Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Miastowświeciedyskursów
otym,comożebyćpowiedziane,uczynione,pomyślanewdanejsytuacji
społecznejikulturowej,acopowinnobyćpominięte(Foucault,2002a:8).
Dyskursmacharakterinstytucjonalny-jegoukonstytuowaniesięmacha-
rakterspołeczny,jest
efektemukształtowanychnormregulującychpostępowanieiwzajem-
nerelacjeuczestnikówstanowiącychwspólnotędyskursywną(Witosz,
2016b:25).
Dyskursjestkategoriąhistoryczną,dlategowbadaniachpowinnosięuwzględ-
niaćokoliczności,warunkiumożliwiająceczykreującejegozaistnienie,jegosiłę
oddziaływaniawokreślonymczasieirzeczywistościkulturowejorazspołecznej,
atakżeprzeobrażenia,jakimpodlegaijakiewywołujewinnychdyskursach.
Mazatemdyskurscharakterpłynny,otwarty(transdyskursywny).Wyznacz-
nikamidyskursusąkategoriewiedzyiwładzy(symbolicznej).Wkonceptualiza-
cjitegopojęciaistotnejestzwrócenieuwaginarelacjemiędzypozycjąpodmiotu,
którawpływanajegoświatopogląd,systemwartości,wiedzę,postawę(innymi
słowy,punktwidzeniaiperspektywęoglądurzeczywistości),aprzedmiotem
isposobemjegoujęcia.
WwypowiedziachTeunaA.vanDijkaodnajdujemywielepodobieństwdo
koncepcjiFoucaulta.Przeczytajmynastępującyfragment:
Ludzieużywająjęzyka,byprzekazywaćróżneideeiprzekonania[ł].
Robiątozaśwramachwyznaczonychprzezprzebiegbardziejzłożonych
sytuacjispołecznych(Dijk,2001:10).
PowyższącharakterystykędyskursuT.A.vanDijkuzupełniaotrzyjego
podstawowewymiary:a)użyciejęzyka(aktymowy),czylikonkretnesytuacje
komunikacyjne,wjakichwypowiadanyjestdanykomunikat;b)przekazywanie
idei,związanebezpośredniozkontekstemspołecznym,nawiązującedoujęcia
dyskursuwkategoriachutrwalaniaokreślonychwyobrażeńoświecie;c)inter-
akcjewsytuacjachspołecznych.
Ztychtrzechelementówwyłaniasięcelanalizydyskursu,którebadaczfor-
mułujenastępująco:
Zadaniemanalizydyskursujestdostarczeniezintegrowanegoopisutych
trzechwymiarówkomunikacji:jakdaneużyciejęzykawpływanawyobra-
żeniaczłowiekaoświecieinaprzebieginterakcji,orazviceversa-jakróż-
neaspektyinterakcjiwarunkująformęwypowiedzi,atakżeprzekonania
żywioneprzezuczestnikówkomunikacji(Dijk,2001:10).
Jakjużwspomniałamwcześniej,dyskursjakopewienkonstruktteoretyczny,
modelującykonkretnezachowaniaspołeczne,wyłaniasięzichobserwacjiiin-
