Wydawnictwo Naukowe PWN SAibuk@pwn.plhttps://libra.ibuk.pl/20240328pl.ibuk.fiszka.id.102351.pozycja030015978832004421800BC010cm020cm0101Psychiatria dzieci i młodzieży006620320zaburzenia emocjonalne okresu dzieciństwa20zaburzenia emocjonalne okresu szkolnego20zaburzenia emocjonalne okresu dorastania20seksualność dzieci i młodzieży20wpływ grup rówieśniczych0300Publikacja ta jest rozszerzoną, uzupełnioną i unowocześnioną wersją podręcznika pod tym samym tytułem.
Opisano w nim zaburzenia emocjonalne okresu dzieciństwa, okresu szkolnego i dorastania.
Większość rozdziałów uzupełniono o nowe informacje. Uznano także, że należy dodać rozdział dotyczący samobójstw, seksualności dzieci i młodzieży oraz poszerzyć rozdział dotyczący uzależnień od substancji psychoaktywnych.
Przedstawiono związek zaburzeń emocjonalnych z czynnikami społecznymi i kulturowymi, wpływem grup rówieśniczych, szkoły i telewizji oraz z niekontrolowanym i powszechnym dostępem do narkotyków. Podkreślono podstawowe znaczenie niezaburzonych, prawidłowych relacji w rodzinie dla rozwoju w okresie dziecięcym i adolescencji.
W publikacji zaprezentowano metody leczenia: psychoterapię, zwłaszcza metodę behawioralno-poznawczą, terapię rodzin, tzw. interwencję kryzysową, a także niektóre metody farmakologiczne, które, według ostatnio przyjętych koncepcji, wywołują zmiany nie tylko w zachowaniu, ale także w czynnościach mózgu i jego strukturach, co prowadzić może do powstawania objawów psychopatologicznych.
Niezmieniona została klasyfikacja zaburzeń psychicznych - 10. wersja ICD, choć w najbliższych latach pojawi się 11. wersja, która zapewne ułatwi i uprości proces diagnostyczny. Adresatami podręcznika są studenci medycyny. Może on służyć pomocą w codziennej praktyce lekarzom - specjalistom psychiatrii dziecięcej i młodzieżowej, psychiatrom ogólnym, a ponadto lekarzom rodzinnym, psychologom i nauczycielom.
'0400Przedmowa V
CZĘŚĆ OGÓLNA. KONTEKSTY PSYCHOPATOLOGII I PSYCHIATRII MŁODZIEŻOWEJ 3
1. Rozwój i specyfika psychiatrii dzieci i młodzieży, Maria Orwid 3
CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA ROZWÓJ PSYCHICZNY DZIECI I MŁODZIEŻY I POWSTAWANIE ZABURZEŃ 11
2. Czynniki biologiczne (genetyczne) wpływające na rozwój psychiczny i powstawanie zaburzeń, Ewa Bartnik 11
2.1. Wstęp 11
2.2. Rodowody i dziedziczenie 12
2.3. Komplikacje rodowodów – piętno genomowe, mutacje dynamiczne i dziedziczenie mitochondrialne 13
2.4. Zaburzenia związane ze zmianami w wielu genach 14
2.5. Badania bliźniąt 14
2.6. Ryzyko względne 15
2.7. Szukanie genów dla chorób powodowanych przez pojedyncze cechy (geny kandydaci) i szukanie genów za pomocą analizy sprzężeń . 15
2.8. Inne metody szukania genów odpowiedzialnych za daną chorobę . 16
2.9. Metody szukania wspólnych alleli 17
2.10. Badania asocjacji 17
2.11. Badania na modelach zwierzęcych 18
2.12. Wyniki badań 18
2.13. Charakterystyka znanych chorób psychiatrycznych w aspekcie związanych z nimi genów 20
2.14. Perspektywy 23
3. Czynniki psychospołeczne w psychiatrii dzieci i młodzieży, Maria Orwid 27
4. Wywiady, ocena, diagnoza w psychiatrii dzieci i młodzieży, Jadwiga Komender 41
4.1. Wstęp 41
4.2. Wywiad z rodzicami 43
4.3. Wywiad z dzieckiem 45
