Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Moratoriaiorzecznictwosądowe
RozdziałI
Waloryzacjawokresiepierwszychlatniepodległości
1.Moratoriaiorzecznictwosądowe
Okresyniepokojówspołecznych,będącewynikiemwojen,rewolucji,klęsk
żywiołowych,kryzysówgospodarczych,powodująwieletrudnościzwią-
zanychzobrotemprawnym,zwłaszczawzakresiewykonaniazobowiązań.
Spowodowanejesttoniemożnościącałkowitegowykonaniaświadczenia
przezdłużnikanarzeczwierzyciela,acozatymidzie-zniewykonaniem
zaciągniętegozobowiązania.Rozwiązanietegozagadnieniamożebyćróż-
ne.Polegam.in.naudzieleniudłużnikowimoratorium,rozwiązaniuza-
ciągniętychuprzednioumów,wtymnawzajemnymzwrociedokonanych
świadczeńprzezstrony,czyteżwoparciuoklauzulęrebussicstantibus.
NaziemiachpolskichjużwdawnejRzeczypospolitejbyłaznanainstytucja
tzw.listówmoratoryjnych,któreodraczałyzapłatęprzezdłużnikanależno-
ściwprzypadkuniezawinionychprzezniegookoliczności,takichjak:woj-
na,pożarczyspustoszeniedóbrprzezwroga32.WpierwszejpołowieXIXw.,
wzwiązkuzwojnamidobynapoleońskiej,naziemiachpolskichuchwałą
KomisjiRządzącejzkońcastycznia1807r.zostaływstrzymanepostępowa-
niasądowewsprawachcywilnychnaokreswojny,pozaenumeratywniewy-
mienionymirodzajamispraw.Nosiłotomianotzw.iuristitium33.Wokresie
konstytucyjnymnaobszarzeKsięstwaWarszawskiegozostaływprowadzo-
32
SzerzejP.Dąbkowski,Prawoprywatnepolskie,t.2,Lwów1911,s.455-457;Z.Zdrójkowski,
Ziemskieprawoprywatne(w:)HistoriapaństwaiprawaPolski,t.2,OdpołowyXVwieku
dor.1795,red.J.Bardach,Warszawa1966,s.274-275,297;VoluminaLegum,t.2,s.1209;
VoluminaLegum,t.4,s.996;VoluminaLegum,t.5,s.568-569.
33
Zob.A.Korobowicz,Sądownictwo(w:)HistoriapaństwaiprawaPolski,t.3,Odrozbiorów
douwłaszczenia,red.J.Bardach,Warszawa1981,s.121.
23