Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
MajaDaniel
zjawiskaodbieraneprzezczytelnikajakoodrażające;dźwiękista-
łysięhałasem,azapachysmrodem”13.
Cociekawe,jeślichodziodarwinizm,którynbyłzarówno
kontynuacją,jakiwyzwaniemrzuconymzałożeniomoświece-
nia”14,LarsÅhnebrinkzauważył,żewteoriidoborunaturalne-
goDarwinwyeksponowałprzypadkowy,aniekonieczny,rozwój
wczasie.Wrezultacienaturalizm,zamiastopieraćsięnaewolucji
(jakozjawiskuwiodącymdoprzodu),większąwagęprzykładado
atawizmu(czylikierunkuwstecznego),skupiającsięnaskutkach
degradacjiizwyrodnień.
Wdziełachamerykańskichnaturalistówżyciepostaciteżzre-
gułyjestzdeterminowane.WedługÅhnebrinkainstynkty,dzie-
dziczność,środowisko,uwarunkowaniaspołeczneiekonomiczne
orazbrakwolnejwoli(zarównodeterminizm,jakifatalizmne-
gowałyjejistnienie)uwolniłybohaterówodjakiejkolwiekodpo-
wiedzialnościzaswojeczyny15.Walcuttzwracaszczególnąuwagę
natakieelementynaturalizmuwAmeryce,jakprzemocitematy
tabu(rozumianejakonniestosowne”,bofizyczneiskrajne:seks,
choroby,funkcjefizjologiczne,obscenicznośćczydeprawacja)16.
DonaldPizernatomiastwskazuje,iżźródłemsiłyikontinuum
naturalizmuamerykańskiegobyłaniefilozofiaczymetodaZoli,
leczcharakteryzującytennurtwymógzgodnegozprawdąopisu
wszystkichdziedzinżycia(acozatymidzie,równieżtychwywo-
łującychetycznąorazestetycznąodrazęiniesmak).Pizerdocho-
dzidowniosku,żen[n]aturalizmzawszeprzejawiałsięwAme-
ryceliteraturą,wktórejpisarzprzedstawiaczłowiekapodpresją
przetrwania,spowodowanązgubnąinterakcjąpomiędzyjego
własnymiograniczeniamiadruzgocącymiwarunkamiżycia,iza-
razemproponuje,poprzezsymbolizm,interpretacyjnymodelży-
13LarsÅhnebrink,TheBeginningsofNaturalisminAmericanFiction:
AStudyoftheWorksofHamlinGarland,StephenCrane,andFrankNorris
withSpecialReferencetoSomeEuropeanInfluences,1891-1903(Uppsala:
LundequistskaBokhandeln,1950),s.29.
14RichardLehan,nTheEuropeanBackground”,[w:]TheCambridge
CompaniontoAmericanRealismandNaturalism,red.DonaldPizer(Cambridge:
CambridgeUniversityPress,1995),s.55.
15Åhnebrink,TheBeginningsofNaturalisminAmericanFiction,s.183.
16Walcutt,AmericanLiteraryNaturalism,s.21.
