Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
DrogamiAwangardy
Podejmująctękwestię,podkreślił,iżliteraturzepotrzebnesą
nowemyśli,odczytywanezeznakówczasuorazzeznaków
obecnychwpsychiceczłowiekaicałejzbiorowości.Krytyk
trafniezauważył,iżnowamyślliterackajestzawszereakcją
nanowąsytuacjęirzeczywistośćoraznaprzemienność,atak-
żepewnąprzeciwstawnośćideowo-artystycznychtendencji
poszczególnychepok.Wskazywałonnp.naformacjęMłodej
Polski,któraporacjonalistycznejiflspołecznej”orientacjipo-
zytywizmusięgnęładonajtajniejszychgłębinludzkiejpsy-
chiki,ajejmyślbyłaczymśwrodzajuflobjawieniamistycz-
nego”,zaśduszęludzkąuznanozaabsolut.IwłaśnieMłoda
Polskawypracowała,zdaniemKonińskiego,adekwatnydla
swychtendencjistyl,waloryformalneutworów,zapewniając
imogromnąsiłęoddziaływania23.
Krytykpodkreśliłteż,żenowetendencjewpoezjiówcze-
snej,zmierzającedoflspołecznejrzeczowości”,stanowiąwła-
śnieodpowiednikdawniejszychtendencjipozytywistycznych.
Wyraziłprzekonanie,iżopróczpodobnychideipowinnyjed-
nakdojśćdogłosuuczuciareligijne,czy-wszerszymrozumie-
niu-metafizyczne,bowiem-jaktwierdził-flsztukawielka
jestnajbliższąkrewną,rodzonąsiostrąreligii.Jestonazawsze
czymśzpograniczaobjawieńmistycznych,liturgii,obrzędu”.
Konińskiwskazałrównież,żepoezjaisztukawinnynie
służyć,leczprzewodzićreligijnejwyobraźninarodu.Owąflre-
ligijność”pojmowałjednakgłębiej,niechodziłomubowiem
ozewnętrznąornamentykęitradycyjneobrazowanie,obecne
wdziełachocharakterzereligijnym,leczotwórczość,która
miałabybezpośrednizwiązekzwewnętrznymdoświadcze-
niemautorawjegoflżyciusamotnym”.Wspomnianywin-
nymmiejscuartykułuflduchreligijny”oznaczałwujęciuKo-
nińskiegom.in.wiaręwwyższyflŻywySens”rzeczywistości
orazwświatwyższychistotduchowych,dziękiczemutwo-
rzoneztejperspektywydziełouzyskapostulowanyprzez
autorarysmonumentalności.Powstającaztakiejinspiracji
sztuka,sądziłKoniński,przyniesieodbiorcytakżeto,coflnie-
widzialneiniesłyszalne”,otrzymaonarównieżnowoczesne
piętno:flrysścisłejcelowości,oszczędnościpracy,rysświado-
megokonstruktywizmu”.
23OwielkiejwadzetradycjiMłodejPolskidlategokrytykapisałm.in.
B.Mamoń,op.cit.,s.114-119.
