Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Gretchenhatsienichtseinkönnen,eineMagdalenahatsienichtsein
wollen,eineLadyTartuffeistsiegeworden);lubwreszcieokreślenie
kochankajej,JuljuszaSandeau,gdypokazywałwalbumiejej
fotografjędzieciom:„Dzieci!zapamiętajciesobiedobrze!tojest
grób!gróbpowiadam”.
Niedajmysięuwodzićtymefektownymlubdowcipnymwyskokom
literackiegonatchnienia,pochodzącymodosóbbezpośrednio
dotkniętychwswejnamiętności,lubgoniącychwprostzafrazesem
udatnym,częstokosztemczciludzkiej,aprzetoniezdolnychdosądu
bezstronnego.
Możnabyprzytoczyćztychczasówzdaniedosyćsurowe,ale
spokojneirozważne,przyjacielajej,znakomitegokrytyka,Juljusza
Janin,zlistudoniej:
„...Alenie!Wpanijestciągłyniepokójwolności,którynie
pozwalacidługosłuchaćradroztropnychibezinteresownych.
Szczęściepanitopuszczaniesięzawszenaryzyko,bezceluibez
planu,zpierwszymbuntem,jakisięnadarzanapanidrodze,poto,
byon,stanąwszydęba,rzuciłsięzpaniądotegosamegorowu.Chce
panibyćswymmistrzemabsolutnym,biednywielkiduchu!inie
wieszpani,że,byuniknąćjarzmazacnego,stajeszsięczęstoposłuszną
wolom,niegodnymzbliżeniasiędotwojej”(Journalintime,list
Janin'a).
Jesttoracjonalniejszechybaokreślenieistotycharakteru,niżtamto,
płynącezduchazłośliwychszyldzików.Przynajmniejbardziejludzkie.
Mamy,naszczęście,wydanyniedawno,jej„Dziennikpoufny”
(Journalintime),mimoswejliterackiejnaturyniepodlegający
zarzutomnieszczerości,pisanyniezewspomnieńiniedlaludzi,jak
byłapisana„Historjamegożycia”(Histoiredemavie,4tomy),lecz
bezpośrednio,zpotrzebysamorzutnejducha,dlasiebie,itylko
wypadkiemzodpisujejprzyjaciółkidzisiajwydobyty.Pozwolionnam
wejrzećgłębiejwduszętejniespokojnejiśmiałejzdobywczynidróg
życiaijegoświateł,poprzezsplątanedżunglebujnejnaturykobiecej.
Tamtowjednemmiejscuznajdziemywynurzenie,takzgadzające
sięzocenąJanin'a(r.1837,czylinarokprzedpoznaniemSzopena):
„Niestety,mójBoże!Niosłamjarzmożelaznei,oilenakładano
jenamniewimięczułościiserdecznemiśrodkamiperswazji,zginałam
sięślepopodrękąprzyjazną.Alekiedyznużonosięprzekonywaćmnie
igdychcianorozkazywaćmi,kiedyżądanomegoposłuszeństwanie
wimięjużmiłościiprzyjaźni,lecznamocyprawaiwładzy,
odnajdywałamzawszewsobiesiłę,októrejniktniewie,próczmnie!