Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
UproguIwojnyświatowejwzaborzepruskimbyłyjużwidoczneskut-
kipolitykigermanizacyjnej.Wedługdeklaracjijęzykowychpodziałroz-
zabórpruski
kładałsięprawiepopołowie:49,8%deklarowałojakoojczystyjęzykpol-
ski,a50,1%niemiecki.Jednakitutajbyławyraźnadysproporcjaregio-
nalna:wWielkopolscejęzykpolskideklarowałook.65%mieszkańców,na
PomorzuGdańskimjednakjużtylko35%.Dominowałowyznaniekatoli-
ckie(niespełna70%wWielkopolsce),adrugimbyłoewangelickie(od30%
wWielkopolscedoprawie50%naPomorzuGdańskim),przyniewielkiej
liczbie(ok.1%)ludnościżydowskiej.Naterenachzamieszkanychprzez
Polakówpozaobszaremzaborupruskiego,naGórnymŚląsku(rejencja
opolska)liczbaludnoścideklarującajęzykpolskiwynosiłaprzytendencji
spadkowejjeszczeok.57%(bylitoprawiewyłączniekatolicy),anaMazu-
rach(rejencjaolsztyńska)49%(przydominacjiwyznaniaewangelickiego,
którewcałejrejencjideklarowałoponad70%mieszkańców).
1.9.3.Zmianywstrukturzezawodowej
WywiezienieprzezRosjandużejczęściwyposażeniazakładówprze-
mysłowychzKrólestwaPolskiego,apotemrabunkowapolitykaniemie-
załamanieprodukcji
cka,spowodowałynietylkozałamanieprodukcji,aletakżeraptownyspadek
ispadekzatrudnienia
zatrudnieniarobotników.Tylkook.14%znichpotrafiłoznaleźćdlasiebiepo
robotników
zakończeniuwojnyzatrudnieniewzdewastowanychprzedsiębiorstwach.
Bezrobocierejestrowanepowojniesięgało,wpołowie1919r.,przystałej
tendencjirosnącej,ok.350tys.osóbizaczęłosięzmniejszaćdopieropoma-
sowychpowołaniachdoarmiipolskiejnaprzełomie1919i1920r.Naskutek
brakupracynastępowałaszybkapauperyzacjaludności,szczególniewmia-
stach,orazradykalizacjanastrojówspołecznych.Zmuszałoto,przedustabi-
lizowaniemsięsytuacjigospodarczejodrodzonegopaństwapolskiego,do
poszukiwaniadoraźnychformpomocycharytatywnej.Jużwstyczniu1915r.
biskupAdamStefanSapiehazdecydowałsięutworzyćKsiążęco-BiskupiKo-
mitetPomocydlaDotkniętychKlęskąWojny,któryzapośrednictweminsty-
tucjikościelnychmiałnieśćpomoccharytatywnąpotrzebującym.Podobną
rolęodgrywałykomitetyobywatelskiewKrólestwiePolskim.
Robotnicyiczęściowotakżerzemieślnicyniemogącyznaleźćdlasie-
biezatrudnieniajakopracownicynajemnizasilalialbomarginesspołecz-
emigracjazarobkowa
ny,albodecydowalisięnaemigracjęwposzukiwaniupracy.Ziemiepolskie
porozpoczęciuprzezNiemcyokupacjiw1915r.byływogóletraktowane
jakoprawieniewyczerpanyrezerwuarsiłyroboczej.Rządniemieckiza-
decydowałm.in.ozatrzymaniunastałedotejporytylkosezonowoprzy-
jeżdżającychdoRzeszyNiemieckiejrobotników,wielubyłoichzwłaszcza
wpruskichprowincjiwschodnich.Przyznanoimszczególnystatustzw.
jeńcówcywilnych.Ichliczbazostałaoszacowananaprawie300tys.,po-
chodzilizarównozKrólestwaPolskiego,jakizGalicji.Po1915r.,wwy-
63