Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.6.KomitetNarodowyPolski
1.6.1.RomanDmowskiwSzwajcarii
PoobaleniucaratuwRosjiodżyłynadziejenarodowychdemokratów,opar-
tenarachubachzwycięstwaententy.Jednakzanimdotegodoszło,progno-
zypolityczneDmowskiego,prawieprzezdwalatapoopuszczeniuprzez
niegoKrólestwa,wydawałysięchybione.JegowyjazdzWarszawydoPio-
dyplomatyczne
trogroduw1915r.,mimostarańktórepodjął,niespowodowałpowrotu
inicjatywy
sprawypolskiejnaarenędyplomatyczną.Niepowodzeniawdziałalności
Dmowskiego
Komitetuipracpolsko-rosyjskiejkomisjipowołanejdosprawyewentual-
nejautonomiiKrólestwaPolskiegoskłoniłygodokolejnegowyjazduprzez
FinlandiędoSzwecji,apotemkolejnodoFrancji,WłochiSzwajcarii,gdzie
starałsięouznaniepolskichaspiracjiniepodległościowych.
Do1917r.państwasprzymierzone,naczelezFrancją,uzależniały
jednakswojąinterwencjęodprzyzwoleniarosyjskiego,aprzygotowa-
nyprzezDmowskiegomemoriałprzekazanyambasadorowirosyjskiemu
wParyżuAleksandrowiIzwolskiemu,dotyczącymożliwejniepodległo-
ściPolskipozakończeniuwojny,niezostałzaakceptowanyprzezRosję.
Czyniłotobezprzedmiotowymiwszystkiestaraniaprzywódcyendecji
doprzełomupolitycznegospowodowanegorewolucjąlutową,kiedysytu-
acjaPolskiuległaraptownejzmianie.
1.6.2.KNPwLozannie
Najpierw27marca1917r.PiotrogrodzkaRadaDelegatówRobotniczych
iŻołnierskichwydałaorędzie„Donarodupolskiego”,wktórymoznajmia-
deklaracjepaństw
ła,żeuznajeprawoPolskidocałkowitejniepodległości.Wdniu30mar-
ententy
ca1917r.takżeRządTymczasowyogłosiłdeklaracjędotyczącąprawa
Polakówdosamostanowienia.Wśladzatym14kwietniarządfrancuski,
nietylkowimieniuwłasnym,aletakżeWielkiejBrytaniiiWłoch,zło-
żyłoświadczenie,żewyrażasolidarnośćzRosjąwdążeniudoodbudowy
Polski.Dmowskiuznałtenmomentzanajkorzystniejszydopostawienia
powtórnienaforummiędzynarodowymkwestiipolskiej,tymbardziej
żejużwcześniej,22stycznia1917r.,prezydentStanówZjednoczonych
WoodrowWilsonworędziuskierowanymdoSenatuwyraziłprzekona-
nieokoniecznościodbudowy„zjednoczonej,niepodległejisamodzielnej
Polski”.PrzystąpienieStanówZjednoczonychdowojnywkwietniunada-
wałotymsłowomolbrzymiąwagępolityczną,biorącpoduwagęnadzieje
aliantównadecydującywkład,jakinowe,zamorskiemocarstwomogło
wnieśćwrozstrzygnięciewojny.Wtensposóbwiosną1917r.nastąpił
zdecydowanyprzełomwstosunkuententydosprawypolskiej.Polska
51