Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
świętyBonawentura,OwiedzyChrystusa,OtajemnicyTrójcy
poznaniaBożego,zaktóryuznajesięstworzonyświat.Obiekcjatakajestnietraf-
na,jeżelizaprzedmiotnieskończonejwiedzyBogauznamyJegonieskończonemyśli.
KwestiadotyczącanieskończonościwiedzyBożejpełnifunkcjęwprowadzenia
dowłaściwychrozważań:nieskończonośćstanowicechędefinicyjnąwiedzyBoga,
odróżniającąjąodwszystkichpozostałychwiedz,któresąskończone.
Dwiekolejnekwestiesąpoświęconeanaliziewiecznychzasad(rationesaeternae),
czyliidei.Bonawenturastawiadwapytania,czyBógpoznajerzeczyzapośrednic-
twempodobieństw,czywłasnejistotyorazczypodobieństwateróżniąsięodsiebie,
czyliczyjestichwiele.Pierwszeztychpytańporuszaproblempośredniegobądź
bezpośredniegocharakterupoznania.Wyrażonewtrudnościachstanowisko,które
Bonawenturapoddajekrytyce,opowiadasięzabezpośredniościąpoznaniaBożego,
zuwaginato,żeprzyjęciepośrednikawBożympoznaniugroziłobyjegodosko-
nałości.Poznanie,takiejakludzkie,dokonującesięzapośrednictwemjakichś
podobieństwjestmniejdoskonałeodpoznaniabezpośredniego,czylipoznaniawe
własnejistocie.
RozwiązanieproblemuprzedstawioneprzezBonawenturęwkorpusiekwestii
rozpoczynasię,jakwkwestiipoprzedniej,odprzytoczeniafragmentówzdzieł
Pseudo-DionizegoiAugustyna,wktórychstwierdzająoniobecnośćwumyśle
Bożymwzorów,przyczynczyzasadstworzenia.Zasadyteniesąprawdziwymi
istotamizewnętrznychwobecBogarzeczy,alesątożsamezBogiem.Zasadyte
ponadtopełniądwiefunkcje,zjednejstronysązawartymiwumyśleBożymwzo-
ramirzeczy,planami-projektamistworzeń,przypomocyktórychBógstwarza;
azdrugiejstronysądlaBogazasadamipoznawaniatychżestworzonychrzeczy.
Zasadymogąpełnićtedwieroledziękizachodzącemumiędzyzasadami-ideami
astworzeniamiobustronnemupodobieństwu:rzeczstworzonajestpodobnado
swegowzoru,ajednocześniedotejsamejrzeczyjakoprzedmiotupoznaniapodob-
najestjejidea;wrzeczywistościwzóriideasązesobątożsame.Womówionejczęści
kwestiinajważniejszesądwaelementy:popierwsze,odpowiedźnagłównepytanie
kwestii-BógpoznajeświatzapośrednictwemzawartychwJegoumyśleidei-za-
sad;podrugie,zrównoważeniewchrześcijańskiejteoriiideiontologiiiteorii
poznania.WcytowanychnawstępiekorpusufragmentachzdziełPseudo-Dioni-
zegoiAugustyna,ideeujmowanesąprzedewszystkimjakozasadybytu,sąwzo-
rami,przyczynamistwarzanychrzeczy.Tojestzresztątrafneodczytanieintencji
OjcówKościoła,którzychcielipołączyćteorięideiznaukąostworzeniuświata.Dla
Bonawenturyważnyjesttakżeepistemologicznyaspektteoriiidei,ideemająbyćnie
tylkowyrazemBożychplanówwstosunkudorzeczy,aletakżewyrazemrzeczy
wumyśleBoga.Wszerszymplanietrzynastowiecznychdyskusjiteologicznychwpływ
nazainteresowanietymelementemteoriiideimiałoprawdopodobniezagadnienieza-
kresuopatrznościBożej.Wtymokresiemyślicielechrześcijańscyzostaliskonfron-
towanizróżnymiwersjamiarystotelizmuheterodoksyjnego,którynegowałwiedzę
