Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Odtegomomentuchadzaliśmycodzienniedogminysłuchaćwygnań-
cówzezrujnowanejżydowskiejUkrainy.Byłonastamkilkoropisarzy.
Żydziopowiadali,amyzapisywaliśmy[…].Potemniektórzyznaswzię-
lisiędoopracowywaniazebranychmateriałówwformieopowiadań31.
Tasamagrupaliteratówwykonywałateżtłumaczeniadlaplanowanej
flUniwersal-Bibliotek”(BibliotekiPowszechnej)wydawnictwaspółdzielcze-
goDaat.
Latem1921rokuFajgenbergskończyłapisaćBajdibregnfunDniester[Nad
brzegamiDniestru],książkęwydanąwWarszawiew1925roku.Toniezwy-
kleciekawyzbiórszkicówreportażowychśredniejobjętości(160stron),
opisującyżyciespołecznościżydowskichwNaddniestrzuwlatach1918-
1921,konkretniewRybnicyiRaszkowie(dzisiajMołdawia),orazprzebywa-
jącychtamżydowskichuciekinierówzOdessy.Narracjaprowadzonajest
bezosobowo,narratorkaniepodajeżadnychszczegółównaswójtemat,nie
bezironii,anawetpewnegopoczuciahumoruopisujenatomiastabsurdy
towarzysząceinstalowaniusięnatychterenachwładzyradzieckiej,którą
wRybnicyucieleśniajedenjedynyŻydkomunista,mającyprzeciwkosobie
całesyjonistycznienastawionemiasteczko:
Naniego,nieszczęsnegożydowskiegokomunistę,któryciągniepo
żydowskiejulicyciężkiwózwładzyradzieckiej,[syjoniści]patrzą
zszyderczymuśmieszkiem.Wszędzieprzeprowadząto,cochcą.
Wszkołachucząhebrajskiegoiśpiewajązdziećmihebrajskiepio-
senki.Musiznimiwalczyć,alebardzomutrudno.
Przedewszystkimtrudnomusłuchać,jakwburżuazyjno-syjoni-
stycznychdomachmówiąoTrockim.Alemusitegowysłuchiwać,bo
musichodzićdotychburżuazyjno-syjonistycznychdomów.Jesttam
przytulnie,dobrzetamusiąśćnakanapie,dobrzetamodpoczywapo
dniuciężkiejpracyprzyszklancegorącejherbatyitamdostajezapo-
mogę[gmileschesed]wśrodęwieczorem,gdyzapłakanażonaprzy-
pominamuojutrzejszymjarmarkuioichgłodującychdzieciach32.
Jakwynikazadnotacjinaostatniejstronieksiążki,powstałaonawRasz-
kowielatem1921roku.WtymsamymrokuFajgenbergopuściłaUkrainę:
mieszkałakolejnowKiszyniowie,BukareszcieiWarszawie,publikując
31
Tamże,s.132-133.WpewnymsensieFajgenbergijejkoledzypopiórzebyliprekursoramipóźniejszych
komisjihistoryczno-literackich,zajmującychsięwlatachczterdziestychgromadzeniemmateriałów
oZagładzieispisywaniemrelacjiocalałych.
32
R.Fajgenberg,BajdibregnfunDniester,Warsze1925,s.18-19.
XVI
Wstęp