Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Podstawowekategoriepojęcioweiperspektywabadawcza
Wpowyższejdefinicjizawartezostałyinteresującemniezpunktuwidze-
niadalszejanalizyaspektydyskursu:jegomodelującyikonstrukcyjnycharak-
ter,praktykakomunikacyjna,którazakładaobecnośćuczestnikazcałąpaletą
jegowyznacznikóworazaktywnośćinterakcyjnąpodmiotówdanegodyskursu,
m.in.perspektywicznośćdoboruipostrzeganiaprzedmiotudyskursu,warunko-
wanąjednostkowympunktemwidzenia.
21
Aparatpojęciowylingwistykikulturowej
jakoinstrumentariumopisuprzedmiotubadań
Uwarunkowaniakulturowe,którympodlegawspółczesnaprzestrzeńzurba-
nizowana,tozbiórrozległy,owieluheterogenicznychskładnikachipłynnych
międzynimigranicach.Dlategoteżprzyjęcieparadygmatulingwistykikultu-
rowejjakosposobunarzucającegotemuzbiorowiokreślonyporządek,amoim
rozważaniomdyscyplinęintelektualną,jest,moimzdaniem,rozwiązaniemnaj-
bardziejzasadnym.Mocobjaśniającąbędąmiaływypracowanewramachtego
paradygmatukategoriepojęciowe:językowegoobrazuświata(JOS),perspektywy
orazproflowaniaobiektupercepcji,atakżestereotypukulturowego.
Wprzypadkutakzłożonejkategoriipojęciowej,jakąbezwątpieniajest
współczesnametropolia,dostworzeniajejopisukoniecznajestinterpretacja
tekstów,którereprezentująwielepunktówwidzeniaiperspektywoglądu.Te
dwakluczowepojęciawprowadziłdorozważańjęzykoznawczychJ.Bartmiński.
Wielokrotniecytowanawpracachzzakresulingwistykikulturowejdefinicjaau-
torstwategobadaczabrzminastępująco:
[punktwidzeniato-B.D.]czynnikpodmiotowo-kulturowy,decydujący
osposobiemówieniaoprzedmiocie[ł](Bartmiński,1990:111).
Zgodniezprzedstawionąwyżejkoncepcjądyskursu,wkategoriipunktu
widzeniakluczowyjestprzedewszystkimczynnikpodmiotowo-kulturowy.
Podmiot(zarównonadawca,jakiodbiorcainterakcji)budujereprezentacjęrze-
czywistości,aktywizującposiadanąwiedzę,wynikającązszereguprocesówso-
cjalizacyjnych,np.edukacji,stopniauczestnictwawkulturze,zamożności,stylu
życia,uwarunkowańsytuacyjnychitp.Wzależnościodtychparametrówpod-
miotwróżnysposóbspoglądanaotaczającągorzeczywistośćitworzyróżne
jejobrazy(por.Bartmiński,2008).Wprzytoczonejdefinicjidrugimważnym
elementemjestkultura,któramożebyćrozumianajakoogółprocesówkształ-
tującychświadomośćnadawcyiodbiorcydanegotekstu.
Kategoriąpowiązanązpunktemwidzeniajestperspektywa,rozumianajako
zespółwłaściwościstrukturysemantycznejsłów,skorelowanyzpunktem
widzeniaibędący,przynajmniejwpewnymzakresie,jegorezultatem.Iden-