"Radiologia stomatologiczna"

Spis treści

CZĘŚĆ PIERWSZA - Zagadnienia ogólne 12

1. Rys historyczny radiologii stomatologicznej na tle radiologii ogólnomedycznej 14

2. Obraz rentgenowski – istota i kontrola jakości 18

3. Techniki wykonywania zdjęć rentgenowskich w diagnostyce stomatologicznej 26

Techniki wykonywania zdjęć wewnątrzustnych 26

Zdjęcia zębowe 26

Zdjęcia skrzydłowo-zgryzowe 33

Zdjęcia zgryzowe 35

Techniki wykonywania zdjęć zewnątrzustnych 39

Zdjęcia warstwowe 39

Zdjęcia sumacyjne 41

4. Radiografia cyfrowa w stomatologii 48

Rentgenowski obraz cyfrowy 48

Budowa systemów radiografii cyfrowej 49

Obróbka obrazu cyfrowego 51

Zalety radiografii cyfrowej 51

Teleradiologia 54

5. Badania naczyniowe i radiologia zabiegowa 56

6. Tomografia komputerowa 60

7. Tomografia rezonansu magnetycznego 66

8. Ultrasonografia 70

9. Medycyna nuklearna 76

10. Przyszłość diagnostyki obrazowej 80

11. Ochrona radiologiczna i przepisy prawne dotyczące bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego w diagnostyce stomatologicznej 84

