Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
iniedobijąsięnigdypomyślnegokresuswychzabiegów.
PrzeciwieństwemDonKiszotajestSanczoPansa,jegosłużący.
Roztropny,częstonawetdowcipny,oszczędny,przywiązanydoswego
pana,myślącyoswoimdomuirodziniepomimooddalenia,troskliwy
oswegoosła,SanczoPansaprzywiązujeczytelnikadosiebiepomimo
wieluwadswoich:żarłoctwa,tchórzostwa,zbytecznejosiebie
dbałości.
Sanczojestwieśniakiemhiszpańskim,Hiszpanjatokrajdaleki;
SanczoPansażyłtrzystalattemu—topięknykawałczasu.
AilużtakichPansówspotykamyidziś!
Podobnieprawdziwemisąoberżyści,pastuchy;równieżwiernie
odmalowaniprzyjacieleDonKiszota,którzygoratowalidopiero
wtenczas,kiedyjużskutkiemobłędubyłniepowrotniezgubiony.
Aczyniewidujemyludzipodobnychdoowychwielkichpanów
wCerwantesowejpowieści,którzyigraszkęlekkomyślnąrobiąsobie
zludziobłędemdotkniętychistrojąznichżartynierazbardzobolesne,
sądząc,żetłustymochłapemzeswegostołunagrodząichdostatecznie?
Taprawdawopisachsprawiła,żenazwiskazesłynnejpowieści
hiszpańskiejstałysięprzysłowiowemi.DodziśnazywamyDon
Kiszotemczłowieka,usiłującegonarzucićświatuswojeurojenia
imrzonki.Wszystkietewysiłkinosząmianodonkiszoterjialbo
donkiszotyzmu.Zazwyczajwnichtkwizadziornośćjakaś,podobna
dotej,któraznamionowałaDonKiszota.SancząPansąnazywamy
sługusa,którywierniewylizujetalerzeswegopanaipysznisiętem,
żeusługujeznakomitemuczłowiekowi—jakgdybykażdyznakomity
człowiekdobierałsobietakżeiznakomitąsłużbę.Ordynaryjna
dziewka,wktórejktośnaprzekórcałemuświatudopatrzyłsięwielkiej
urody,bywanazywanaDulcyneą.Nawetchude,nędzne,jasnokościste
szkapy,chodzącewzaprzęgualbopodsiodłem,zowiemy
Rosynantami,wskazującichpodobieństwozwierzchowcemDon
Kiszota.
Zapomnianodziśjużoksiążkachrycerskich,przeciwktórympisał
Cerwantes.Natomiastmnóstwoinnychksiążekszkodliwych
zachwaszczaizanieczyszczaumysłytak,żewartoby,abyidziśpisarz
jakiśrównieskuteczniewyśmiałtonadużywaniesłowadrukowanego.
DonKiszotwierzyłwczary,iCerwanteswyśmiewa
gozatonajzupełniejsłusznie.Teraz,poupływietrzystulat,wiara
wczaryzmniejszyłasięnieco.Jednakżedotądzdarzająsięwróżbici,
wróżki,ludziestawiająkabały,miewajązabobony,zajmująsię
gusłami.
