Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
mieszkańcówkształciłosię21uczniów.Zatow130szkołachśred-
nichwGalicjii282wKrólestwiePolskimmiejsceznajdowałojużtylko
5uczniówna1000mieszkańców.Jednaknienależyprzytymzapominać
ocałkowitymzgermanizowaniuszkolnictwaśredniegowNiemczech,
gdziedostępdogimnazjówiszkółzawodowychbyłwprawdzieznacz-
niewiększyniżnainnychziemiachpolskich,alestawałysięonejedno-
cześniemiejscemszybkiejakulturacjiPolaków.Takiprocesniezachodził
aniwKrólestwiePolskim,anitymbardziejwcałkowiciepolskimszkol-
nictwieśrednimGalicji.
1.11.3.Polskieszkoływyższe
Winstytucjonalnymszkolnictwiewyższym,obokjużistniejącychwau-
striackiejGalicjipolskichszkółwyższych(UniwersytetJagielloński,Uni-
polskieszkoływyższe
wersytetLwowski,PolitechnikaLwowska,AkademiaSztukPięknych
wGalicji
wKrakowie,AkademiaWeterynaryjnaweLwowie,AkademiaRolni-
czawDublanach),zaczęłysiękształtowaćnowepolskieuczelnie,któ-
remogłystopniowoprzejmowaćzadaniaedukacyjneikształcićkadry
niezbędnepóźniejwodbudowiepaństwapolskiego.Początkiemtwo-
rzeniasiępolskiegoszkolnictwaakademickiegonaterenachokupowa-
nychprzezNiemcówstałosięzałożeniejeszczeprzedwybuchemwojny
TowarzystwaKursówNaukowych,pomyślanegojakopolskaprywatna
uczelniawyższa,mającakontynuowaćtradycjęUniwersytetuLatające-
go.W1918r.ztejinicjatywyzrodziłasięjużwniepodległejPolsce
WolnaWszechnicaPolska.
Największeznaczeniemiałoutworzeniepaństwowychpolskichszkół
wyższychwWarszawie.Zazgodąwładzniemieckichprzekształcono
utworzenie
dotychczasowyrosyjskiUniwersytetCesarskiwpolskiUniwersytetWar-
państwowych
szawski,naczelektóregostanąłjakorektorprof.JózefBrudziński,wy-
bitnypediatra,późniejczłonekRadyStanu.Równieżw1915r.powstała
polskichszkół
wyższych
wWarszawie
PolitechnikaWarszawska.Sięgałaonaswątradycjączasówzaborurosyj-
skiegoiutworzonegow1898r.InstytutuPolitechnicznego,alepoewa-
kuowaniuprawiewcałościwgłąbRosjijegopracownikówiwyposażenia,
pouzyskaniuzgodywładzniemieckichtakistotnądlapotrzebnowo-
czesnegospołeczeństwaszkołękształcącąinżynierówitechnikówzorga-
nizowanoodnowa,jużzpolskimikadramiipolskimjęzykiemnauczania.
W1917r.Politechnikazostaładefinitywnieprzejętaprzezpolskiewładze
Królestwa.Podobneznaczeniedlapolskiejnaukimiałoutworzenieprzez
LeonaPawłaMarchlewskiegoPaństwowegoInstytutuNaukowegoGospo-
darstwaWiejskiegowPuławach.Dotychczasistniejącaplacówkarosyjska
zostałaprzezaustriackiewładzeokupacyjneprzekazanawładzomKróle-
stwa,coumożliwiłokształceniejużpolskiejkadryagronomów.W1915r.
powstałarównieżwWarszawieSzkołaNaukSpołecznychiHandlowych,
69