Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
15
zarównośrodowiskanaturalnego,jakiśrodowiskasztucznego(stworzonego
przezczłowieka)najegozdrowie.Zbiorowiskoludzkiestanowidlaepidemiolo-
gapewnegorodzajulaboratoriumpopulacyjne.Jestonodlaniegozłożonym
organizmem,wktórymcechycharakteryzującetępopulacjęsłużąoceniezjawisk
zdrowotnych.Epidemiolog,badającygrupyludziwichśrodowisku,poszukuje
przytymtakiegopunktuwejściawprzebiegicyklszerzącejsięchoroby,który
byłbypodatnynaskutecznąinterwencję.
EWOLUCJAEPIDEMIOLOGII
Ludzkiewysiłkizmierzającedowyjaśnieniaprzyczynchoróbsięgająpocząt-
kunaszejhistorii.Zpoczątkuchorobyiróżnorodneplagiprzypisywanebyły
przyczynomnadnaturalnym.Przejścieodnadnaturalnegodoprzyrodniczegoro-
zumieniaprzyczynchorobymiałomiejsceokoło400latp.n.e.dziękipracom
Hipokratesa.Autortenwswoichpismachwskazywałnato,żewystępowanie
różnychchoróbjestuwarunkowanebezpośredniolubpośrednioprzyczynami
tkwiącymiwśrodowisku.Głosząctakipogląd,Hipokratesstałsięprekursorem
epidemiologiiśrodowiskowej,oczymświadczynajlepiejnastępującyfragment
ztraktatuHipokratesaOpowietrzu,wodachiokolicach:
Ktokolwiekpragniewewłaściwysposóbuprawiaćnaukęmedyczną,musipostępo-
waćnastępująco.Popierwsze,powinienrozważyćskutki,któremożewywieraćkażda
zpórroku;poryrokubowiemniesąjednakowe,leczróżniąsięznaczniezarównosame
wsobie,jakiwswychprzemianach.Następnąsprawąsąciepłeizimnewiatry,zwłaszcza
te,którepowszechniewystępują,leczite,któresąznamiennedlakażdej,poszczegól-
nejokolicy.Lekarzmusiteżzwracaćuwagęnawłaściwośćwód;skorobowiemróżnią
sięonesmakiemiciężarem,zatemwłaściwościkażdejznichsąbardzoodmienneod
pozostałych.Przybywajączatemdonieznanegosobiemiasta,lekarzpowinienzbadać
jegopołożeniewzględemwiatrówisłońca.Każdebowiempołożenie:północne,połu-
dniowe,wschodnieizachodniemasweodrębnewłaściwości.Lekarzmusiznajwiększą
uwagąocenićobietesprawy,atakżeto,dojakiejwodymadostępludność,czyużywa
wódbłotnistych,miękkichczytakich,któresąjakbytwardeipochodzązkamienistych
wzgórz,czysłonawychicierpkich.Równieżziemię,czyjestnagaisucha,czyzalesiona
iuwodniona,położonaniskoiciepła,czywysokoizimna.Takżeupodobaniamieszkań-
ców-czylubiąpićibiesiadowaćbezczynnie,czyteżsąsilni,pracowici,dużojedzą
imałopiją(...).
Wykorzystująctedane,lekarzmusizbadaćkilkawynikającychznichzagadnień.
Jeżelibowiempoznaondobrzetesprawy,najlepiejwszystkie,awkażdymraziewięk-
szość,poprzybyciudonieznanegosobiemiastaniebędziemutrudnozorientowaćsię
wmiejscowychchorobachlubonaturzetych,któreprzeważają;dziękitemunieznajdzie
sięwkłopocieprzyleczeniuchoróbaniniebędzieczyniłbłędów,cobyłobyprawdopo-
dobnewprzypadku,gdybynieposiadałtejwiedzyprzedprzystąpieniemdorozstrzyga-
