Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Rozdział1.Oduniwersytetuhumboldtowskiegodouniwersytetuprzedsiębiorczego
szkołamitypuuniwersyteckiego,anawetzakademiąplatońską.Niemniejjednak,
jeżeliprzyjmiemykryteriumciągłościorazautonomiiakademickiej,topoczątki
uniwersytetówtkwiąwgłębokimśredniowieczu[Tight1988].
Cezurąwrozwojuideiuniwersytetubyłowdrożeniemodeluuniwersytetuhum-
boldtowskiegowBerliniewpierwszejpołowieXIXwieku.Tenhistorycznypunkt
odniesieniapozwalanastworzeniebardzouproszczonejchronologiietapówrozwoju
uniwersytetów,uwzględniającejjedynietrzyetapy:
1)uniwersytetprehumboldtowski(średniowieczny),
2)uniwersytethumboldtowski(oświeceniowy),
3)uniwersytetposthumboldtowski(współczesnyiprzyszły).
Chociażtyphumboldtowskistałsięwzorcemrozwojuuniwersytetu,tobyłon
adaptowanydowarunkówfunkcjonowaniaróżnychkultur,tradycjiisystemówpraw-
nych.Przykłademmożebyćmodelanglosaski,któryróżnisięodkontynentalnego
silniejsząorientacjąnastudentaoraznakontaktzotoczeniembiznesowym[Kwiek
2010,s.108].Uproszczonysposóbpatrzenianachronologięrozwojuwspółczesnego
uniwersytetupozwalaprzeanalizowaćnajważniejsząośdokonującejsiętransforma-
cji,uwzględniającjednocześniekrytycznestanowiskazarównowobecHneoliberal-
nych”zmian,jakiproblemyanachronizmumodeluhumboldtowskiego[Sabour2015,
s.243–259;Josephson,Karlsohn,Östling2014;Pechar2012,s.6].
1.2.Uniwersytettypuhumboldtowskiego
Instytucjauniwersytetutypuhumboldtowskiegozostałaukształtowanapodwpły-
wemoświeceniowychkoncepcjiwBerliniewpierwszejpołowieXIXwieku.Według
wielubadaczytentypuczelnirozpowszechniłsięnacałymświecieicałkowicie
wyparłpoprzedniąwywodzącąsięjeszczeześredniowieczaformacjęuniwersytetu
Itypu[Nybom2007,s.55–80].Przycałymzróżnicowaniuuniwersytetówzwiązanym
zkontekstemspołecznym,gospodarczymikulturowymichfunkcjonowaniawróż-
nychkrajachmożnaodnaleźćwspólnyrdzeńwartościinstytucjiedukacyjnej,której
zrębyopisałiwdrożyłWilhelmvonHumboldt[Hohendorf,vonHumboldt2000].
Poszukującfundamentówkonstytuującychuniwersytet,możnadostrzecpięćzasad:
•jednościwiedzyinauki,
•jednościbadańikształcenia,
•jednościprofesorówistudentów[Zakowicz2012],
•wolnościiautonomiiakademickiej,
•jednościduchanarodowego.
Jednośćwiedzypostulowałaprzedsięwzięciepoznawczesłużącepoznaniu
prawdyiemancypacjiczłowieka.Centralnąrolę,wzamyślevonHumboldta,wdocie-
kaniachnaukowychmiałyodgrywaćwydziałyfilozoficzneihistoryczne,któreinte-
growałygmachwiedzy.Jednaknaukabyławidzianajakocałość,rozwijającasięwraz