Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Moratoriaiorzecznictwosądowe
Wynikaztego,żepolskawalutaobiegowa-markapolska,stawałasię
tzw.pieniądzempapierowym,któregowartościstronyniebyływstanie
przewidzieć.Pieniądztakijestbowiemnnajszkodliwszymsurogatempie-
niężnym,ponieważwnastępstwachswoichwprowadzanietylkorozstrój
wżyciegospodarczeifinansepaństwowe,alepodważawspołeczeństwie
poczuciepraworządnościizaufaniadowładzpaństwowychisamego
państwa”69.Zdaniatakiegobyłm.in.F.Zoll,którynawetuznał,żeskoro
markapolskaniejeststałymmiernikiemwartości,niejesttakżepieniądzem
sensustricto.Stanowinatomiastjedynieogólnyśrodekwymiany70.Podobną
opinięwyraziłF.Zweig,którywdodatkudokrakowskiegonCzasu”napi-
sał:ntemczasemdziśposługujemysiętylkosurogatempieniądza-zna-
kiemobiegowymowartościzmiennejzgodzinynagodzinę”,zaśnmarka
polskajużdawnoprzestałabyćmiernikiemwartości.Jesttylkośrodkiem
obiegowym”71.Dlategouważano,żekoniecznejestwprowadzeniewaluty
złotej,gdyżnzniesieniezłotajakośrodkawymiany,azastąpieniegopa-
pieremjestniebezpieczne:emisjaniejestdostosowanadopotrzebobrotu,
aposiadacharakterprzymusowejpożyczkipaństwowej”72-pożyczki,którą
musiałopłacićcałespołeczeństwo,zwłaszczawarstwynajuboższe.Zdać
bowiemnależysobiesprawęztego,żedrukpieniądzapapierowegozawsze
stanowiostatecznyśrodekwniebezpiecznejchwilidlabytupaństwowe-
go,acozatymidzie,ponieważjestsytuacjąanormalną,powinienbyćjak
najszybciejzarzucony73.Znakomicieteprocesyilustrujądanestatystyczne
dotyczące:działalnościPKKP,kursuwalutobcychorazwskaźnikówkosz-
tówutrzymaniawWarszawie74.Omawianezjawiskanasiliłysięw1923r.
Przedstawiatoponiższatabela.
69
S.Głąbiński,TeorjaEkonomiki…,s.310.
70
F.Zoll,Stałymiernikwartości,TydzieńPolski1923,nr13,s.9.
71
F.Zweig,Miernikzłoty,dodatekekonomicznydoCzasu,30kwietnia1923.Zob.S.Głąbiński,
WykładEkonomikiSpołecznejwrazzzarysempolitykiekonomicznejizhistoryąekonomi-
ki,Lwów1913,s.295-299;tenże,NaukaSkarbowości,Warszawa-Lwów1925,s.565-566;
Z.Stahl,Uwagiowspółczesnychdoktrynachmonetarnych,PPiA1930,nr1,s.35-37.
72
E.Strasburger,Zagadnieniewalutypodczaswojny,Ekonomista1919,t.2,s.4.Zob.A.Krzy-
żanowski,Owalucienaszejiśrodkachjejuzdrowienia,GB1922,nr4;W.Natanson,Zagad-
nienienaprawyskarbu,GazetaAdministracjiiPolicjiPaństwowej1923,nr46.
73
S.Głąbiński,TeorjaEkonomiki…,s.317.
74
Zob.RocznikStatystykiRzeczypospolitejPolskiej.RokwydaniaI1920/22,cz.2,Warsza-
wa1923,s.223-227,248-250;RocznikStatystykiRzeczypospolitejPolskiej.RokwydaniaIII
1924,Warszawa1925,s.159;RocznikStatystykiRzeczypospolitejPolskiej.Rokwydawnictwa
V1927,Warszawa1927,s.218.
33
