Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
2.Teorie,metodyaflideologizacje”
Rozdziałpierwszy:Uwagiometodzie
Współcześniepojawiająsięwśródteoretykówliteraturygłosy,które
wsposóbdośćzdecydowanyodmawiająbadaczomtekstówdawnych
prawastosowaniametodologiipowstałejwXXstuleciudoreinterpreta-
cjinapisanychprzedwiekamiprzekazówjęzykowych.Asięganieprzez
flstaropolan”poalternatywnemetodynazywasięczasamipostępowaniem
flahistorycznym”iflantytradycyjnym”.Kwestionowanejestteżniekiedy
używaniepojęciakarnawalizacjiprzyodczytywaniusensówwybranych
utworówliteraturystaropolskiej.Aprzecieżjegopowstaniełączyćmożna
zBachtinowskąanaliząrenesansowegodziełaRabelais’go.Motywacjądla
owegoflzakazu”jesttłumaczenie,żeutworystaropolskiebyłyflodczyty-
waneniegdyśwedługinnegoklucza”460Wypadawtymmiejscujedynie
poprzećwywodyPawłaBohuszewicza,zdaniemktórego
towłaśniekontaktztekstemdawnymstałsiękatalizatoremnajważ-
niejszychkoncepcjiinterpretacjiwwiekuXX:czytoGadamerowskiej
hermeneutyki[ś]czyFischerowskiegoneopragmatyzmu[ś],aame-
rykańskinowyhistoryzmpowstałjakofloddolnateoria”wiążącaze
sobąwładzęiliteraturęrenesansową470
Stosowaniejednakalternatywnychmetodbeznależytegonamysłurodzi
pewneniebezpieczeństwa.Upropagatorównowychmetodologiiwbadaniu
literaturystaropolskiejpojawiająsiętakiepostulaty,któredomagająsię
flujawnianiadziejowejperspektywy,zktórejdokonujesięogląduliteratu-
ry[ś]”48.TegotypustwierdzeniasłusznieniepokojąAgnieszkęCzechowicz,
46
Por.A.Stoff:Dlaczegokarnawalizacja?W:Teoriakarnawalizacji.Kontekstyiinterpre-
tacje.Red.A.Stoff,A.Skubaczewska-Pniewska.WydawnictwoNaukoweUniwersytetu
MikołajaKopernika,Toruń2011,s.8.Badaczmanamyślizapewnewywodzącysię
zantykugrecko-rzymskiegosystemregułgatunkowychiretorycznych,niemniejjed-
nak,jakwskazujepraktykaliterackachociażbyJanaKochanowskiego–byłyonejedynie
wskazówkądlawybitnegoartysty,anieniewolniczymnakazem.Zresztąrenesansowa
zasadaaemulatio(propagującarywalizowaniezwybitnymiosiągnięciamiantyku)przy-
czyniłasięjużwrenesansiezarównodoznacznychprzekształceństyluikompozycji
różnychwytworówpoetyckich,jakidoznacznychzmianwformiesamychgatunków
literackichwywodzącychsięztradycjiantykugrecko-rzymskiego;powstałoteż,zwłasz-
czawbaroku,wielegatunkównowych,nieobecnychwkompendiachstarożytnychgra-
matykówiretorów;niektórenowopowstałegatunkizostałyskodyfikowaneflwtórnie”
wpoetykachsiedemnasto-iosiemnastowiecznychjużnapodstawieliterackiejpraktyki.
Por.T.Michałowska:Staropolskateoriagenologiczna.ZakładNarodowyim.Ossolińskich,
Wrocław1974.
47
P.Bohuszewicz:Metodybadańliteraturystaropolskiejdziśś,s.149.
48
P.Bohuszewicz:Związkiniebezpieczne,związkikonieczneś,s.266.
