Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
50
1.Zaryshistoriirozwojulin
1.2.4.Pierwszelinywykonanezdrutówciągnionychzestali
węglowych
WykonanielinzdrutówstalowychzbiegasiędrugąfaząRewolucjiPrzemysłowej
wEuropieinaświecie.Potąnazwąkryjesięcałośćzmiantechnicznych,ekono-
micznychispołecznychbędącychkonsekwencjątransformacjigospodarkiopartej
nawykorzystaniuprostychodnawialnychźródełenergii(wiatr,woda,mięśnie,
zwierzęta)narzeczgospodarkiopartejnasurowcachmineralnychbędącychnośnika-
mienergii.WwiekachXVIIIiXIXbyłtowęgiel,awwiekuXX-ropanaftowa
igazziemny.Byłotozwieńczenieprocesuprzechodzeniaodsystemuopartegona
rolnictwieihodowlinarzeczgospodarkiprzemysłowej.Wtymokresiekształtowa-
łasięteżwspółczesnakulturamiejska.Nastąpiłotopookresieprotoindustralizacji,
czylikoncentracjiprodukcjiwjednymmiejscu,przymodernizacjistarszychtechno-
logiiiwolnejsileroboczej,czylisystemumanufaktur.Systemtenzastąpiłwcześ-
niejszesystemypańszczyznyorazsystemcechowy.
Linystalowepowstaływokresietzw.DrugiejRewolucjiPrzemysłowej,która
przypadanadrugąpołowęXIXw.ipoczątkiXXstulecia.Spowodowanazostała
gwałtownymrozwojemnauki,któremutowarzyszyłopowstanienowychrozwiązań
technicznych,azwłaszczaunowocześnienieprodukcjistali.Abymożnabyłowyko-
naćlinyskładanezdrutówzestaliwęglowej,musiałypojawićsięnowetechnologie
naposzczególnefazyprodukcji:
produkcjataniejstaliokontrolowanymskładzieijakościwdużychilościach;
technologieciągnieniadrutówożnychśrednicachorazowymaganejwytrzy-
małościitrwałościzmęczeniowej;
wytrzymałemaszynyumożliwiająceskręcaniesplotekzdrutówodużejwytrzy-
małośćisplotekwlinyjakowyrobufinalnego;
metodyzabezpieczaniadrutówiwyrobufinalnegoprzedkorozją.
Ludzieopanowalitechnologięwytwarzaniawyrobówzestaliwęglowejkutej
ok.1,5tys.latp.n.e.Przezprawie3tys.latstal,awłaściwieżelazo(wznaczeniugoto-
wegowyrobu),otrzymywanowpostaciciastowatej,zanieczyszczonejżużlemmasy.
Należałojązgrzaćwjednorodnąbryłęinastępnieprzerobićwstalwęglowąoza-
wartościpierwiastkawęglaCdo2,4%metodąkuciawatmosferzetlenowejwwyso-
kiejtemperaturze.JednymznajwiększychzagłębiprodukcjitegosurowcawEuropie
wstarożytnościbyłypolskieGóryŚwiętokrzyskie.Procesbyłdrogiimałowydajny.
JegousprawnienienastąpiłowAnglii.AbrahamDarby(1678-1717)w1709r.skon-
struowałwielkipiecopalanyniewęglemdrzewnym,alekoksem.Jednakdopiero
zwynalezieniemw1855r.przezHenrykaBessemera(1813-1895)procesupopra-
wiającegojakośćstali(rys.1.31),przezwyeliminowanieskładnikówniemetalicz-
nychzestopu,stalwęglowastałasiępodstawowymmateriałemkonstrukcyjnym
wprodukcjimaszyn.Dotegoczasustalprodukowanawprocesiewielkopiecowym
byładrogaikiepskiejjakości.