4.4. Ocena 46
4.5. Diagnoza 47
5. Diagnoza psychologiczna w psychiatrii dzieci i młodzieży, Małgorzata Talarczyk 49
5.1. Wstęp 49
5.2. Diagnoza psychologiczna – definicje i etyka 50
5.3. Metody diagnozy psychologicznej 51
5.4. Diagnoza oparta na dowodach empirycznych (EBA) 52
5.5. Badanie procesów poznawczych 54
5.6. Eksperyment kliniczny 56
5.7. Badanie procesów emocjonalnych 57
5.8. Etapy diagnozy psychologicznej w psychiatrii dzieci i młodzieży 60
5.9. Uwagi końcowe 62
CZĘŚĆ KLINICZNA 65
6. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych u dzieci i młodzieży, Jacek Bomba 67
6.1. Wstęp 67
6.2. Klasyfikacje obecnie obowiązujące 70
6.3. Współchorobowość 73
ZABURZENIA ROZPOCZYNAJĄCE SIĘ W NIEMOWLĘCTWIE, WCZESNYM DZIECIŃSTWIE I DZIECIŃSTWIE DO 6. RŻ 77
7. Wczesne dzieciństwo, Irena Namysłowska 77
7.1. Małżeństwo, rodzina wychowująca małe dziecko, rodzina z dzieckiem w wieku przedszkolnym 77
8. Upośledzenie umysłowe – niepełnosprawność intelektualna, Jadwiga Komender 97
8.1. Wstęp 97
8.2. Epidemiologia 99
8.3. Etiologia 100
8.4. Przyczyny organiczne i genetyczne 101
8.5. Zaburzenia związane z chromosomami płciowymi 106
8.6. Zaburzenia zależne od jednej pary genów patologicznych 107
8.7. Zaburzenia metaboliczne uwarunkowane genetycznie 108
8.8. Zaburzenia związane z okresem ciąży 109
8.9. Funkcjonowanie w zależności od stopnia niepełnosprawności 111
8.10. Zaburzenia psychiczne występujące u osób niepełnosprawnych intelektualnie 112
8.11. Rola psychiatry dziecięcego 114
8.12. Prowadzenie dziecka niepełnosprawnego intelektualnie 115
9. Całościowe zaburzenia rozwojowe, Hanna Jaklewicz 119
9.1. Charakterystyka grupy zaburzeń 119
9.2. F84.0 Autyzm dziecięcy 120
9.3. Autyzm – 3.–5. rż 128
9.4. Autyzm – 5.–7. rż 129
9.5. Wychodzenie z autyzmu 130
9.6. Autyzm dziecięcy w badaniach własnych 131
9.7. F84.1 Autyzm atypowy 131
9.8. F84.2 Zespół Retta 132
9.9. F84.3 Dziecięce zaburzenia dezintegracyjne 134
9.10. F84.4 Zaburzenia hiperkinetyczne z towarzyszącym upośledzeniem umysłowym i ruchami stereotypowymi 135
9.11. F84.5 Zespół Aspergera 135
9.12. F84.9 Całościowe zaburzenia rozwojowe nieokreślone 137
10. Zaburzenia emocjonalne rozpoczynające się w dzieciństwie, Lidia Popek 139
10.1. F93.0 Lęk przed separacją w dzieciństwie 140
10.2. F93.1 Zaburzenia lękowe w postaci fobii w dzieciństwie 143
10.3. F93.2 Lęk społeczny w dzieciństwie 145
10.4. F93.80 Uogólnione zaburzenia lękowe w dzieciństwie 148
11. Zaburzenia funkcjonowania społecznego rozpoczynające się w dzieciństwie lub w wieku młodzieńczym, Lidia Popek 151
11.1. F94.0 Mutyzm wybiórczy 151
11.2. F94.1 Reaktywne zaburzenia przywiązania w dzieciństwie 155
11.3. F94.2 Zaburzenia selektywności przywiązania w dzieciństwie 157
12. Inne zaburzenia zachowania i emocji rozpoczynające się w dzieciństwie i w wieku młodzieńczym, Lidia Popek 161
12.1. F98.0 Moczenie mimowolne (enuresis) nieorganiczne 161
12.2. F98.1 Zanieczyszczanie się kałem (encopresis) nieorganiczne 165
12.3. Zaburzenia odżywiania i jedzenia w niemowlęctwie i dzieciństwie 168
ZABURZENIA ROZPOCZYNAJĄCE SIĘ W WIEKU SZKOLNYM: 7.–10. RŻ 171
13. Późne dzieciństwo – wiek szkolny, Irena Namysłowska 171
13.1. Rodzina z dziećmi w wieku szkolnym 171
