"Bioetyka, t. 2. Pacjent w systemie opieki zdrowotnej"

Spis treści

I. Moralna strona racjonowania świadczeń zdrowotnych 12

A. Cele dydaktyczne 14

B. Część teoretyczna 14

1. Definicja racjonowania świadczeń zdrowotnych 14

2. Formy racjonowania 16

2.1. Racjonowanie jawne 16

2.2. Racjonowanie niejawne 17

2.3. Racjonowanie ekonomiczne 18

2.4. Racjonowanie nieekonomiczne 19

3. Poziomy racjonowania 20

3.1. Poziom makro 20

3.2. Poziom mezo 21

3.3. Poziom mikro 21

4. Podstawowe zasady racjonowania 22

4.1. Grupa zasad etycznych 22

4.2. Grupa reguł wyboru między jednostkami 23

4.3. Grupa zasad skutku 25

4.4. Grupa zasad proceduralnych 27

5. Etapy ewolucji poglądów dotyczących sposobów racjonowania opieki zdrowotnej 29

5.1. Etap teoretyczny 29

5.2. Etap systemowy 30

5.2.1. Plan usług zdrowotnych stanu Oregon 30

5.2.2. Wybory w opiece zdrowotnej (Raport Dunninga) 32

5.3. Etap procesualny 35

5.3.1. Ustalanie priorytetów w opiece zdrowotnej raport 35

5.3.2. Strategia zmian w systemie opieki zdrowotnej 36

1. Etyczny aspekt kolejek do świadczeń zdrowotnych 37

C. Część analityczna 37

2. Moralna problematyka współpłacenia przez pacjentów za świadczenia zdrowotne 42

3. Racjonowanie ekonomiczne i nieekonomiczne 45

3.1. Racjonowanie ekonomiczne 45

3.2. Racjonowanie nieekonomiczne 48

D. Pytania kontrolne 51

E. Literatura uzupełniająca 52

II. Etyka badań naukowych w medycynie 54

A. Cele dydaktyczne 56

B. Część teoretyczna 56

1. Dokumenty etyczne i regulacje prawne dotyczące badań naukowych w medycynie 58

1.1. Podstawowe źródła regulacji badań naukowych z użyciem ludzi i zwierząt kręgowych 59

1.2. Ważniejsze regulacje badań z użyciem probantów 62

1.3. Ważniejsze regulacje badań z użyciem kręgowców 66

2. Problemy definicyjne. Zróżnicowanie typów i metod badań naukowych 67

2.1. Innowacyjne interwencje medyczne i medyczne badania naukowe 68

2.2. Proces badania produktu leczniczego i jego etapy 69

2.2.1. Badania podstawowe i przedkliniczne 69

2.2.2. Badania kliniczne 70

2.3. Badania genetyczne 72

2.4. Badania epidemiologiczne 73

2.5. Badania świadczeń medycznych 74

2.6. Zróżnicowanie metodologiczne badań 75

2.7. Uwagi terminologiczne 77

3. Etyczna strona doświadczeń z użyciem zwierząt 78

3.1. Stanowiska dotyczące wykorzystywania w badaniach zwierząt doświadczalnych 79

3.1.1. Stanowisko dominacji człowieka 79

3.1.2. Stanowisko praw zwierząt 79

3.1.3. Stanowisko priorytetu interesów ludzi 80

3.1.4. Stanowisko ważenia interesów zwierząt i człowieka 81

3.1.5. Stanowisko równego respektowania interesów zwierząt i człowieka 81

3.2. Komisje etyczne do spraw doświadczeń na zwierzętach 83

3.3. Skala inwazyjności badań na żywych kręgowcach 84

4. Etyczne wymogi prowadzenia badań z użyciem ludzi 85

4.1. Wartość naukowa lub społeczna badania 85

4.2. Wiarygodność naukowa badania 86

4.2.1. Medycyna wiarygodna 86

4.3. Sprawiedliwy dobór probantów 88

4.4. Akceptowalny stosunek ryzyka do korzyści 91

4.4.1. Próby badawcze i terapeutyczne 92

4.4.2. Placebo w badaniach naukowych 93

4.5. Niezależna kontrola 96

4.5.1. Zadania komisji etycznych 96

4.5.2. Modele komisji 97

4.5.3. Odwoławcza Komisja Bioetyczna i komisje bioetyczne 99

4.6. Zgoda uczestnika badania 101

4.6.1. Dopuszczalność badań bez uprzedniej zgody probanta 103

4.6.2. Zgoda w naukowych badaniach genetycznych 105

4.6.3. Zgoda w nieinterwencyjnych studiach epidemiologicznych 106

4.7. Szacunek dla potencjalnych i zakwalifi kowanych probantów 107

1. Konflikt interesów w badaniach naukowych 108

C. Część analityczna 108

1.1. Konflikt między instytucjami naukowymi a sponsorami komercjalizacja uniwersyteckich badań naukowych 116

