Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Elipsoidaziemska(podejściehistoryczne
iwspółczesnadefinicja)
NapodstawieteoriiKopernikaoruchuciałniebieskichIzaakNewton
wywnioskował,żeruchobrotowyZiemimógłspowodowaćjejspłaszczenie
przybiegunachisprawić,żejejkształtjestpodobnydoelipsoidyobrotowej.
Wogłoszonymw1687rokudzielePhilosophiaenaturalisprincipiamathe-
maticaNewtonokreśliłwielkośćspłaszczeniaelipsoidyziemskiejna1/230.
Późniejszebadaniawykonywaneprzezróżneekspedycjepomiarowewróż-
nychmiejscachnaszegoglobuwykazały,żejestonozbliżonedo1/300.
Spłaszczeniefobliczasięjakostosunekróżnicymiędzydłuższąakrótszą
półosią(oznaczonymiprzezaib)dotejdłuższejpółosi,czyli:
𝑓=
𝑎𝑏
𝑎
(2.1)
Przezniemaldwawiekiróżnekrajeprzyjmowaływłasnedefinicjeelip-
soidyziemskiej.Ostateczniew1979rokuprzyjętodlacałegoświatawspólną
(międzynarodową)definicjękształtuZiemi,opartąnateoriigeocentrycznej
elipsoidyekwipotencjalnejopisanązapomocąstałychstandardowych:
równikowypromieńZiemi(a):6378137m,
spłaszczeniegeometryczne(f):1/298,257222101,
geocentrycznastałagrawitacyjna(GM):3986005·108m3/s2,
prędkośćkątowaobrotuZiemi(ω):7292115·10-11rad/s.
SystemtennazwanoGRS-80(GlobalReferenceSystem‘80),ajegopara-
metryokreślononadzień1stycznia1980roku.Wskutekwprowadzenia
poprawekdotychustaleńw1984rokuprzyjętosystemWGS-84(World
GeodeticSystem'84),wktórymwymiaryelipsoidyróżniąsięonieistotną
wartośćok.0,1mm.Podstawoweparametryelipsoidyziemskiejmająwtym
systemienastępującewartości:
dużapółoś(a):6378137m,
spłaszczenie(f):1/298,257223563,
ekscentryczność(e):0,0818191910428,
przyczymekscentryczność(mimośród)elipsyobliczasięjakostosunek
odległościogniskadośrodkaelipsy(c)dodługościjejwielkiejpółosi,czyli:
𝑒=
𝑎
𝑐
(2.2)
Przytoczonewyżejparametryprzyjmowaneobecniewewszystkichob-
liczeniachzwiązanychzokreślaniempołożeniawdowolnympunkcienapo-
wierzchniZiemiinaorbitachsatelitarnych,teżpodstawądefinicjiróżnych
odwzorowań,układówwspółrzędnychisiatekkartograficznych.Wopisach
tychzwykłosięużywaćoznaczeniaGRS-80doopisuparametrówelipsoidy
międzynarodowej,WGS-84zaśdoukładuwspółrzędnychelipsoidalnych.
11