13.2. Indywidualny rozwój dziecka – okres późnego dzieciństwa, młodszy wiek szkolny 173
13.3. Rozwój emocjonalno-społeczny 176
13.4. Rozwój moralny dziecka 177
14. Specyficzne zaburzenia rozwoju mowy i języka, Hanna Jaklewicz 181
14.1. Charakterystyka grupy zaburzeń 181
14.2. Zaburzenia rozwoju mowy w ICD-10 182
14.3. F80.0 Specyficzne zaburzenia artykulacji 183
14.4. F80.1 Zaburzenie ekspresji mowy – dysfazja ekspresyjna 184
14.5. F80.2 Zaburzenie rozumienia mowy – dysfazja recepcyjna 185
14.6. F80.3 Nabyta afazja z padaczką 188
15. Specyficzne zaburzenia w rozwoju umiejętności szkolnych, Hanna Jaklewicz 191
15.1. Charakterystyka grupy zaburzeń 191
15.2. F81.0 Specyficzne zaburzenia czytania 192
15.3. F81.1 Specyficzne zaburzenia ortografii 196
15.4. F81.2 Specyficzne zaburzenia umiejętności arytmetycznych 197
16. Specyficzne zaburzenia rozwoju funkcji motorycznych, Lidia Popek 199
16.1. Definicja 199
16.2. Rys historyczny 199
16.3. Epidemiologia 200
16.4. Etiologia 200
16.5. Obraz kliniczny 200
16.6. Różnicowanie 202
16.7. Rokowanie 202
16.8. Leczenie 203
17. Zaburzenie hiperkinetyczne. Zespół nadpobudliwości psychoruchowej, Tomasz Wolańczyk, Jadwiga Komender 205
17.1 Wstęp 205
17.2. Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi – ADHD 206
18. Zaburzenia tikowe, Tomasz Wolańczyk 229
18.1. Wstęp 229
18.2. Klasyfikacja zaburzeń tikowych i ich rozpowszechnienie 230
18.3. F95.0 Tiki przemijające 231
18.4. F95.1 Tiki przewlekłe ruchowe lub głosowe (wokalne) 231
18.5. F95.2 Zespół tików głosowych i ruchowych (zespół Gillesa de la Tourette’a) 232
18.6. F95.9 Tiki nieokreślone 232
18.7. Etiologia zaburzeń tikowych 232
18.8. Obraz kliniczny tików 233
18.9. Zaburzenia współistniejące 234
18.10. Leczenie tików 235
19. Zaburzenia zachowania, Jacek Bomba 241
19.1. Wstęp 241
19.2. Kryteria zaburzeń zachowania 246
ZABURZENIA ROZPOCZYNAJĄCE SIĘ W OKRESIE DORASTANIA: 11.–18. RŻ 255
20. Adolescencja – wiek dorastania, Irena Namysłowska 255
20.1. Rodzina z dziećmi dorastającymi i opuszczającymi dom 255
20.2. Adolescencja – indywidualny rozwój psychiczny 259
20.3. Adolescencja – rozwój fizyczny 260
20.4. Adolescencja – rozwój poznawczy 262
20.5. Adolescencja – rozwój emocjonalno-społeczny 263
21. Zaburzenia odżywiania, Andrzej Rajewski 275
21.1. Regulacja odżywiania i masy ciała 275
21.2. Biologiczna regulacja odżywiania 275
21.3. Psychologiczne i społeczne uwarunkowania regulacji odżywiania 276
21.4. Rys historyczny 277
21.5. Podział i epidemiologia zaburzeń odżywiania 278
21.6. Etiologia i patogeneza zaburzeń odżywiania 279
21.7. Kryteria diagnostyczne zaburzeń odżywiania 283
21.8. Obraz kliniczny i przebieg jadłowstrętu psychicznego 286
21.9. Rozpoznanie różnicowe jadłowstrętu psychicznego 288
21.10. Obraz kliniczny i przebieg bulimii 289
21.11. Rozpoznanie różnicowe 290
21.12. Leczenie zaburzeń odżywiania 291
22. Depresja młodzieńcza, Jacek Bomba 299
22.1. Wstęp 299
22.2. Obraz kliniczny depresji młodzieńczej 302
22.3. Wymiar biologiczny 306
22.4. Wymiar psychologiczny 307
22.5. Leczenie 311
ZABURZENIA PSYCHICZNE TYPOWE DLA DOROSŁYCH, ROZPOCZYNAJĄCE SIĘ W OKRESIE DORASTANIA 317
23. Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne. Zaburzenie dysocjacyjne (konwersyjne), Jolanta Rabe-Jabłońska 317
23.1. Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne 317
23.2. Zaburzenie dysocjacyjne (konwersyjne) 326
24. Zaburzenia psychotyczne w okresie adolescencji, Zofia Bronowska 331
24.1. Wstęp 331
24.2. Objawy psychotyczne w populacji osób zdrowych 332
24.3. Zaburzenia psychotyczne w przebiegu chorób somatycznych 333
24.4. Zaburzenia psychotyczne u osób zażywających substancje psychoaktywne 335
24.5. Krótkotrwałe dekompensacje psychotyczne 337
24.6. Psychozy czynnościowe 339
24.7. Schizofrenia w okresie dorastania 340
25. Zaburzenia afektywne u dzieci i młodzieży, Jolanta Rabe-Jabłońska 363
25.1. Wstęp 363
25.2. Duża depresja – pojedynczy epizod. Nawracająca duża depresja. Dystymia 364
25.3. Zaburzenia współistniejące z dziecięcą i młodzieńczą depresją 367
25.4. Choroba afektywna dwubiegunowa 370
26. Uzależnienie od alkoholu i innych substancji psychoaktywnych, Anna Dietrich-Muszalska 379
26.1. Wprowadzenie. Używanie i uzależnienie od substancji psychoaktywnych (SPA) – wybrane terminy 379
26.2. Epidemiologia 382
26.3. Uzależnienie od alkoholu 384
26.4. Uzależnienie od innych niż alkohol substancji psychoaktywnych 387
26.5. Niektóre inne substancje psychoaktywne 391
26.6. Używanie, uzależnienie od substancji psychotycznych i współwystępowanie zaburzeń psychicznych 392
27. Rozwój seksualny dzieci i młodzieży, Maria Beisert 395
27.1. Wprowadzenie 395
27.2. Przebieg rozwoju seksualnego człowieka 396
27.3. Kryteria normy seksuologicznej dla dzieci i młodzieży 406
27.4. Podsumowanie 407
28. Przemoc w rodzinie, maltretowanie fizyczne i wykorzystanie seksualne dzieci i młodzieży, Ryszard Izdebski, Krzysztof Szwajca, Maria de Barbaro, Wanda Szaszkiewicz 409
28.1. Wstęp 409
28.2. Definicje krzywdzenia dzieci w rodzinie 412
28.3. Rozpowszechnienie krzywdzenia w rodzinie 414
28.4. Rodzina, w której dochodzi do krzywdzenia dziecka 416
28.5. Diagnoza krzywdzenia w rodzinie 418
28.6. Następstwa krzywdzenia w rodzinie 424
28.7. Postępowanie terapeutyczne w sytuacjach przemocy 433
28.8. Specyfika pracy terapeutycznej w sytuacji molestowania seksualnego w rodzinie 439
28.9. Podsumowanie 441
29. Zaburzenia psychiczne w chorobach somatycznych, Tomasz Wolańczyk 445
29.1. Wstęp 445
29.2. Zaburzenia narządów zmysłów 446
29.3. Choroby układu nerwowego 448
29.4. Infekcje 454
29.5. Choroby endokrynologiczne 459
29.6. Choroby układu oddechowego 464
29.7. Choroby hematologiczne 466
29.8. Wpływ choroby przewlekłej na rozwój dziecka i funkcjonowanie rodziny 467
30. Samobójstwa dzieci i młodzieży, Agnieszka Gmitrowicz 477
30.1. Wstęp 477
30.2. Epidemiologia zachowań samobójczych w populacji rozwojowej 478
30.3. Przyczyny samobójstw dzieci i młodzieży 479
30.4. Postępowanie z nieletnim pacjentem w kryzysie samobójczym 482
METODY TERAPEUTYCZNE W PSYCHIATRII DZIECI I MŁODZIEŻY 489
31. Psychoterapia psychoanalityczna dzieci i młodzieży, Katarzyna Schier 489
31.1. Wprowadzenie 489
31.2. Początki psychoanalizy dzieci 492
31.3. Zasady terapeutyczne 495
31.4. Przymierze terapeutyczne w leczeniu dzieci i młodzieży 496
31.5. Przeniesienie 499
31.6. Przeciwprzeniesienie 503
