Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.WARUNKIROZWOJU
1.CHRZEŚCIJAŃSTWO.JeszczeprzedIwiekiemnaszejery,gdy
kulturahellenizmubyławnajwiększymrozkwicie,aRzymuszczytu
potęgi,zacząłsiędokonywaćprzewrótwstosunkuludzidoświata
iżycia,któryoderwałichodsprawdoczesnych,azwrócił
kupozaświatowym.Wwieluśrodowiskachpostawaracjonalna
umysłówustąpiłamiejscamistycznej,potrzebydoraźnezeszłynadrugi
planwobecreligijnych.Anowapostawainowepotrzebywydałynowe
religie,sekty,obrządki,systemyreligijno-filozoficzne,całynowy
poglądnaświat.Wnimzaśnowąestetykę.Zdoktrynstarożytnych
wszystkiematerialistyczneipozytywistyczneutraciłyswą
atrakcyjność,odzyskałjąnatomiastplatonizm.Własnymzaśtworem
epokibyłtranscendentny,monistyczny,emanacyjnysystem
neoplatońskiPlotynazjegoekstatycznąteoriąpoznania,etyką
iestetyką.
Najbardziejjednakpłodnewnastępstwa,byłopowstaniereligii
chrześcijańskiej.Wprawdzieprzeztrzywiekiodjejpowstania,podczas
którychwyznawcyjejbylinielicznijeszczeibezwpływunarządy
iogółspołeczeństwa,utrzymałysiędawneformyżyciaimyślenia:
wiekitenależąjeszczedookresustarożytnego.Natomiastodwieku
IV,dokładniejodroku313,gdyzgodniezedyktemKonstantyna
Wielkiegochrześcijaństwomogłojużbyćgłoszonebezprzeszkód,
azwłaszczaodroku325,gdystałosięreligiąpaństwową,noweformy
wzięływżyciuimyśligóręnadstarożytnymi:zacząłsięnowyokres
wdziejach„zamieszkanegoświata”.
Chrześcijaństwomiałooparciewswejwierze,prawiemoralnym,
zasadziemiłości,zapowiedziżyciawiecznego;niebyłamupotrzebna
nauka,filozofia,wszczególnościestetyka.„MiłośćdoBogajest
prawdziwąfilozofią”,mówiłJanzDamaszku,aIzydorzSewillipisał:
„PierwszymzadaniemnaukijestzabiegaćoBoga,anastępnym
ozacnośćżycia”.Jeślizaśchrześcijaństwomiałowyznawaćfilozofię,
towłasną,innąniżdotychczasowa.
ŁacińscyOjcowieKościoławascetycznejAfryceitrzeźwym
środowiskurzymskimwoleliwyrzecsięfilozofiiwogóle.Inaczej
OjcowieKościołagreckiego,czynniwAtenachczyAntiochii,wśród
tradycjifilozoficznych,awidzący,żetakżewśródpoganfilozofia
przesuwasiękupostawiereligijnej:rozumielipotrzebęfilozofii
imożnośćkorzystaniaprzytworzeniufilozofiichrześcijańskiejtakże
