Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kilkapodstawowychpojęćsunnizmu
OdKoranudowahhabizmu
SporyosukcesjępoMahomeciepojegośmierciw632rokupodzieliłyislamnatrzy
wielkienurty,któredodzisiajdominująwświeciemuzułmańskim.Tosunnizm,szyizm
orazsufizm,któryzkoleiobejmujeróżneruchymistyczne:marabutów,derwiszów,
fakirówitd.1
Najważniejszymwśródnichjestsunnizm(odsłowa
sunna
–tradycja,wzór,
prawidłowaścieżka).Obejmujeonokoło85%muzułmanówicharakteryzujesię
ścisłymprzestrzeganiemprawaKoranuikonserwatyzmem.Istniejąwnimcztery
szkoły
(mazhab
)interpretacji(
idżtihad
)prawakoranicznego(
szariat
),wszystkie
powstaływVIII–IXwiekuitworzązbiór,któryjestjednocześnieklasyczny,
normatywnyizamknięty.Sąto:
szkołahanaficka,założonaprzezAbuHanifę(zm.767rok),obecnieuznawana
wTurcji,naBałkanach,wIndiach,wAfganistanieiwPakistanie,jestnajbardziej
otwartaidopuszczakazuistykę.35%sunnitównaświecietohanafici.
szkołamalikicka,założonaprzezMalikaIbnAnasa(zm.796rok),obecna
wMaghrebie,Egipcie,SudanieiAfryceZachodniej,jestliberalnaipopularna.
PraktycznedziałaniaMahometawMedynietłumaczyteoretycznie,przykłada
dużąwagędoprawazwyczajowegoisprzyjakonsensusowi.25%sunnitów
naświecietomalikici.
szkołaszafi’icka,założonaprzezAsz-Szafi’iego(zm.820rok),obecna
wpaństwachZatoki,Indonezji,wschodniejAfryceiwAzji,cenizasadę
jednomyślności,zgodnościopinii.Ostosunkuspołecznościdozasadzawartych
wźródłachislamudecydująopinieiinterpretacjeuczonychteologów.30%
sunnitównaświecietoszafi’ici.
szkołahanbalicka,założonaprzezAhmadaIbnHanbala(zm.855),obecna
wArabiiSaudyjskiejiKatarze,jestnajbardziejrygorystyczna.Ogranicza
nauczaniedojegowymiarumoralnego,redukującinterpretacjędodosłownego
odczytaniaKoranu.10%sunnitównaświecietohanbalici.
Chociaższkołahanbalickamanajmniejzwolenników,jednakwywierawielkiwpływ
nawspółczesnyislampoprzezpromowaniedoktrynywahhabickiej.Ruchwahabitów
pojawiłsięwXVIIIwiekuwArabiiSaudyjskiej.JegozałożycielMuhammadIbnAbdal-
WahhabwzoremAhmadaIbnHanbalabyłrygorystycznymwyznawcątranscendencji
objawienia,prymatuświętegoprawa,ograniczeńrozumowaniaintelektualnego,
zakazuwszelkiegoantropomorfizmu.WychwalałpowrótdozasadKoranu,
oczyszczenierytuałówiformpobożności,niezłomnośćprawa,podporządkowując
całośćżyciaizachowanialudzkiegoBożejwoli.SojuszzrodzinąSaudówzapewniłtej
doktryniesupremacjępolitycznąnaPółwyspieArabskimwXIXwieku,natomiast
petrodolarypomogłyspopularyzowaćjąnacałejplaneciewXXwieku.
Rodzajewspółczesnegofundamentalizmu
Obecnysukceswahhabizmuwynikaztego,żewspółgraonznajbardziejskrajnymi
tendencjamiwspółczesnegoislamupolitycznego,któremożnaokreślićterminem
salafijja
(odsłowa
salaf–
‘przodek’,‘poprzednik’;termintenwtradycjikoranicznej
stosujesięprzedewszystkimdotowarzyszyibezpośrednichuczniówMahometa).
Wskładnurtu
salafijja
wchodzągrupyoróżnorodnymcharakterze,środkachicelach,
jednakłączyjeto,żepragnąprzywrócićduchaislamupierwszychwieków,
pojmowanegojakoidealnywzorzec,łączącegoprostotęzdoskonałąjednością.
Odrzucającnowoczesność,salaficiwychwalająpierwotnyislam,gloryfikująlinearną
koncepcjęhistorii,azaważnychuznająuczonychosilnympotencjaleideologicznym