2. Próby kliniczne fazy I w onkologii 121

D. Pytania kontrolne 127

E. Literatura uzupełniająca 128

III. Etyka transplantacji 130

A. Cele dydaktyczne 132

B. Część teoretyczna 132

1. Zagadnienia definicyjne i niezbędne wyjaśnienia medyczne 133

2. Definiowanie śmierci 137

2.1. Kryteria śmierci 137

2.1.1. Kryterium krążeniowe 137

2.1.2. Kryterium śmierci mózgu 138

2.2. Definiowanie śmierci jako dyskurs społeczny 139

2.2.1. Wyznaczniki społecznego definiowania śmierci 140

2.3. Reguła martwego dawcy 146

2.4. Dawcy z nie bijącym sercem 146

2.5. Klauzula sumienia w wyborze definicji śmierci 148

2.6. Diagnostyka śmierci stan prawny w Polsce 148

3. Modele pozyskiwania narządów 151

3.1. Model rutynowego pozyskiwania 151

3.1.1. Model pozyskiwania narządów bez konieczności pytania źródeł o zgodę 152

3.1.2. Model zgody domniemanej 153

3.2. Model dawstwa 157

3.2.1. Dawcy martwi 157

3.2.2. Dawcy żywi 157

3.3. Model rynkowy 161

3.4. Model dawstwa wynagradzanego 171

4. Moralne problemy dystrybucji narządów do przeszczepów 172

4.1. Alokacja narządów ze zwłok 172

4.1.1. Kryteria alokacji narządów 173

4.1.2. Zasada sprawiedliwości w systemie alokacji narządów 175

4.1.3. Warunki proceduralne rozdzielnictwa narządów 177

1. Moralne aspekty przeszczepów wielonarządowych 178

2. Moralna problematyka ksenotransplantacji 178

4.2. Dystrybucja tkanek i komórek od niespokrewnionych dawców żywych 178

C. Część analityczna 178

3. Moralnie kontrowersyjne strategie zmniejszania strukturalnego niedoboru narządów 192

D. Pytania kontrolne 196

E. Literatura uzupełniająca 197

IV. Moralno-prawne aspekty błędów medycznych 198

A. Cele dydaktyczne 200

B. Część teoretyczna 200

1. Problematyka błędów medycznych 201

1.1. Problemy definicyjnie 202

1.1.1. Jatrogeneza 202

1.1.2. Zdarzenia niepożądane 203

1.1.3. Błędy medyczne 204

1.1.4. Potencjalne zdarzenia niepożądane 205

1.2. Klasyfikacja błędów medycznych 206

1.2.1. Klasyfikacja błędów pomocna w budowaniu bezpiecznego systemu opieki zdrowotnej 206

1.2.2. Klasyfikacja błędów przydatna w realizacji nakazu sprawiedliwości 209

1.3. Czynniki wpływające na wzrost zainteresowania błędami medycznymi 210

2. Bezpieczeństwo pacjentów 211

2.1. Dwa podejścia do błędów medycznych 212

2.1.1. Podejście indywidualistyczne 212

2.1.2. Podejście systemowe 213

2.2. Systemy powiadamiania o błędach medycznych 214

2.2.1. Systemy odpowiedzialności 215

2.2.2. Systemy edukacyjne 216

3. Realizacja nakazu sprawiedliwości 217

3.1. Dwa ujęcia odpowiedzialności 217

3.2. Przesłanki odpowiedzialności prawnej lekarzy 218

3.2.1. Bezprawność postępowania 218

3.2.2. Szkoda/krzywda 220

3.2.3. Skutek 220

3.2.4. Należyta staranność/ostrożność postępowania 221

3.2.5. Wina sensu stricto (zawinienie) 223

3.2.6. Związek przyczynowy między zachowaniem sprawcy a szkodą/skutkiem 224

3.3. Odpowiedzialność cywilna, karna i zawodowa lekarzy 225

3.3.1. Odpowiedzialność cywilna 225

3.3.2. Odpowiedzialność karna 226

3.3.3. Odpowiedzialność zawodowa 229

3.4. Obowiązek informowania o błędach w świetle przepisów Kodeksu etyki lekarskiej 231

3.5. Błąd medyczny jako kategoria prawna i pojęcie odpowiedzialności zawodowej 236

3.6. Krytyka prawnego ujęcia błędu 241

1. Jatrogenny aspekt profilaktyki i edukacji zdrowotnej 242

C. Część analityczna 242

2. Etyczna problematyka informowania pacjentów o błędach popełnionych przez lekarzy 250

3. Błąd i finanse 256

D. Pytania kontrolne 260

E. Literatura uzupełniająca 261

Spis przykładów 262

Literatura cytowana 263

Indeks nazwisk 283

Indeks instytucji, organizacji i dokumentów 290

Indeks rzeczowy 294