CZĘŚĆ DRUGA - Anatomia rentgenowska 88

12. Anatomia rentgenowska zdjęć wewnątrzustnych 90

Zdjęcia zębowe 90

Zdjęcia skrzydłowo-zgryzowe 91

Zdjęcia zgryzowe 91

13. Anatomia rentgenowska zdjęć zewnątrzustnych 98

14. Anatomia TK części twarzowej czaszki 106

15. Anatomia USG części twarzowej czaszki 118

CZĘŚĆ TRZECIA - Zmiany patologiczne 122

16. Rozwój i wzrost części twarzowej czaszki 124

17. Zaburzenia rozwojowe 130

Zaburzenia liczby zębów 130

Zaburzenia rozwojowe zębów 130

Zaburzenia liczby korzeni zębów 136

Zaburzenia położenia zębów 136

Zaburzenia kształtu zębów 142

Zaburzenia struktury zębów 146

Wrodzone zmiany naczyniowe 149

Zmiany rozwojowe w tkankach miękkich 149

Wrodzone torbiele szyi 152

Dysplazja obojczykowo-czaszkowa (dysplasia cleido-cranialis) 153

Wada rozszczepowa 153

Wybrane zespoły wad rozwojowych 153

Niedorozwój twarzy 156

Wrodzony przerost twarzy 156

Dyzostoza czaszkowo-twarzowa (zespół Crouzona) 157

Dyzostoza żuchwowo-twarzowa (zespół Treachera-Collinsa-Franceschetti) 157

Zespół Pierre’a Robina 158

Zespół znamion podstawnokomórkowych (zespół Gorlina-Goltza) 158

Marmurowatość kości 160

Nerwiakowłókniakowatość 160

18. Próchnica zębów 162

19. Inne zmiany nabyte zębów 168

Migracja i transmigracja 168

Reinkluzja 169

Resorpcje zębów 171

Zębina wtórna 173

Zębiniaki (pulp stones) 173

Hipercementoza 174

Nadżerki 174

Starcie zębów 174

Zdarcie zębów 174

20. Choroby przyzębia brzeżnego 176

Obraz radiologiczny w chorobach przyzębia brzeżnego 176

Prawidłowy obraz przyzębia brzeżnego 176

Zmiany w furkacjach zębów wielokorzeniowych 180

Podział periodontopatii 181

Przewlekłe zapalenie przyzębia 181

Agresywne zapalenie przyzębia 184

Zespoły endodontyczno-periodontologiczne (zespoły endo-perio) 184

Martwiczo-wrzodziejące zapalenie przyzębia 185

Zmiany przyzębia w chorobach ogólnoustrojowych 185

Wady śluzówkowo-dziąsłowe rozwojowe lub nabyte 186

Diagnostyka różnicowa periodontopatii 187

Zapalenie przyzębia oporne na leczenie 187

21. Zmiany zapalne przyzębia przyszczytowego 188

22. Torbiele szczęk 196

Torbiele nabłonkowe 196

Torbiele rozwojowe 196

Torbiele zapalne 204

Nienabłonkowe torbiele rzekome szczęk 208

Torbiel tętniakowata kości 208

Torbiel samotna (urazowa, prosta torbiel krwotoczna kości) 209

23. Zmiany zapalne 210

Zmiany zapalne tkanki kostnej 210

Martwica kości (osteonecrosis) 217

Zapalenie kości suche (typu Garré) 217

Gruźlica (tuberculosis) 219

Kiła (lues) 219

Promienica (actinomycosis) 220

Nieswoiste zmiany zapalne tkanek miękkich 221

24. Zębopochodne nowotwory części twarzowej czaszki 226

Guzy zębopochodne nabłonkowe 226

Szkliwiak (ameloblastoma) 226

Pierwotny rak zębopochodny śródkostny 229

Rak szkliwiakowaty (carcinoma ameloblasticum) 229

Szkliwiak złośliwy (ameloblastoma malignum) 229

Guz zębopochodny nabłonkowy wapniejący (guz Pindborga) 230

Guz zębopochodny pseudogruczołowy (adenomatoid odontogenic tumor) 231

Guzy zębopochodne mieszane 231

Zębiak (odontoma) 231

Guzy zębopochodne nienabłonkowe 235

Śluzak zębopochodny (myxoma odontogenes) 235

Włókniak szkliwiakowaty (włókniakoszkliwiak fibroma ameloblasticum) 235

Włókniakozębiak szkliwiakowaty (ameloblastic fibro-odontoma) 235

Kostniwiak łagodny (cementoblastoma) 236

Włókniak zębopochodny (fibroma odontogenes) 236

Włókniak kostniejący (fibroma ossificans) 239

Włókniak kostniwiejący (fibroma cementificans) 239

25. Niezębopochodne nowotwory części twarzowej czaszki 240

Nerwiak osłonkowy (schwannoma, neurilemmoma) 240

Nowotwory nabłonkowe łagodne 240

Nerwiak (neuroma) 241

Nowotwory nabłonkowe złośliwe 241

Rak kolczystokomórkowy (carcinoma spinocellulare) 241

Chrzęstniak (chondroma) 242

Kostniak (osteoma) 242

Nerwiakowłókniak (neurofibroma) 242

Nowotwory nienabłonkowe łagodne 242

Nowotwory niezębopochodne mieszane 242

Kostniak kostnawy (osteoid osteoma) 243

Kostniak zarodkowy (osteoblastoma) 243

Naczyniak śródkostny (naczyniak centralny, haemangioma) 244

Tłuszczak (lipoma) 244

Włókniak powięziowy (fibroma desmoplasticum) 244

Chrzęstniakomięsak (chondrosarcoma) 246

Kostniakomięsak (osteosarcoma) 246

Mięśniak gładkokomórkowy leiomyoma) 246

Nowotwory nienabłonkowe złośliwe 246

Czerniak złośliwy (melanoma malignum) 249

Malignant fibrous histiocytoma (MFH) 249

Mięsak Ewinga (sarcoma Ewingi) 249

Szpiczak plazmocytowy 249

Chłoniak (lymphoma) 251

Białaczki 252

Przerzuty nowotworowe 252

Algorytmy postępowania diagnostycznego 254

Guzy podniebienia i wyrostka zębodołowego szczęki 254

Nowotwory trzonu i kąta żuchwy 257

Guzy dna jamy ustnej i języka 260

Guzy nosogardzieli 260

Szerzenie się nowotworu wzdłuż nerwów i do przedniego dołu czaszki 262

Węzły chłonne głowy i szyi 262

26. Inne zmiany patologiczne kości 264

Ziarniniak kwasochłonny (granuloma eosinophilicum) 264

Ziarniniak olbrzymiokomórkowy centralny (granuloma gigantocellulare) 264

Ziarniniak Wegenera (granuloma Wegeneri) 264

Dysplazja włóknista (dysplasia fibrosa) 265

Choroba Pageta 270

Dysplazja kostniwna okołowierzchołkowa (dysplasia cementalis periapicalis) 270

Defekt Stafnego (Stafne’s defect) 271

Wysepka tkanki kostnej zbitej (insula densa) 272

Nadczynność przysadki 273

Nadczynność przytarczyc 273

Niedoczynność przysadki 273

Niedoczynność przytarczyc 273

Zaburzenia hormonalne 273

Choroba i zespół Cushinga (podwyższenie stężenia glikokortykosteroidów) 274

Cukrzyca (diabetes mellitus) 274

Nadczynność tarczycy 274

Niedoczynność tarczycy 274

Hipowitaminoza D 275

Osteoporoza 275

27. Urazy części twarzowej czaszki 278

Urazy zębów 278

Urazy kości tkanek miękkich 282

28. Patologie zatok obocznych nosa 296

Wady rozwojowe zatok 296

Zmiany zapalne 296

Torbiele zatok 301

Antrolity 302

Polipy 302

Nowotwory łagodne 303

Nowotwory złośliwe 306

Ciała obce w zatoce szczękowej 310

29. Schorzenia stawów skroniowo-żuchwowych 314

Niedorozwój wyrostka kłykciowego 316

Przerost wyrostka kłykciowego 316

Zaburzenia rozwojowe 316

Dwudzielny wyrostek kłykciowy 317

Urazy stawów skroniowo-żuchwowych 318

Zwichnięcia 318

Złamania 319

Powikłania urazów 320

Zmiany zapalne SSŻ 320

Ankyloza 322

Zmiany zwyrodnieniowe SSŻ 323

Zmiany wewnątrzstawowe (internal derrangement) 324

Chrzęstniakowatość SSŻ (synovial chondromatosis) 327

Nowotwory SSŻ 328

30. Patologie ślinianek 330

Metody obrazowania gruczołów ślinowych 330

Torbiele ślinianek 333

Zaburzenia rozwojowe 333

Kamica ślinowa (sialolithiasis) 334

Ostry stan zapalny 337

Przewlekły stan zapalny 337

Zmiany zapalne 337

Zespół Sjögrena 338

Nowotwory ślinianek 339

Sialozy 339

Gruczolak wielopostaciowy 340

Guz Warthina 342

Guz śluzowo-naskórkowy 343

Tłuszczak 343

Chłoniak typu MALT 344

Gruczolakorak (adenocarcinoma) 344

Przerzuty 344

Rak gruczołowato-torbielowaty 344

31. Diagnostyka radiologiczna w ortodoncji 346

Cefalometria 346

Ocena wieku kostnego i zębowego 351

32. Diagnostyka obrazowa w implantologii stomatologicznej 354

33. Diagnostyka radiologiczna w endodoncji 366

Ocena radiologiczna kanałów korzeniowych 367

Długość kanałów korzeniowych 368

Metody z obecnością narzędzia endodontycznego w kanale korzeniowym 368

Metody bez obecności narzędzia endodontycznego w kanale korzeniowym 369

Pomiary liniowe z użyciem narzędzi radiografii cyfrowej 369

Ocena jakości wypełnienia 370

Ocena radiologiczna gojenia tkanek okołowierzchołkowych 372

Skorowidz 374