Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
EWABAGIŃSKA
UniwersytetGdański
WSPRAWIENIESTOSOWANIAPRZEPISÓW
OBEZPODSTAWNYMWZBOGACENIU
DONALEŻNOŚCIPUBLICZNOPRAWNYCH
EwaBagińska
Wsprawieniestosowaniaprzepisówobezpodstawnymwzbogaceniudonależności...
I0Rozwójpraktykisądowejświadczyotym,żeniepokojącoposzerzasiękatalogsytuacji,
wktórychprzepisyprawacywilnegosłużąrozliczeniunależnościpublicznoprawnychlub
ochroniewierzycielipublicznoprawnych.Mimożeciesząsięoniitakuprzywilejowaną
pozycją,gdychodziozabezpieczenieiegzekucjępodatkowychiniepodatkowychzobo-
wiązańpublicznoprawnych,toposzukujądalszejochronynagruncieKodeksucywilnego
(m.in.przepisówoskardzepauliańskiejlubobezpodstawnymwzbogaceniu).Wrezul-
taciezasprawąwykładniprzyjmowanejprzezSNorazprzyaprobacieczęścidoktryny
stopniowozagarniająpoleregulacjicywilnoprawnej.Wniniejszychuwagachkoncen-
trujęsięgłównienakwestiidopuszczalnościzastosowaniaprzepisówobezpodstawnym
wzbogaceniu(wtymonienależnymświadczeniu)dorozpoznawaniapowództwpodmio-
tówwykonującychkompetencjeorganupodatkowego,posiadającychzdolnośćprawną
nagruncieprawacywilnego(SkarbPaństwa,gmina,powiat)ozwrotnależnościpodatko-
wychwnajszerszymtegosłowaznaczeniu(nietylkoniezasadnychnadpłatpodatkulub
zwrotupodatku,alerównieżzwrotukwotzapłaconychmimonieistnieniazobowiązania
podatkowego).Ugenezytegozjawiskależywieleprzyczyn,m.in.patologialegislacyjna
(źlenapisane,nadmiernieskomplikowane,nietransparentne,podlegająceczęstymzmia-
nomprzepisyprawafinansowego),patologiainterpretacyjnaorganów,błędypostro-
niepodatnikówwtzw.samoopodatkowaniubądźpostronieorganówpodatkowych,
opieszałośćorganówwpodejmowaniulubdokonywaniuczynności1.Wtypowymprzy-
padkupowództwocywilneobejmujenależnościprzedawnionewedługprawapodatko-
wego,gdyzpowoduupływuczasu(czasemtakżezbrakuprecyzjiregulacji)niejest
możliwewydaniedecyzjiorzekającejozmianielubuchyleniuwcześniejszychwadliwych
decyzjiorzekającychistnieniezobowiązańpodatkowych,albogdyichwykonaniejest
jużniedopuszczalne.Wwielusytuacjachopieszałośćorganówadministracjiskarbowej
prowadzidoswoistegootwieraniazamkniętychstanówprawnych(najczęściejwtrybie
1Zob.wyrokSNz9.03.2018r.,ICSK295/17,OSNCD2018nrC,poz.49.
51