Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
98mldmarekpochodziłozzadłużeniawewnętrznegoizewnętrznego)
doprowadziłowkońcuschyłkuwojnydoolbrzymiejinflacji.Ilośćpienię-
dzynarynkuw1918r.,wporównaniuzrokiem1914,wzrosłaponad
jedenastokrotnie,cooznaczałoutratęzaufaniaidomarkipolskiej,powią-
zanejkursowozwalutąniemiecką.
1.11.Oświata,nauka,kultura
1.11.1.Inteligencja
NaziemiachpolskichjużodpołowyXIXw.,obokstopniowoodchodzące-
gowprzeszłośćdawnegopodziałustanowego,corazwiększąrolęzaczęła
odgrywaćnowastratyfikacjaklasowo-warstwowana:burżuazję,robotni-
ków,chłopóworazzajmującącorazsilniejsząpozycjęwżyciuspołecz-
nym,szczególniemiast,inteligencję.Torozwarstwieniezależałojużnie
odurodzenia,aleodrodzajuzatrudnieniaiosiąganychdochodów.
Inteligencjawzorceobyczajoweczerpałajednaknaziemiachpol-
skichztradycjiszlacheckiej,aczkolwiekniebyłagrupąhomogeniczną
charakterystyka
iwdużymstopniuwywodziłasięześrodowiskmieszczańskichichłop-
inteligencji
skich.Prestiżtejgrupystopniowowzrastałnaziemiachpolskich,głównie
zracjizajmowaniacorazwyższychstanowiskwhierarchiiurzędniczej
orazkształtowaniasiętejgrupyjakogłównejwarstwyopiniotwórczej.
Inteligencjawyróżniałasięgłównieswoimśrednimiwyższymwykształ-
ceniem,aletakżewykonywanymizawodami,znajdującnajczęściej
zatrudnieniewurzędachioświacie.Jejprzedstawiciele,zależnieod
zdobytegowykształcenia,pełniliwspołeczeństwiefunkcjenaukowe,
kulturoweorazideologiczneiorganizacyjne.Inteligencjaoznaczała
kategorięświadomościową,praktycznienieujmowanąwklasycznych
źródłachstatystycznych.Jejspecyfikapolegałanaoderwaniuodinnych
warstwspołecznychzarównopodwzględemzajmowanejpozycjispo-
łecznejjejprzedstawicieli,jakiinteresówgrupowych.Zaliczalisiędo
niejzarównoprzedstawicieleokreślonychgrupzawodowych,wcześniej
określanychjakowolnezawody(np.lekarze,adwokaci),którzywwięk-
szościutracilijednakwciąguostatnichdwóchstulecitenstatus,stając
siępracownikaminajemnymi,główniewadministracjipaństwowej,jak
iciktórzywykonywaliszczególnefunkcjespołeczne(przedewszyst-
kimkulturowe),czemuprzypisywanokoniecznośćposiadaniaprzezjej
przedstawicieliwyjątkowychcech:konfesyjnych,etycznychczynauko-
wych.Toostatnieznaczeniedodatkowokomplikujeuzyskaniejasności
terminologicznej,ponieważwydzielazinteligencjiinnągrupę,okreś-
lanąnajczęściejmianemintelektualistów,czyliwarstwyspołeczno-
-zawodowejwewnątrzinteligencji,zajmującejsiętwórczościąnaukową
67