietradycyjny model leczenia uzależnienia 114

8.3. Wsparcie instytucjonalne partnera osoby uzależnionej od alkoholu 116

8.4. Grupy samopomocowe przykładem naturalnych sieci wsparcia uzależnionego i jego partnerki 119

8.4.1. Grupa Anonimowych Alkoholików (AA) 119

8.4.2. Al-Anon – forma wsparcia partnerów osób uzależnionych od alkoholu 121

1. Osoby wychowywane w rodzinie alkoholowej – wyjaśnienia definicyjne 124

ROZDZIAŁ III. Funkcjonowanie dorosłych dzieci alkoholików – aspekty teoretyczno- empiryczne 124

2. Dorosłość dda – ujęcia terminologiczne i stan badań 128

3. Funkcjonowanie psychospołeczne dorosłych dzieci alkoholików 134

3.1. Role psychologiczne dda 134

3.2. Samoocena dorosłych dzieci alkoholików 142

3.3. Trudności w funkcjonowaniu dorosłych dzieci alkoholików 143

3.4. Charakterystyczne cechy dorosłych dzieci alkoholików 144

4. Dorosłe dzieci alkoholików a zaburzenia psychopatologiczne 147

4.1. Zaburzenia depresyjne u dorosłych dzieci alkoholików 147

4.2. Zaburzenia lękowe oraz stres pourazowy u dorosłych dzieci alkoholików 149

4.3. Zaburzenia adaptacyjne dorosłych dzieci alkoholików 150

5. Dorosłe dzieci alkoholików w relacjach intymnych 151

6. Proces resilience – czynniki ochronne dorosłych dzieci alkoholików 162

7. Wsparcie dorosłego dziecka alkoholika 169

7.1. Psychoterapia indywidualna 169

7.1.1. Model integracyjnej terapii dorosłych dzieci alkoholików 170

7.1.2. Model oparty na koncepcji chronicznego stresu pourazowego 171

7.2. Terapia grupowa 172

7.1.3. Model oparty na syndromie Dorosłych Dzieci Alkoholików 172

7.3. Grupa samopomocowa 173

1. Doświadczenia dda jako kategoria badawcza 175

ROZDZIAŁ IV. Metodologiczne podstawy badań własnych 175

2. Metody jakościowe w badaniach społecznych 178

3. Przedmiot, cele oraz pola problemowe autorskich badań jakościowych 183

5. Wywiad biograficzny (wywiad narracyjny) – technika badawcza badań autorskich 188

6. Dobór próby badawczej, charakterystyka osób badanych i organizacja badań 190

1. Samoocena dorosłych dzieci alkoholików 193

ROZDZIAŁ V. Dorosłość dzieci z rodziny alkoholowej – wyniki badań własnych 193

2. Zasoby dorosłych dzieci alkoholików 195

3. Wybrane trudności indywidualne dorosłych dzieci alkoholików 199

3.1. Nieustający smutek – przeobrażenie w depresję 200

3.2. Używanie środków psychoaktywnych 202

4. Trudności w relacjach partnerskich 206

4.1. Strach przed porzuceniem kiedyś i dzisiaj 207

4.2. Zaspokajanie potrzeb partnera, zazdrość i nadkontrola 210

4.3. Niskie poczucie własnej wartości i lęk przed zdemaskowaniem 211

4.4. Trudności z komunikacją w związku 213

5. Powielanie schematów relacji z rodzicami przez dorosłe dzieci alkoholików 215

6. Specyfika funkcjonowania w dorosłości w określonej roli psychologicznej 220

7. Dorosłe dzieci alkoholików w rodzinie pochodzenia 232

7.1. Relacje alkoholika z partnerem 232

7.2. Uwikłane relacje dorosłych dzieci alkoholików w rodzinie pochodzenia 238

7.2.1. Relacje z uzależnionym rodzicem 238

7.2.2. Relacje z nieuzależnionym rodzicem 242

7.2.3. Symbioza w relacjach z rodzicami 245

7.2.4. Samopoczucie dorosłych dzieci alkoholików w rodzinie pochodzenia 248

7.2.5. (Nie)radzenie sobie ze stresem dorosłych dzieci alkoholików 253

8. Satysfakcja z życia dorosłych dzieci alkoholików 258

9. Wsparcie społeczne dorosłych dzieci alkoholików 262

9.1. Wizja (nie)idealnej rodziny 262

9.2. Przełom – gdy dorosłe dziecko alkoholika prosi o wsparcie 263

9.3. Wsparcie społeczne oczekiwane przez dorosłe dzieci alkoholików 264

9.4. Wsparcie społeczne (nie)otrzymywane przez dorosłe dzieci alkoholików 271

Zakończenie 277

Bibliografia 282

Summary. Adulthood of Persons Brought Up in Alcoholic Families. Social Support Expected and Received 296