Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
rozstrzyganie,cojestsłuszne,aconiewprzestrzenipolitycznojęzykowej.Druga
natomiasttobadaniahistoryczno-instytucjonalne,którekoncentrująsięnarozpo-
znawaniu,jakpolitykajęzykowarzeczywiściefunkcjonujewróżnychkontekstach
społeczno-kulturowych,azwłaszczajakiejejinstytucjonalneuwarunkowania
orazwjakimstopniupozostajezdeterminowanapoprzezstrukturydługiegotrwania.
Powyższerozważaniaumożliwiająusytuowanierefleksjinadpaństwowyminar-
racjamipolitycznojęzykowymiwprzestrzenibadańinstytucjonalnohistorycznych,
stanowiącychczęśćnaukopolityce,któramieścisięwzakresieFishmanowskiej
socjologiijęzyka.Wpracyprzyjętozałożenie,zgodniezktórympaństwowanarracja
politycznojęzykowawinnabyćpostrzeganajakoistotnyelementSchifmanowskiej
kulturyjęzykowej.Państwostanowitupodmiotzbiorowy,obejmującyskompli-
kowanyukładorganów,agend,instytucji,którewspółtworządominującąnarrację
politycznojęzykową,promowanastępiewprzestrzenipublicznejjakoniekoniecz-
niespójny,lecznaogółzdecydowaniezmitologizowanyzbiórtez.Oddziałujeonna
świadomośćorazpostawyspołeczne,przymuszającwszczególnościdopostrzegania
kwestiijęzykowychjakopozostającychwzakresiepaństwowegonaciskusymbolicz-
no-ideologicznego.
Rozdziałydrugioraztrzecidotycząźródełitradycjiwspółczesnejrosyjskiej
narracjiwzakresiepolitykijęzykowej.Wtychsekcjachksiążkiprzeanalizowano
ischarakteryzowanoschematynarracyjne,wedługktórychinstytucjepaństwowe
starałysiękształtowaćwyobrażeniaspołecznewsferzepolitycznojęzykowejzarówno
wimperiumRomanowów,jakiwRosjiRadzieckiejorazZSRR.
Treśćrozdziałudrugiegoukazuje,imperiumRomanowówwykształciłoprzebo-
gatywachlarznarracyjnychpresjiideologiczno-symbolicznych,zapomocąktórych
starałosiękreowaćiupowszechniaćwyobrażeniadotycząceszczególnegoznaczenia,
wyjątkowościiwyższościjęzykarosyjskiegowzględeminnychjęzyków.Wproces
tenzaangażowanorosyjskieelityartystyczno-literackie,którychtwórczośćnierzadko
motywowanabyłaswoistąchęciąrywalizacjijęzykowej,wyrażającejsięwstalepona-
wianychpróbachdowodzenia-zarównowutworach,jakiwkrytyceliterackiej-
językrosyjskicharakteryzujesięwyjątkowymiwalorami,któreczyngopierwszym
pośródjęzykówświata.Tegotypuwyborynarracyjne-dokonywaneprzezrządzą-
cychorazbiurokracjęcarską,atakżeprzezwieluliteratówikrytykówrosyjskich-
przekładałysięnastopnioweaczzdecydowanenatężeniepolitykirusyfikacyjnej.
Stymulowałaonajednakostrekonfliktypomiędzyrusyfikatoramiirusyfikowanymi,
coostatecznieokazałosięjednązistotnychprzyczynkrachuImperiumRosyjskiego
wdwóchpierwszychdekadachXXstulecia.
Wrozdzialetrzecimwskazanonafakt,początkiwładzyradzieckiejwiążąsięze
zdecydowapróbązmianynarracjiorazpraktykwładczychwzakresiekształtowania
stosunkówjęzykowych.Taczęśćpracypodnosi,kierownictwopartiibolszewickiej,
inspirowanekoncepcjamiWłodzimierzaLenina,zasadniczołączyłonapoziomie
ideologiczno-konceptualnympostulatzniesieniajęzykapaństwowegozkluczowym
16
AdamMickiewiczUniversityPress©2021