Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENIE
Pookresieintensywnejurbanizacji,jakinastąpiłwEuropiewdrugiejpołowieXIXiwXXwieku,
współcześnierówniewyraźnymzjawiskiemstałsięproceskurczeniasięmiast.Dotyczyonlicznychośrod-
kówmiejskich,zlokalizowanychwróżnychczęściachkontynentu(Turok,Mykhnenko2007).Najczę-
ściejprocestenjestwynikiemprzekształceńekonomicznych,polegającychnazmianiedotychczasowej
strukturygospodarczej,wktórejdominowałaprodukcjaprzemysłowa.Przemianytewiążąsięmiędzy
innymizrosnącymbezrobociemiemigracjąludności.Czynnikiemsprawczymzmniejszaniasiępopulacji
dużychmiastjestrównieżprocessuburbanizacji,wktórejwynikuludnośćitradycyjnefunkcjemiejskie
„przenosząsię”naprzedmieścia.Przyczynkurczeniasięmiastmałychiśrednich,zwłaszczatychpołożo-
nychwsąsiedztwieprężnierozwijającychsięośrodków,możnadopatrywaćsięwpozostawaniuwcieniu
miastwielkich,któreprzechwytująwiększośćnowychinwestycjiiprzyciągająnowychmieszkańcóworaz
kapitał.Kolejnyczynniktowspółczesnezmianydemograficzne,czylistarzeniesięspołeczeństwaispadek
dzietności.Kurczeniesięmiastjesttakżerezultatemupadkusystemusocjalistycznegoitransformacjispo-
łeczno-gospodarczejwEuropieŚrodkowo-Wschodniej.Skalaomawianegozjawiskawostatnichtrzech
dekadachprzyciągnęłauwagęnaukowców,praktykówidecydentówzajmującychsięrozwojemmiast.
Dziękitemudokonałsięznacznypostępwrozpoznawaniuprzyczynkurczeniasięmiastczyspychaniaich
nawewnętrzneperyferia(m.in.Boom,Mommaas2009;Danser,Piro2012;Pallagstiin.2014),asamo-
rządyirządywEuropieipozaniącorazczęściejpodejmująkompleksowedziałaniawreakcjinanajbar-
dziejbezpośrednie,widoczneiszkodliweefektyprocesukurczeniasięmiast(Haaseiin.2016;Langner,
Endlicher2007;Richardson,Nam2014).
Treśćksiążkiodnosisiędowynikówbadańnajnowszegopaneuropejskiegoprojektubadawczego
nadkruczącymisięmiastami:3SRECIPE„SmartShrinkageSolutions-FosteringResilientCitiesin
InnerPeripheriesofEurope”(Inteligentnerozwiązaniadlaprocesukurczeniasięmiast-wspieraniemiast
prężnychnawewnętrznychperyferiachEuropy,UMO-2016/22/Z/HS4/00629).Projektmiałnaceluin-
nowacyjnewykorzystanieinterdyscyplinarnegopotencjałunaukstosowanychinaukspołecznychoraz
doświadczeniaiwiedzypraktycznejprzedstawicieliwładzlokalnychisektoraprywatnegodowypraco-
waniadługofalowychstrategiiprzeciwdziałanianegatywnymskutkomprocesukurczeniasięmiastwEu-
ropie.WprojekcieudziałwzięłosiedemdużychlubśrednichmiastzFrancji(LeHavre),WielkiejBryta-
nii(Stoke-on-Trent),Polski(Łódź),Rumunii(Timișoara),Turcji(Zonguldak),Holandii(Maastricht)
iPortugalii(Porto).Odnoszącsiędonajnowszychkoncepcjiiteoriiwyjaśniającychomawianezjawisko
(Bontje,Musterd2012;Haaseiin.2014),projekt3SRECIPEskupiłsięnapełnymcyklukurczeniasię
miast,któryjestwynikiemzarównodługotrwałychprocesów,jakinagłychzdarzeńdemograficznych,
gospodarczych,ekologicznychipolitycznych,manifestującychsięwskalilokalnejiprowadzącychdo
utratypopulacji.Negatywneskutkiprocesukurczeniasięmiastzazwyczajwymagająreakcjiwładzlokal-
nych,aczęstotakżerząducentralnego.Dorealizacjicelówprojektuzastosowanoinnowacyjnąmetodę
UrbanFutures(UF),któraumożliwiłaprzetestowanieodporności/prężności(resilience)działańwładz
lokalnychpodejmowanychdziświmięzrównoważonegorozwoju,azwiązanychnaprzykładzrewitali-
zacjąmiast,wseriimożliwychscenariuszyprzyszłości.Pojęcieodporności/prężności(resilience)rozu-
mianejestjakozachowaniefunkcjilubmożliwościświadczeniausługwwarunkachzmian,niezależnie
odtempaiskalizmian.UFbierzepoduwagęnietylkosameprojekty,aleteżwarunkiniezbędnedotego,
abyprojektyteprzyniosłyzamierzonekorzyściniezależnieodmożliwychscenariuszyrozwoju(Lom-
bardiiin.2012;Rogersiin.2012).Podejścietozapewniawglądwpotencjalnekonsekwencjewspółczes-
nychdziałańzzakresuplanowaniaprzestrzennegoiurbanistycznegoprzezuwzględnieniezmieniają-
cychsiępriorytetówspołecznychigospodarczych.Podstawowymargumentemtejmetodyjestzatemto,
żerealizowaćwartoprojekty,którezapewniąpozytywnerezultatybezwzględunacharakterwiększości
scenariuszyprzyszłegorozwoju.