Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
013
PrognozyWHOnatematgłównych
przyczynzgonówikalectw
GrzegorzTeresiński
ŚwiatowaOrganizacjaZdrowia(WHO)monitorujetren-
dyprzedwczesnejśmiertelnościorazniepełnospraw-
nościwskaliglobalnejiregionalnejorazprognozuje
nadchodzącezmianywokresowoaktualizowanychra-
portach.Miarąporównawcząsątzw.DALYs(dissabili-
ty-adjustedlifeyears),czyliliczbastraconychlatżycia
zpowoduprzedwczesnegozgonuYLL(wodniesieniu
dotabeloczekiwanejdługościżyciawdanymspołe-
czeństwie)orazliczbalatobniżonegokomfortużycia
wskutekjakiegośczynnikachorobowegolubkalectwa
(YLD).
DALYs=YLL(yearsoflifelost)+YLD(yearslostdue
todisability)
identyfikowaćiporównywaćnajważniejszeproblemy
zdrowotnychwskalipopulacyjnej(zpodziałemnakraje
owysokim,średniminiskimstopniurozwojuekonomicz-
negowedługdochodunarodowego,regionygeograficzne
czypojedynczepaństwa,atakżepłeć,przedziaływiekowe
itd.).Wskaźnikitesąrównieżwykorzystywanedoprzed-
stawianiaprognoznajważniejszychproblemówzdro-
wotnychwprzyszłości(tab.013-1).Przyporównywaniu
danychnależyjednakzwrócićuwagęnamożliweróżni-
cewsposobachkategoryzacjiorazpoziomachagregacji
choróbiurazówmiędzyróżnymibadaniamiprowadzony-
miwróżnychlatachwramachprogramuGlobalBurden
ofDiseaseStudy.
NarzędziastatystyczneWHOorazdanestatystyczne
GUS(ryc.013-1)mogązostaćwykorzystanedohierarchi-
zacjiproblemówrównieżwobszarzemedycynysądowej.
JedenDALYmożnauznaćzajedenstraconyroknzdrowego”życia,przyczymYLDdlaokreślonejprzyczynyjestobliczanyjako
iloczynśredniegoczasutrwaniadanejchorobyiwspółczynnikanasileniaDW(disabilityweight)ustalonegoprzezekspertów
WHOdlaposzczególnychrodzajówniepełnosprawnościkrótkoterminowejidługoterminowej.
MetodaDALYsłączywjednymwskaźnikudanestaty-
stycznedotyczącezapadalności,chorobowościiśmier-
telnościzpowoduwybranychczynników.Sposóbtenpo-
zwalanaporównywaniestopniaupośledzeniazdrowia
wywołanegoprzezkrańcoworóżneprzyczyny:ocharak-
terzeurazowyminieurazowym;wrodzonym,nabytym
idegeneracyjnym;samoistnymiwywołanymdowolnym
czynnikiemorazskutkikrótkotrwałe,przewlekłeile-
talne.ZapomocąDALYsiYLLsmożnawprostysposób
Dotyczytozarównoobszarudiagnostykinagłychzgonów
chorobowych,jakizgonówgwałtownych.
Zgonygwałtownesąskutkiemszerokorozumianego
urazu-wynikiemdziałaniaszkodliwegoczynnikaze-
wnętrznegoocharakterzemechanicznym,fizycznym
lubchemicznym.
69