31.7. Opór w terapii psychoanalitycznej 505
31.8. Zakończenie terapii 507
31.9. Współczesne kierunki rozwoju terapii psychoanalitycznej dzieci i młodzieży 509
32. Psychoterapia behawioralno-poznawcza dzieci i młodzieży, Anita Bryńska 515
32.1. Terapia behawioralna – założenia teoretyczne, podstawowe techniki 515
32.2. Terapia poznawcza i behawioralno-poznawcza 517
33. Terapia rodzin, Barbara Józefik 543
33.1. Wstęp 543
33.2. Myślenie systemowe 545
33.3. Systemowa terapia rodzin 549
33.4. Myślenie systemowe i terapia rodzin w zaburzeniach emocjonalnych dzieci i młodzieży 556
33.5. Kontekst zastosowania terapii rodzin 559
33.6. Wstępna konsultacja rodzinna 560
33.7. Cele terapii systemowej rodzin 561
33.8. Formy terapii systemowej 562
33.9. Miejsce prowadzenia terapii rodzin 563
33.10. Terapeuta rodzinny 563
33.11. Terapia rodzin w wybranych problemach 565
33.12. Dylematy 569
33.13. Poradnictwo rodzinne 570
33.14. Podsumowanie 570
34. Kryzysy i interwencja kryzysowa w terapii dzieci i młodzieży, Wanda Badura-Madej 575
34.1. Teoria kryzysu i interwencji kryzysowej 575
34.2. Miejsce i swoistość interwencji kryzysowej w leczeniu dzieci i młodzieży 580
34.3. Interwencja kryzysowa wobec dzieci po wydarzeniach traumatycznych 583
34.4. Interwencja kryzysowa w przypadku utraty i żałoby 587
34.5. Interwencja w przypadku samobójczej śmierci dziecka 590
34.6. Interwencja kryzysowa wobec rodziny w kryzysie 591
35. Farmakoterapia zaburzeń psychicznych u dzieci i młodzieży, Andrzej Rajewski 595
35.1. Wstęp 595
35.2. Czynniki warunkujące działanie leków psychotropowych w okresie rozwoju 596
35.3. Cechy farmakokinetyki wieku rozwojowego 598
35.4. Leczenie farmakologiczne schizofrenii oraz psychoz pokrewnych u dzieci i młodzieży 599
35.5. Leczenie zaburzeń afektywnych u dzieci i młodzieży 603
35.6. Leczenie farmakologiczne epizodu maniakalnego i zaburzeń afektywnych dwubiegunowych 605
35.7. Leczenie farmakologiczne całościowych zaburzeń rozwojowych 607
35.8. Leczenie farmakologiczne zaburzeń hiperkinetycznych (zespołu deficytu uwagi i nadpobudliwości psychoruchowej) 608
35.9. Leczenie farmakologiczne specyficznych zaburzeń rozwoju 609
35.10. Leczenie farmakologiczne zaburzeń zachowania i mieszanych zaburzeń zachowania i emocji 610
35.11. Leczenie farmakologiczne tików 610
35.12. Leczenie farmakologiczne nieorganicznego moczenia mimowolnego oraz nieorganicznego zanieczyszczania się kałem 611
35.13. Leczenie farmakologiczne zaburzeń lękowych 611
35.14. Leczenie farmakologiczne zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych 613
35.15. Leczenie farmakologiczne zaburzeń odżywiania 613
36. Integracja leczenia – próba syntezy, Jacek Bomba 621
36.1. Wstęp 621
36.2. Teoretyczne założenia terapii 623
36.3. Podstawa i zasady postępowania zintegrowanego 624
36.4. Stan bieżący 625
36.5. Zgoda na leczenie a leczenie kompleksowe 626
36.6. Psychoterapia 627
36.7. Swoiste i nieswoiste czynniki psychoterapii 628
36.8. Miejsce elementów składowych w leczeniu zintegrowanym 629
36.9. Uwagi końcowe 630
Skorowidz 63301000301https://o.ibuk.pl/public/images/okladki/500/41/102351.jpg01PZWL Wydawnictwo LekarskieWarszawaPL012012PL01PZWL Wydawnictwo Lekarskie2002169.00015PLN