Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Fryderyka.Powiedzianootymwiele1pozostawmyzatemsprawykozetekihaftówna
uboczu.
WjakichpokojachidomachmieszkałFryderyk?Nie!wjakimmieszkałmieście,w
jakimkraju,wjakiejEuropie?
Fryderykwymawiałjużdobrychkilkadziesiątkówsłów,kiedypodWaterloo
skończyłasiękarieraczłowieka,dziękiktóremunadEuropąniósłsięprzez,piętnaścielathuk
artyleryjskiejkanonady.PanMikołajzaśnieumiałzbytdokładniezapomniećolecie1794
roku,kiedytosłużyłwNarodowejGwardiidowodzonejprzezszewcaKilińskiego.
Tak1aniwWarszawie,aniwżadnymzmiastEuropyniezapomnianopamiętnej
daty14lipca.
14lipcazburzonoBastylię.Tegodniaparyżanieudowodniliświatu,żeani
prawodawstwokrólewskie,anikrólewskiewięzienianiewieczne.Byłotodoświadczenie
groźnedyrektorzypolicjicarskichikrólewskichstaralisięwmówićobywatelomswych
krajów,żeniedokonałosięnigdy.Historiajednakniedbaodyrektorówpolicjiniedba
nawetokongresymonarchów.
Wroku1815kilkaukoronowanychgłówpostanowiłożepodyktujehistoriiswoje
zdanieoEuropie.WpauziepomiędzyjednymadrugimkongresowymbalemkoronęIran
cuskąwłożylinagłowęBourbona.Iotozrzuciłmuzgłowypiętnaścielatpóźniejlud
paryski.PoKaroluXwłożyłkoronęFilipOrleański.Nienadługo1ludparyskizrzucił
muzgłowy22dniamiesiącalutegowroku1848.
AlenietylkoFrancjaniezapomniałaWielkiejLekcji14lipca.
FryderykbyłuczniemszóstejklasyLiceum,gdydyrektorwarszawskiejpolicji
podpisałnakazyaresztowaniaczłonkówTowarzystwaPatryotycznego.Wczterylatapóźniej
podWarszawąpoczęływstawaćłunylistopadowejrewolucji.WpięćzaślatpóźniejParyż
przywitałFrydrykasceną,októrejtakpisałdoTytusaWoyciechowskiego:
nNaprzeciwkomniestanąłkwaterągenerałRamorino,wmiejscutaknazwanemCité
Bergère...WiadomoCizapewne,jakgowszędzieNiemcyprzyjmowali,jakgowStrasburgu
Francuzi,zaprzęgnąwszysięwmiejscekoni,wtryumfieciągnęli,słowem,wiadomyCiten
entuzjazmlududlanaszegogenerała.Paryżniechciałbyćostatnimwtymwzględzie...
...Wparędnipóźniejwalisięogromnemnóstwojużnietylkomłodzieży,alei
pospólstwa,zebranegopodPanteonem.nadrugąstronęSekwanydoRamorina.Jaklawina
śniegu,imwięcejulicprzechodzi,tymogromniejszamasatworzysięludzi,przymoście
Pont-Neufoczekującananichkonnażandarmeriarozpraszaćwszystkichzaczyna.Wielu
pokaleczonych,alemimotomnóstwoludzizebrałosięnabulwarachpodmoimioknami,
żebyzłączyćsięrazemzidącymizdrugiejstronymiasta.Policjanicpomócniemogła,tłumy
corazstawałysięwiększe;przyszedłoddziałinfanteryi.szwadronhuzarów;adiutantplacu
rozkazałgwardyimunicypalnejiwojskuspychaćztrotuarówizulicyciekawszeimruczące
pospólstwo;łapią,aresztują(wolnynaród!)...
...wszystkoskończyłosięnazaśpiewaniuogromnymchóremokołopółnocy:Allons
enfantsdelapatrie...Jakienamniewrażeniezrobiłytegroźliwegłosynieukontentowanego
ludu,anipojmiesz.”
LudparyskizaokrzykViventlesPolonais!otrzymywałodpowiedźodswegorząduna
szablachszarżującychhuzarów.OkrzyktenznaczyłbowiemtakżenPreczztyranią!”inNiech
żyjewolność!”RządOrleańczyka,tłustegokrólaepisjerów,wiedziałdobrzeotym,żelud
paryski,manifestującwobroniewolnościPolaków,manifestujetakżewobronieswojej
własnejwolności.
WiedziałotymtakżeFryderykcorazlepiejidokładniejpoznawałmiastaikraje,w
którychmieszkał.Czyżważnemogąbyćzatemkoloryiwzoryfiranekzawieszonychna
oknachjegomieszkań,jeślizaowymioknamiśpiewanoogromnymchórem:Allonsenfantsde
lapatrie!
6