Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Mikrosocjologiajakodyscyplinaspołeczna
odpowiedźnapytanieomiejscemikrosocjologiiwśródinnychdziałówsocjologiijest
niemożliwabezustaleniaontologicznegostatusumikrostrukturspołecznych.
1.4.1.Realizmontologiczny.Realizmontologicznynagrunciesocjologiizakłada,że
istniejąrealnietakzwanecałościspołeczne,awięcżerealnieistnieją:klasaspołeczna,
naród,społeczeństwo,ród,plemięitp.,żecałościteniesąsprowadzalneanidojedno-
stekludzkich,anidoprzedstawieńzbiorowychczynazwzwiązanychzwielościąjedno-
stek(Rybicki1979:52).Pojawiasięjednakpytanie,którestawiatakżePawełRybicki,
cotoznaczy,żeowecałościistniejąrealnie?Jakistniejąonerealnie?Oczywiścieprzede
wszystkimtrzebastwierdzić,żeniewchodzituwgręjakieśtrywialneprzeciwieństwo
wstosunkudonominalizmuwjakiejkolwiekjegopostaci.Niejesttak,byrealista
–twierdząc,iżcałościistniejąrealnie–zaprzeczałrównocześnieistnieniujednostek
ludzkich.Problemleżygdzieindziej.Otóżdlarealisty,,Zbiory,przynajmniejniektóre
zbiory(takie,któremożnanazwaćzbiorowościamispołecznymi)mająwłaściwości
realne,wychodzącepozasferęstatystycznąiniesprowadzalnedosferyprzedstawień’’’
(Rybicki,1979,s.53).Natymproblemsięjednakżeniewyczerpuje.Całościspołeczne
mająbowiemdośćzłożonycharakter,składająsięzszereguelementów,ajednym
znajdonioślejszychustaleń,jakichmusidokonaćrealista,jestodpowiedźnapytanie,
czyrealnieistniejącecałościskładająsięzjednostekludzkichczynie.Ponadto:do
jakichkonsekwencjipoznawczychprowadzijednolubdrugieustalenie,tojestustalenie,
iżcałościzłożonesązjednosteklubżeowecałościzjednostekludzkichdefactonie
sązłożone.Innepytanie,dośćbliskozwymienionymizwiązane,tozagadnienie:,,[...]
czycząstkowymwspólnotomiinnymzwiązkommiałbyprzypadaćbytrealnytaksamo
rozumianyjakbytspołecznejcałości?’’(tamże,s.54).
PrzekonywającerozwiązanieowychproblemówmożnaodnaleźćwpracachWar-
rinera.Twierdzion,żedlarealistygrupajesttaksamorealnajakosoba(Warriner,
1956;1979).WprawdzieRybickipisze,żepytanieoto,jakistniejegrupaspołeczna,
należydopytańbardzokłopotliwych,albowiem,,[...]łatwiejuchylićtopytaniena
płaszczyźnieujęćnominalistycznych,aniżelidaćnaniewyraźnąijednolitąodpowiedź
zpozycjisocjologicznegorealizmu’’(1979,s.55),aletrudnośćodpowiedzinatak
sformułowanepytaniewynikazodmiennościstatusufilozoficznego,metodologicz-
negoiteoretycznegoprzypisywanegowówczasprzezsocjologówzjednejstrony
grupie(lubinnejcałościspołecznej),azdrugiej–jednostce.Otobowiemsocjologom
grupaspołecznaiwszelkieinnecałościponadjednostkowewydająsięczymśbardziej
abstrakcyjnym,mniejrealnymniżosoby.Tymczasemosobyniesącałościamibardziej
konkretnyminiżgrupy.Tezaodwrotna–chociażwpełnizaakceptowanaprzez
socjologów–jestwedługmnienieuzasadniona.Wpowszechnymodczuciusocjolo-
gów,bardziejwywodzącymsięzwiedzypotocznejniżzsystematycznychanaliz,osoba,
jednostkaitp.sącałościamikonkretnymi,widzianymiianalizowanymiwcałejich
złożonościprzyuwzględnieniuwiększościważnychczynników,grupazaśtoabstrakcja.
Jesttonieporozumienie.Pojęciaosoby(persony),aktora(patrzkoncepcjaParsonsa),
nadawcyroli(patrzróżnorodneteorierolispołecznej),ego(koncepcjepsychoanali-
tyczne)czyosobyspołecznej(patrzsocjologiaZnanieckiego)cechująsiętymsamym
stopniemabstrakcjiimajątensamładunekteoretyczny(któregozrozumieniejest