Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MIROSŁAWBĄCZYK
Uniwersytetim.MikołajaKopernikawToruniu
SędziaSNwstaniespoczynku
WSPÓŁCZESNYIPRZYSZŁYMODELPRAWNY
SUBROGACJIWPRAWIEPOLSKIM
MirosławBączyk
Współczesnyiprzyszłymodelprawnysubrogacjiwprawiepolskim
I.UWAGIWSTĘPNE
Subrogacjanależydoklasycznychinstytucjiprawaobligacyjnego,regulowanajestwwie-
lusystemachprawnych.Wywodzonatradycyjniezrzymskiej,justyniańskiejkonstrukcji
beneficiumcedentarumactionum1,stanowiobecnieuniwersalnąinstytucjęregulowaną
wwielukodeksachcywilnychjakojedenzesposobówzmianywierzycielawstosun-
kachobligacyjnych(succesioinlocumcreditoris)2.Jeżelijejwspółczesnekonturyprawne
wogólnychzarysachwydająsiępozostawaćwwieluporządkachprawnychwpewnym
stopniuustabilizowane,tozasadniczymproblemempozostajekwestia,czyiwjakimza-
kresienależałobypozostawićsamymstronomobligacyjnejrelacjintriangularnej”:wie-
rzycielpierwotny,wierzycielnowyidłużnikwywołanieskutkuwpostacizmianywierzy-
ciela)izjakimioryginalnymikonsekwencjamiprawnymi3.Innymisłowy,chodzioto,
czyszczególnenastępstwowierzycielamiałobysięodbywaćprzedewszystkimzwoli
ustawodawcy(exlege),przyzałożeniu,żetylkodoustawodawcynależyrozbudowywanie
sytuacjizrealizowaniasięzmiany(subrogacjaustawowa),czywjakiejśmierzepozostawia
siępodmiotomwspomnianegostosunkuntriangulacyjnego”swobodęwdokonywaniu
takiejzmiany.Konsekwencjeprawnetakichzałożeńjurydycznychistotne.Wsytuacji
pierwszejsubrogacjaustawowamożetworzyćtylkopewnąnpostać”cesjiwierzytelności,
zostajepoddanajejreżimowiprawnemuiwzasadzietracicechyinstytucjiautonomicznej
1Zob.np.K.Kolańczyk,Praworzymskie,Warszawa1973,s.422;W.Osuchowski,Zarysrzym-
skiegoprawaprywatnego,Warszawa1967,s.479.
2Zob.np.J.Hewellek,DiePersonlichenSurrogation.EinevergleichendeUntersuchungvonRecht-
ubergangenzuRegresszwecken,Tübingen2010,s.15–28(szerokaanalizapowstaniairozwojutejfigury
prawnejwprawierzymskim,niemieckim,hiszpańskimiangielskim).
3Por.np.J.Hewellek,DiePersonlichen...,s.371in.,425–429;D.Philippe,Lasubrogation:sup-
portjuridiquedufactoringenBelgique?,nJournaldeTribunaux”1980/4,s.240–243(korzyścisubro-
gacjiumownejdlainstytycjifaktoringuwBelgii;połączenietechnikizapłatyzwpisemwierzytelności
płacącegonajegocontocorrete)
81