Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6.Rozkwitprozy
wwiekachXIIIiXIV
53
którerównieżstanowiąważneświadectwowzajemnegoprzenikaniasiękultury
WschoduiZachoduwdziedzinieliteraturyparenetycznej,stawiającejsobiezacel
kształtowanieświadomychpostawiwzorówzachowańosóbpełniącycheksponowa-
nerolewżyciuspołecznym.
6.3.DonJuanManuelijegoLibrodelcondeLucanor
DonJuanManuel(1282–1348)–wnukFerdynandaIIIŚwiętego,zdobywcySewilli,
ibratanekAlfonsaXMądrego–topostaćwyjątkowegoformatu.Teninfanthisz-
pańskiejkoronybyłpisarzemświadomymwartościwłasnejtwórczości.Wdedyko-
wanejsynowiCastigosyconsejosasuhijo(Radyiprzestrogidlasyna)napisał:Dwiem,
żesątacy,comnieganią,bopiszęksiążki,alemówięci,iżnieprzestanętegorobić
[...].Auważam,żelepiejjesttracićczasnapisanieksiążekniżgrającwkościlub
czyniącinneniecnerzeczy”.DonJuanManuelbyłautoremniezwyklepłodnym.
Znamyczternaścietytułówjegoksiąg,zczegozachowałosięosiem,awszystkie
stanowiąinteresująceświadectwojegozainteresowańigłębokiejkulturyorazprze-
możnegowpływuwzorca,jakimbyładlaniegodziałalnośćpisarskainaukowastry-
jaAlfonsa.OryginalnośćliterackiejspuściznydonJuanaManuelapodkreślajego
śmiałeibardzoosobiste,odautorskieDja”,otwierającewszystkiejegodzieła.On
samzapewnenieprzypuszczał,żenieśmiertelnąsławęiwiekopomnyhonor,októry
takusilniezabiegałdlaswegorodu,przyniosąmuniewojenneczynyidynastyczne
alianse,leczksiążkipisanewbezsennenoce.
WszystkiedzieładonJuanaManuelaświadomiekreująwizerunekautora,który
reprezentujewłasnystaniród.Przynosząbardzoszerokiobrazśredniowiecznego
społeczeństwa,zeszczególnymuwzględnieniemstanurycerskiego,oczymświad-
cząm.in.Librodelacaza(Księgaopolowaniu),Librodelcaballeroetdelescudero
(Księgarycerzaigiermka)orazLibrodelinfante(Księgainfanta,zwanatakżeKsięgą
stanów).Nauwagęzasługujesilnieautobiograficznycharaktercytowanejjużwcze-
śniejksięgiCastigosyconsejosasuhijoorazLibrodelasarmas(Księgaoherbie),
wktórejdonJuanManueldałwyrazambicjomDrównegokrólom”potomkakróla
FerdynandaIIIŚwiętego.PrawdopodobnieostatniąpracąliterackądonJuanaMa-
nuelabyłdedykowanydominikańskiemuprzeorowiwPeñafielTratadodelaAsun-
cióndelaVirgen(TraktatoWniebowzięciuNajświętszejMariiPanny),świadectwo
głębokiejreligijnościautora.
LibrodelcondeLucanor(KsięgahrabiegoLucanora;tłum.polskieL.Siemień-
skiegopt.RadyPatroniuszoweczyliHistoryjeiprzykładyopowiadanehrabiLukanorowi
obejmujejedyniepierwsząksięgę)tonajbardziejreprezentatywnedziełodonJuana
Manuela.Składasięzpięciuczęści,którełączywkompozycyjnącałośćdialog
dwóchpostaci:hrabiegoLucanoraijegodoradcyPatronia.Częśćpierwszazawiera
50egzempli,trzykolejne–odpowiednio–100,50i30sentencji,piątaiostatnia
totraktatozbawieniuduszy.CałośćkończąsłowaPatronia,płynnieprzechodzące
wkolofon,którymautorzamykadzieło,podającdatę–12czerwca1335roku.
