Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Podstawowekategoriepojęcioweiperspektywabadawcza
wistnieniuwaktachmowyigatunkachwypowiedziwzorcówkulturywspomi-
nawswoichbadaniachtakżeAnnaWierzbickastwierdzając,żenaktymowy
charakterystycznedladanejspołecznościstanowią[ł]niezastąpionykluczdo
kultury”(Wierzbicka,1986:103).
Przyjrzeniesięprzedmiotowidyskursupoprzezkonwencjeaktówigatun-
kówmowymożezatempomócwodpowiedzinapytanieosposobymyślenia
otymfragmencierzeczywistościnietylkoposzczególnychjednostek,aleprzede
wszystkimokreślonejspołeczności(mieszkańcówczyprzybyszy).Zewzględu
nainterakcyjnyidynamicznycharakterdyskursu,analizajegoprzejawówobej-
mowaćpowinnatakżerelacjepodmiotowewkonkretnymtekście,by-drogą
uogólnień-określićpozycjęicharakterystykępodmiotudanegodyskursu.
Zgodniezklasycznąteoriąaktówmowy,sformułowanąnagruncietzw.oks-
fordzkiejszkołyanalitycznejprzezJohnaAustina,wypowiedzinietylkosłużą
przekazywaniuinformacji,aletakżemająznaczącywpływnakształtrzeczywi-
stościpozajęzykowej.PrzypomniećwartospojrzenieRomaHarrégo,którydo-
strzegawakciemowynwspólniekonstruowanespołeczneznaczenia”(Harré,
2003:696,tłum.własne).
Niezwykleważnymelementemanalizydyskursujestretoryka.Retoryka
rozpatrywanajestwtymobszarzebadańnajczęściejjakookreślonestrategie
komunikacyjne,dziękiktórymnadawcaosiągazamierzonyprzezsiebiecel,
wpływająctymsamymnareakcjęodbiorcy.Otymreakcyjnymcharakterze
wspominawswoichrozważaniachMartinReisigl,budującdefinicjęanalizy
retorycznej:
opierasię[ona-B.D.]nabadaniuzastosowaniaiskutkówwywołanych
przezjęzykowe[ł]orazinneśrodkiperswazjiwkategoriachretorycznych
(Reisigl,2006:599,tłum.własne).
OwadzetejkategoriianalitycznejwspominajątakżeGlynosiHowarthpi-
sząc,że
kategorieretoryczneważnezarazemdlaukonkretnienia[feshingout]
ontologiiteoriidyskursu,jakijakośrodkidoanalizytekstówipraktyk
językowych(Glynos,Howarth,2007:29,cyt.zaMarzec,2011:191).
Wymienionetupoziomyanalizydyskursuzwiązanezogólnąkategorią
strategii.Podpojęciemstrategiidyskursowychrozumiećnależysystematycznie
powtarzającesięsposobyużyciajęzyka,ściśleokreśloneiświadomieprzyjęte
programydziałań,zmierzającedoosiągnięciakonkretnychspołecznych,poli-
tycznych,psychologicznychlubjęzykowychcelów.Możnazatem,napodstawie
badańnadleksyką,semantyką,stylemczygatunkiemorazużytymiśrodkami
retorycznymi,uzyskaćodpowiedźnapytanieotypstrategiidanegodyskursu.
Jakojednostkinadrzędnewanaliziedyskursu,strategiemogąobejmowaćzjawi-
19