Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Sąsiedzkiezło,
sąsiedzkiedobro
47
administracjaNixonaiKissingerareagujenamasowedemonstracjeprzeciwkowojnie
zwiększonymibombardowaniami.DKompleksprzemysłuwojennego”stajesięwrogiem
nowejgeneracjiludzi,którzyotwarciekwestionująleżąceujegopodstawkorzyścizagre-
sywnegowyzyskuekonomicznego.Dlakażdego,ktolubiżyćwprawdziwiedynamicznej
epoce,tenDuchCzasuniemasobierównegowewspółczesnejhistorii.
Sąsiedzkiezło,sąsiedzkiedobro
Zaintrygowanykontrastempomiędzypoczuciempowszechnejanonimowości,zjakim
żyłemwNowymJorku,apoczuciemwspólnotyiosobistejidentyfikacji,jakiejdoświad-
czałemwPaloAlto,zdecydowałemsięnaprzeprowadzenieprostegoeksperymentuwte-
renie,abysprawdzićistotnośćtejróżnicy.
Zainteresowałymnieantyspołeczneskutkianonimowości,wwarunkachgdyludzie,
znajdującysięwsytuacjisprzyjającejagresji,czuli,żeniktniemożeichrozpoznać.Opie-
rającsięnaopisanejweWładcyMuchkoncepcjimasekwyzwalającychwrogieimpulsy,
przeprowadziłembadaniepokazujące,żecijegouczestnicy,którzydziałalianonimowo,
zwiększągotowościązadawalibólinnym,niżci,którzyczulisięrozpoznawalni
1
.Teraz
chciałemsprawdzić,cozrobiąporządniobywatelePaloAltowodpowiedzinastworzoną
przeznaspokusę,zachęcającądowandalizmu.Zaprojektowałemstudiumterenowewsty-
luUkrytejKamery,którepolegałonaporzuceniusamochoduwPaloAltoiporównaw-
czo3tys.mildalej,wBronxie.Naulicachprowadzącychdokampusów:Uniwersytetu
BronxwNowymJorkuiUniwersytetuStanfordapozostawionodobrzewyglądającesamo-
chodyzpodniesionymimaskami,zdjętymitablicamirejestracyjnymiwidoczneDwy-
zwalacze”sygnałówkuszącychobywateli,bystalisięwandalami.Zukrytychpunktów
obserwacyjnychmojaekipabadawczaobserwowałaifotografowałato,codziałosię
wBronxieoraznagrywałanawideozdarzeniawPaloAlto
2
.
WBronxieniezdążyliśmynawetzamontowaćnaszegosprzętunagrywającego,kiedy
pojawilisiępierwsiwandaleizaczęliobrabiaćsamochódtata,wysyłającypółgębkiem
wstronęmamypolecenie,byopróżniłabagażnik,inakazującysynowisprawdzićscho-
wek,podczasgdysamwymontowywałakumulator.Zanimnadeszłowłaściwedzieło
zniszczeniaprzechodnieporuszającysięnapiechotęlubsamochodami,zatrzymywalisię,
abyopróżniaćporzuconysamochódzewszystkichwartościowychczęści.Potychzdarze-
niachrozpoczęłasięparadachuliganów,którzygosystematycznierabowali,anastępnie
demolowali.MiesięcznikTimeopublikowałsmutnąhistorięmiejskiejanonimowości
wdziałaniu,podtytułemPamiętnikporzuconegoauta
3
.Wciągukilkudniodnotowaliśmy
wBronxiedwadzieściatrzyodrębneprzypadkidewastacjinieszczęsnegoOldsmobila.
Wandalamiokazalisięzwykliobywatele.Wszyscybylibiałymi,dobrzeubranymidorosły-
mi,którzywinnychokolicznościachdomagalibysięzapewneszerszejochronypolicyjnej
imniejszegocackaniasięzprzestępcami.Odpowiadającnapytaniazawartewsondażu
opiniispołecznejDzdecydowaniezgodzilibysię”,żezachodzikoniecznośćzaostrzenia
przepisówisprawniejszegoegzekwowaniaporządku.Wbrewoczekiwaniom,tylkojeden
ztychprzypadkówwiązałsięzdziałaniemdzieciaków,delektującychsięprzyjemnością
płynącązniszczenia.Acojeszczebardziejzaskakujące,całetodziełodestrukcjimiało