Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
sięmrzonkąiw1914r.skazałanawegetacjęobaugrupowania,które
pozostałyażdorewolucji1917r.wRosjinamarginesiepolskiegożycia
politycznego.TylkoPPS,działającawtrzechzaborachjakopartiazarazem
socjalistycznaidemokratyczna,zjednocześniemocnozaakcentowanym
programemnarodowym,byławstaniekonkurowaćzprogramemNarodo-
wejDemokracji.
ZapewneznaczeniePPSniebyłobyażtakwielkie,gdybyniepojawie-
lewica
niesięnasceniepolitycznejJózefaPiłsudskiego,którydlarealizacjiidei
niepodległościowa
niepodległościPolskipotrafiłpołączyćkilkanurtówpolitycznych.Wobo-
zielewicyniepodległościowejobokPPSznalazłysię,wywodzącesięztra-
dycjiendeckiejZarzewie,organizacjamłodzieżowa,zktórejrekrutowały
siękadrydoskautinguidrużynstrzeleckich,atakżegalicyjskiepartielu-
dowe.TalentpolitycznyPiłsudskiegopozwoliłsocjalistomszybkozdomi-
nowaćnapoczątkuwojnytepoczątkoworozproszonepoczynania.Sam
Komendantnapoczątkuwojnyzapewnebyłprzekonanyozwycięstwiena
fronciewschodnimpaństwcentralnychidlategonaichpomocyopierał
sweinsurekcyjneplanywmomenciewybuchuIwojnyświatowej.
Czterylatadziałańwojennych,oskalidotejporywEuropienieznanej,
zweryfikowaływszystkieprzewidywaniapolityczne,wtymtakżeplany
polskichpolityków.Niktniepotrafiłprzewidzieć,żetentragicznydlaspo-
łeczeństweuropejskichkonfliktzakończysięklęskąjednocześniewszyst-
kichpaństwzaborczych,mimoiżstanęłyonepoprzeciwnychstronach
frontu.Stwarzałotojednakniepowtarzalnąszansędlanarodupolskiego
naodbudowęwłasnegopaństwapoponadstulatachniewoli.
1.2.
Iwojnaświatowanaziemiachpolskich.
Działaniamilitarne(sierpień-grudzień1914)
1.2.1.Wybuchwielkiejwojny
Rozpoczęcie28lipca1914r.wojnymiędzyAustriąaSerbiąbyłowstępem
dokonfliktu,któregoskaliikonsekwencjiniktwsalonachdyplomatycz-
nychEuropyniemógłprzewidzieć.Kiedy17lipcaRosjapotwierdziłaswój
sojuszzSerbiąiogłosiłamobilizację,aNiemcyponieudanychpróbach
dyplomatycznychodpowiedziałyzłożeniemultimatum,byłooczywiste,
1sierpnia1914r.
żeniktniejestjużwstaniezapobiecwojnie.Wdniu1sierpniaNiemcy
wypowiedziaływojnęRosji,a3sierpnia–Francji.Kiedyrealizującplan
feldmarszałkaAlfredaSchlieffenawojskaniemieckiezaatakowałyneutral-
nąBelgię,równieżWielkaBrytaniaijejdominiastanęłyubokuwalczą-
cychjużsojusznikówztrójporozumienia.Wukształtowanychnapocząt-
kuwojnyfrontachziemiepolskieznalazłysięwcentrumwalktzw.frontu
32